Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Civitas baner

Tom 28 (2021)

Temat numeru

Od dyktatury ekspertów do demokracji nieliberalnej: Podejście systemowe do demokracji deliberacyjnej i jego braki

DOI: https://doi.org/10.35757/CIV.2021.28.04
Przesłane: 21 kwietnia 2020
Opublikowane: 21 czerwca 2021

Abstrakt

Brak transparentności procesów decyzyjnych typowy dla demokracji liberalnych oraz związany z nim kryzys zaufania obywateli wobec instytucji politycznych to jedne z głównych przyczyn sukcesów odnoszonych przez stronników demokracji nieliberalnej. Zdaniem krytyków liberalizmu zbyt wiele decyzji współcześnie delegowanych jest do ciał nienadzorowanych demokratycznie. Zwolennicy koncepcji demokracji deliberacyjnej formułują różne remedia na tę sytuację. Nie czynią tego jednak stronnicy najpopularniejszej obecnie z wersji demokracji deliberacyjnej – podejścia systemowego do deliberacji. Autor artykułu twierdzi, że podejście to może legitymizować „niedemokratyczny liberalizm” – jedną z przyczyn kryzysu demokracji liberalnej. Celem artykułu jest prezentacja i ocena stosunku zwolenników podejścia systemowego do roli odgrywanej w procesie politycznym przez nienadzorowane demokratycznie gremia eksperckie.

Bibliografia

  • Anderson E., Democracy: Instrumental vs. Non-Instrumental Value, w: T. Christiano, J. Christman (red.): Contemporary Debates in Political Philosophy, Malden (MA) 2009, s. 213–227
  • Beck U., World Risk Society as Cosmopolitan Society? Ecological Questions in a Framework of Manufactured Uncertainties, „Theory, Culture & Society” 1996, t. 13, nr 4, s. 1-32
  • Best J., Bring Politics Back to Monetary Policy, “Foreign Affairs”, 6 grudnia 2017 (źródło: https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2017-12-06/bring-politicsback-monetary-policy, dostęp: 30.03.2020)
  • Best J., Technocratic Exceptionalism, “International Political Sociology”, t. 12, nr 4, 2018, s. 328-345
  • Bijker W.E., R. Bal, R. Hendricks, The Paradox of Scientific Authority, Cambridge (MA)–London 2009
  • Bobbio N., Liberalizm i demokracja, przekład P. Bravo, Kraków-Warszawa 1998
  • Brennan J., Against Democracy, Princeton 2016
  • Breyer S., Breaking the Vicious Circle. Toward Effective Risk Regulation, Cambridge (MA) 1993
  • Bruff I., The Rise of Authoritarian Neoliberalism, “Rethinking Marxism”, 2014. 26(1), s. 113-129
  • Callon M., P. Lascoumes, Y. Barthe, Acting in an Uncertain World, Cambridge, Mass. 2009
  • Chalmers A.W., Getting a Seat at the Table: Capital, Capture and Expert Groups in the European Union, “West European Politics”, 37:5, 2014, s. 976-992
  • Christiano T., Rational deliberation among experts and citizens, w: J. Parkinson, J. Mansbridge (red.): Deliberative Systems, Cambridge 2012, s. 27-51
  • Coleman J., J. Ferejohn, Democracy and Social Choice, „Ethics” 1986, t. 97, nr 1, s. 6-25
  • Collins H., Czy wszyscy jesteśmy ekspertami?, przekład E. Bińczyk, J, Grygieńć, Warszawa 2018
  • Collins H., R. Evans, Third Wave of Science Studies, „Social Studies of Science” 2002, t. 32, nr 2, s. 235–296
  • Collins H., R. Evans, Why Democracies Need Science, Cambridge 2017
  • Warren M.E. (red.): Democracy and Trust, Cambridge 1999
  • Diggins J.P., Iluzje pragmatyzmu: modernizm oraz kryzys poznania i autorytetu, przekład M. Filipczuk, Warszawa 2010
  • Dryzek J., Deliberative Democracy and Beyond, Oxford 2000
  • Epstein S., The Construction of Lay Expertise: AIDS Activism and the Forging of Credibility in the Reform of Clinical Trials, „Science, Technology, & Human Values” 1995, t. 20, nr 4, s. 408–437
  • Eseje polityczne federalistów, przekład B. Czarska, Warszawa-Kraków 1999
  • Esterling K. M., The Political Economy of Expertise. Information and Efficiency in American National Politics, Ann Arbor 2004
  • Estlund D., Autorytet demokracji, przekład J. Grygieńć, T.S. Markiewka, Toruń 2019
  • Góra M., C. Holst, M. Warat (red.): Expertisation and Democracy in Europe, New York 2018
  • Eyal G., The Crisis of Expertise, Cambridge 2019
  • Filipowicz S., Demokracja: o władzy iluzji w królestwie rozumu, Warszawa 2007
  • Fishkin J.S., Democracy and Deliberation. New Directions for Democratic Control, New Haven (CT)–London 1991
  • Fishkin J.S., The Voice of the People. Public Opinion and Democracy, New Haven (CT)–London 1995
  • Fishkin J.S., Toward Deliberative Democracy: Experimenting with an Ideal, w: S. Elkin, K.E. Soltan (red.): Citizen Competence and Democratic Institutions, University Park, Penn. 1999, s. 279-290
  • Floridia A., From Participation to Deliberation, przekład S. De Sanctis, Colchester 2017
  • Fuerstein M., Epistemic Democracy and the Social Character of Knowledge, „Episteme. A Journal of Social Epistemology” 2008, t. 5, nr 1, s. 74-93
  • Fung A., Empowered Participation, Princeton 2004
  • Giddens A., Konsekwencje nowoczesności, Kraków 2008
  • Goldman A., Experts: Which Ones Should We Trust, w: A. Goldman, D. Whitcome (red.): Social Epistemology. Essential Readings, Oxford 2011, s. 109-133
  • Greenberg J., Crusaders in the Courts, New York 1995
  • Grygieńć J., Demokracja na rozdrożu, Kraków 2017
  • Gutmann A., D. Thompson, Why Deliberative Democracy?, Princeton (NJ) 2004
  • Haas P.M., Ideas, Experts and Governance, w: M. Ambrus, K. Arts, E. Hey, H. Raulus (red.): The Role of ‘Experts’ in International and European Decision-Making Processes, Cambridge 2014, s. 19-43
  • Habermas J., Faktyczność i obowiązywanie, przekład A. Romaniuk, A. Marszałek, Warszawa 2005
  • Habermas J., Teoria i praktyka, przekład M. Łukasiewicz, Z. Krasnodębski, Warszawa 1983
  • Hardin R., Zaufanie, przekład A. Gruba, Warszawa 2009
  • Hardwig J., Epistemic Dependence, “The Journal of Philosophy”, t. 82, nr 7, 1985, s. 335-349
  • Hardwig J., Role of Trust in Knowledge, “Journal of Philosophy”, t. 88, nr 12, 1991, s. 693-708
  • Haskell J., Direct Democracy or Representative Government? Dispelling the Populist Myth, Oxford 2001
  • Holzer B., M.P. Sorensen, Rethinking Subpolitics: Beyond the ‘Iron Cage’ of Modern Politics, „Theory, Culture & Society” 2003, t. 20, nr 2, s. 79-102
  • Irwin A., Citizen Science. A Study of People, Expertise and Sustainable Development, London–New York 1995
  • Jasanoff S., Design on Nature, Princeton 2005
  • Jasanoff S., The political science of risk perception, „Reliability Engineering & System Safety” 1998, t. 59, nr 1, s. 91-99
  • Kitcher P., Science, Truth, and Democracy, Oxford 2001
  • Klarman M.J., From Jim Crow to Civil Rights, Oxford 2004
  • Landemore H., Democratic Reason, Princeton 2012
  • Levitsky S., L. Way, Assessing the Quality of Democracy, “Journal of Democracy”, 2002, vol. 13, nr 2, s. 51–65
  • Lilla M., Koniec liberalizmu jaki znamy, Ł. Pawłowski, Warszawa 2018
  • Madalina Busuioc E., Blurred areas of responsibility: European agencies’ scientific ‘opinions’ under scrutiny, w: M. Ambrus, K. Arts, E. Hey, H. Raulus (red.): The Role of ‘Experts’ in International and European Decision-Making Processes, Cambridge 2014, s. 383-402
  • Mansbridge J., J. Bohman, S. Chambers, T. Christiano, A. Fung, J. Parkinson, D.F. Thompson, M.E. Warren, A systemic Approach to Deliberative Democracy, w: J. Parkinson, J. Mansbridge (red.): Deliberative Systems, Cambridge 2012, s. 1-26
  • Metz J., The European Commission, Expert Groups, and the Policy Process, Basinstoke 2015
  • Mounk Y., Lud kontra demokracja, przekład K. Gucio, Warszawa 2019
  • Muller J.-W., Co to jest populizm?, przekład M. Sutowski, Warszawa 2017
  • Oreskes N., E.M. Conway, Merchants of Doubt, New York 2010
  • Owen D., G. Smith, Survey Article: Deliberation & The Systemic Turn, „The Journal of Political Philosophy”, t. 23, nr 2, 2015, s. 213-234
  • Pabst A., The Demons of Liberal Democracy, Cambridge 2019
  • Prostak R., Teista w demoliberalnym świecie, Kraków 2014
  • Radaelli C., The Public Policy of the European Union: Whither Politics of Expertise?', “Journal of European Public Policy”, 6(5), 1999, s. 757-774
  • Rawls J., Liberalizm polityczny, przekład A. Romaniuk, Warszawa 2012
  • Rawls J., Teoria sprawiedliwości, przekład M. Panufiuk, J. Pasek, A. Romaniuk, Warszawa 2013
  • Riker W.H., Liberalism against Populism: A Confrontation between the Theory of Democracy and the Theory of Social Choice, San Francisco 1982
  • Runciman D., Jak kończy się demokracja, przekład S. Żuchowski, Warszawa 2019
  • Sadurski W., Albo liberalna, albo żadna. „Nieliberalna demokracja” to polityczny jednorożec, “Gazeta Wyborcza”, 11 maja 2018
  • Schudson M., The Trouble with Experts – and Why Democracies Need Them, „Theory and Society” 2006, t. 35, s. 491–506
  • Shapiro I., Stan teorii demokracji, przekład I. Kisilowska, Warszawa 2006
  • Slovic P., B. Fischhoff, S. Lichtenstein, Facts versus Fears: Understanding Perceived Risk, w: D. Kahneman, P. Slovic, A. Tversky (red.): Judgement under Uncertainty: Heuristics and Biases, Cambridge 1992,, s. 477-489
  • Stears M., Demanding Democracy. American Radicals in Search of a New Politics, Princeton (NJ) 2010
  • Sunstein C., Deliberating Groups versus Prediction Markets, w: A. Goldman, D. Whitcomb (red.): Episteme, Oxford 2010, s. 192–213
  • Sunstein C., Infotopia, przekład K. Bartuzi, Warszawa 2009
  • Sunstein C.R., Deliberation, Democracy, Disagreement, w: R. Bontekoe, M. Stepaniants (red.): Justice and Democracy. Cross-Cultural Perspectives, Honolulu 1997, s. 93–117
  • Surowiecki J., Mądrość tłumów, przekład K. Rojek, Gliwice 2010
  • Sztompka P., Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Kraków 2007
  • Tam H., Komunitaryzm, przekład A. Szahaj, J. Grygieńć, Toruń 2011
  • Thompson D., Deliberative Democratic Theory and Empirical Political Science, „Annual Review of Political Science”, 2008, t. 11, nr 1, s. 497–520
  • Gambetta D. (red.):Trust: Making and Breaking Co-operative Relations, Oxford 1988
  • Tversky A., D. Kahneman, Judgement under Uncertainty: Heuristics and Biases, w: D. Kahneman, P. Slovic, A. Tversky (red.): Judgement under Uncertainty: Heuristics and Biases, Cambridge 1992, s. 3-20
  • Weinberg A., Science and Trans-Science, „Minerva” 1972, t. 10, nr 2, s. 209–222
  • Wynne B., May the Sheep Safely Graze? A Reflexive View of the Expert-Lay Knowledge Divide, w: S. Lash, B. Szerszynski, B. Wynne (red.): Risk, Environment and Modernity: Towards a New Ecology , London 1996, s. 44–83
  • Zakaria F., Przyszłość demokracji, przekład T. Bieroń, Warszawa 2018
  • Zakaria F., The Rise of Illiberal Democracy, „Foreign Affairs”, 76, 6, Nov/Dec 1997, s. 22-43
  • Zielonka J., Kontrrewolucja. Liberalna Europa w odwrocie, przekład J. Bednarek, Warszawa 2018

Downloads

Download data is not yet available.