An assistant professor in the Department of Eastern Studies, Faculty of History, University of Adam Mickiewicz in Poznań. He deals with contemporary literary studies and Eastern European identity discourses. Currently, postcolonial research remains his main area of interest. He is the author of the monograph entitled (Po)nowoczesna tożsamość intelektualisty. Wiktor Pielewin i Jerzy Pilch na tle „końca literatury” [The (Post)Modern Identity of an Intellectual: Wiktor Pielewin and Jerzy Pilch against the Backdrop of the ‘End of Literature’].
The article shows (post)Sarmatism as an element of the Polish identity discourse in its community dimension, which mainly takes account of its civilisation and cultural aspect, defined by relations with (post)modernity. Although this discourse includes (post)Sarmatism in reflection on the key determinants of collective identity, such as community, Polishness and so on, it generally does so in a simplified manner, not free from prejudices and excessive bias. Liberal thought, which should have the greatest share in shaping the sphere of self-ideas of (post)modern society, shows a clear reluctance towards Sarmatian heritage, which is hardly surprising given its Enlightenment origin. However, one should understand the reasons for this reluctance, taking into account its stricter context, which is determined by the mechanism of programming Polish cultural projects in essentialist codes. Meanwhile, according to the author, the ‘post-mortem’ history of Sarmatism (nineteenth–twenty–first centuries) is part of the pan-European struggle of Tradition and modernity. When set on this plane, (post)Sarmatism can be considered in terms of lack (discontinuation of a specific tradition) and compensation (attempts to work through modernising deficits). The Sarmatian heritage, torn out of the vicious circle of stereotypes, myths and silences, should now be included in the debate on the foundations of Polish civic culture, because it belongs to the contingent (in the liberal sense) history of the Polish habitus, and it is also characterised by the syndrome of un-working (not being discussed in contexts important from the point of view of the struggle of Polish consciousness with what is broadly understood as modernity). It also needs to be made real by being located in the circle of geopolitical discourse. The perspective of the recontextualisation of Sarmatism, which neo-Sarmatism with its essentialist-nostalgic poetics has created in contemporary identity discourse and postcolonial thought with its binary schemas, seems insufficient.
Baczewski S., Szlachectwo. Studium z dziejów idei w piśmiennictwie polskim. Druga połowa XVI wieku – XVII wiek, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2015.
Bakuła B., ‘Kolonialne i postkolonialne aspekty polskiego dyskursu kresoznawczego (zarys problematyki)’, Teksty Drugie, 2006, No. 6.
Bartosiak J., Rzeczpospolita między lądem a morzem. O wojnie i pokoju, Warszawa: Wydawnictwo Zona Zero, 2018.
Bohuszewicz P., Hermeneutyki sarmatyzmu, in: M. Lutomierski (ed.), Tradycje szlacheckie we współczesnej kulturze polskiej. Przybliżenia i perspektywy badawcze, Toruń: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Oddział w Toruniu, 2014.
Bohuszewicz P., Pożytki z prawicowego neosarmatyzmu. (Nie-prawicowa) obrona Krzysztofa Koehlera, in: P. Biliński (ed.), Przeszłość we współczesnej narracji kulturowej. Studia i szkice kulturoznawcze, vol. 1, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.
Bourdieu P., Distinction: A Social Critique of the Judgement of Taste, Cambridge, MA: Harvard University Press, 1984.
Łotman J., ‘Dwa teksty semiologiczne. O pojęciu przestrzeni geograficznej w średniowiecznych tekstach staroruskich’, trans. M.R. Mayenowa, Teksty. Teoria Literatury, Krytyka, Interpretacja, 1974, No. 3.
Maciejewski J., ‘Sarmatyzm jako formacja kulturowa: (geneza i główne cechy wyodrębniające)’, Teksty. Teoria Literatury, Krytyka, Interpretacja, 1974, No. 4.
Mętrak K., ‘Potop zwycięski’, Kultura, 1974, No. 36.
Mochocki M., ‘Sarmackie dziedzictwo kulturowe w grze fabularnej Dzikie Pola’, Homo Ludens, 2011, No. 1/3.
Nawarecki A., Sarmatyzm [entry], in: J. Bachórz, A. Kowalczykowa (eds.), Słownik literatury polskiej XIX wieku, Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2002.
Niedźwiedź J., ‘Sarmatyzm, czyli tradycja wynaleziona’, Teksty Drugie, 2015, No. 1.
Parkitny M., Nowoczesność oświecenia. Studia o literaturze i kulturze polskiej drugiej połowy XVIII wieku, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, 2018.
Scheler M., Teoria światopoglądów, socjologia i kształtowanie światopoglądu, in: M. Scheler, Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy, trans. S. Czerniak, A. Węgrzecki, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987.
Sowa J., Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Kraków: Universitas, 2012.
Vattimo G., Postnowoczesność i kres historii, trans. B. Stelmaszczyk, in: R. Nycz (ed.), Postmodernizm. Antologia przekładów, Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński, 1996.
Wierzbicki A., Spory o polską duszę. Z zagadnień charakterologii narodowej w historiografii polskiej XIX i XX wieku, Warszawa: Muzeum Historii Polski, Collegium Civitas, Wydawnictwo Trio, 2010.
Zarycki T., Wybrane kategorie analizy dyskursu w badaniu tożsamości peryferyjnej, in: A. Horolets (ed.), Analiza dyskursu i dla socjologii, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008.
Zarycki T., ‘Recenzja książki Jana Sowy, „Fantomowe ciało króla”. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą’, Stan Rzeczy, 2012, No. 1.
Zeidler-Janiszewska A., O pożytkach politycznego kaskaderstwa. Szkic do portretu Odo Marquarda, in: O. Marquard, Rozstanie z filozofią pierwszych zasad, trans. K. Krzemieniowa, Warszawa: Oficyna Naukowa, 1994.
