Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 77 Nr 3/4 (2024): Europa wobec konieczności zmian / Świat w kryzysie energetycznym

Artykuły

Polityka zbrojeniowa w Unii Europejskiej – już nie syzyfowe wyzwanie

DOI: https://doi.org/10.35757/SM.2024.77.3-4.04
Przesłane: 22 lipca 2024
Opublikowane: 17 lipca 2024

Abstrakt

Artykuł stanowi studium literatury i materiałów źródłowych na temat procesu budowania praktycznych elementów polityki zbrojeniowej Unii Europejskiej w ciągu ostatnich dwóch dekad. Choć unijna polityka zbrojeniowa sensu stricto nie została zdefiniowana ani ustanowiona, a UE nie ma formalnie kompetencji w zakresie polityki obronnej, a tym bardziej zbrojeniowej, zakres działań podejmowanych w ostatnich latach przez unijne instytucje wskazuje na stopniowe wdrażanie na szczeblu Wspólnoty tych praktycznych aspektów, które na poziomie narodowym postrzegane są jako istotne elementy polityki zbrojeniowej. Przedstawione przykłady coraz wyraźniej krystalizowanej polityki zbrojeniowej UE wyrażone są w sposób dorozumiany w działaniach polityk sektorowych dotyczących polityki przemysłowej sektora obronnego, polityki badawczo-rozwojowej na rzecz przemysłu obronnego i kosmicznego, polityki wspierającej współpracę międzynarodową na rzecz budowania kompetencji bezpieczeństwa i obrony oraz definiowania wspólnych celów i procesów pozyskiwania zdolności obronnych i eksploatacji sprzętu wojskowego.

Bibliografia

  • Alvarez-Couceiro P., Europe at a Strategic Disadvantage: A Fragmented Defence Industry, „War on the Rocks” [online], 18 IV 2023 [dostęp: 31 VII 2024]: <https://warontherocks.com/2023/04/europe-at-a-strategic-disadvantage-a-fragmented-defence-industry/>.
  • Armament Policy of the Swiss Federal Council, Swiss Federal Council, 2023: <https://www.ar.admin.ch/en/armamentpolicy> [dostęp: 31 VII 2024].
  • Béraud-Sudreau L., Europe’s Other Arms Production Problem: „New Defense”, „Econpol Forum” 2024, vol. 25, No. 4.
  • Bergstrom O., Bruggeman F., Ganczewski J., Hartley K., Sellier D., Waelbroeck-Rocha E., Wilke P., Wulf H., Anticipating Restructuring in the European Defence Industry, BIPE, Paris 2008.
  • Biała Księga w sprawie Przyszłości Europy. Refleksje i scenariusze dotyczące przyszłości UE-27 do 2025 r., Komisja Europejska, Bruksela, 1 III 2017, COM(2017)2025.
  • Biscop S., EU Strategy 2025–2029: We Have the Instruments, Now Set the Objectives, Royal Institute for International Relations, 2024 (Egmont Policy Brief, 367).
  • Black J., Stuart D., McKernan M., Young S., Jouan N., Sommerfeld Antoniou M., Le Gargasson C., Slapakova L., Ogden T., Silfversten E., Eken M., Kleberg C., Godges J.P., Resourcing Defense Cooperation in Europe Amidst Russia’s War in Ukraine: Implications of Reforms to Planning, Programming, Budgeting, and Execution Processes for Multinational Collaboration, RAND Corporation, Santa Monica 2024.
  • Bugajski A., Problemy i wyzwania w stosunkach NATO-Unia Europejska, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2023.
  • Building Defence Capacity in Europe: An Assessment, The International Institute for Strategic Studies, 2024.
  • A Call to Action: Lessons from Ukraine for the Future Force, Strategic Studies Institute, US Army War College, Carlisle 2024.
  • Cameron F., Quille G., ESDP: The State of Play, European Policy Centre, 2024 (EPC Working Paper, 11).
  • Capability Technology Areas, „European Defence Agency” [online, dostęp: 19 VII 2024]: <https://eda.europa.eu/what-we-do/research-technology/capability-technology-areas-(captechs)>.
  • Common Set of Proposals for the Implementation of the Joint Declaration by the President of the European Council, the President of the European Commission and the Secretary General of the North Atlantic Treaty Organization, North Atlantic Treaty Organization, 2016: <https://www.hybridcoe.fi/wp-content/uploads/2017/08/Common-set-of-proposals-for-the-implementation-of-the-Joint-Declaration-2.pdf> [dostęp: 19 VII 2024].
  • Connecting Europe Facility, „European Commission” [online, dostęp: 19 VII 2024]: .
  • Constantinos S., Armaments Cooperation in Europe: An Example of Europeanization?, Research Institute for European and American Studies, Athens 2008 (Research Paper, 126).
  • Coordinated Annual Review on Defence, „European Defence Agency” [online, dostęp: 19 VII 2024]: <https://eda.europa.eu/what-we-do/EU-defence-initiatives/coordinated-annual-review-on-defence-(card)>.
  • COSME 2014–2020, „European Commission” [online, dostęp: 19 VII 2024]: <https://single-market-economy.ec.europa.eu/smes/cosme_en>.
  • Dymanowski K., International Cooperation as an Element of State Armaments Policy, „Security Forum” 2019, vol. 3, No. 2.
  • Dymanowski K., Polityka zbrojeniowa państwa, [w:] Uwarunkowania zewnętrzne zarządzania przedsiębiorstwem zbrojeniowym, red. K. Dymanowski, A. Nowakowska-Krystman, Wydawnictwo Akademii Sztuki Wojennej, Warszawa 2018.
  • Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/43/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie uproszczenia warunków transferów produktów związanych z obronnością we Wspólnocie, Dz.Urz. UE, L 146/1, 10 VI 2009.
  • Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE z dnia 13.07.2009 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmieniająca dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE, Dz.Urz. UE, L 216/7, 20 VIII 2009, motyw 16.
  • EU-NATO Declaration on ESDP, North Atlantic Treaty Organization, Brussels 2003: <http://www.nato.int/docu/pr/2002/p02-142e.htm> [dostęp: 31 VII 2024].
  • Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, Komisja Europejska, Bruksela, 3 III 2010, COM(2010)2020.
  • European Armaments Cooperation. Core Documents, ed. B. Schmitt, European Union Institute for Security Studies, 2003 (Chaillot Papers, 59).
  • A European Armaments Policy. Report, Assembly of Western European Union, 1978: <https://aei.pitt.edu/74632/1/MAT0044.pdf> [dostęp: 31 VII 2024].
  • European Defence Action Plan, European Commission, COM(2016)0950: <https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=LEGISSUM:4298898> [dostęp: 19 VII 2024].
  • The European Defence Agency: Arming Europe, ed. N. Karampekios, I. Oikonomou, Routledge, 2015.
  • European Defence Industrial Development Programme (EDIDP), „European Commission” [online, dostęp: 19 VII 2024]: <https://defence-industry-space.ec.europa.eu/eu-defence-industry/european-defence-industrial-development-programme-edidp_en>.
  • European Defence-Related Industries, European Parliament, 10 IV 2002, P5_TA(2002)0172.
  • Europejska polityka przemysłu obronnego, „Komisja Europejska” [online, dostęp: 18 VIII 2013]: .
  • Europejski plan działań w sektorze obrony, Komisja Europejska, Bruksela, 30 XI 2016, COM(2016)950.
  • Fiott D., Defence Industrial Cooperation in the European Union: The State, the Firm and Europe, Routledge, 2019.
  • Gotkowska J., A European Defence Union? The EU’s New Instruments in the Area of Security and Defence, Centre for Eastern Studies, Warsaw 2019 (OSW Report): <https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/Report__A%20European%20Defence%20Union__net_0.pdf> [dostęp: 31 VII 2024].
  • Haas M., Vuille A., The Transformation of European Armaments Policies, Center for Security Studies, Zurich 2018 (CSS Analyses in Security Policy, 234).
  • Handbook of Defense Economics. Defense in a Globalized World, ed. T. Sandler, K. Hartley, Elsevier, 2007.
  • Howorth J., European Defence Policy between Dependence and Autonomy: A Challenge of Sisyphean Dimensions, „The British Journal of Politics and International Relations” 2017, vol. 19, No. 1.
  • Hub for EU Defence Innovation Established within EDA, „European Defence Agency” [online], 17 V 2022 [dostęp: 19 VII 2024]: <https://eda.europa.eu/news-and-events/news/2022/05/17/hub-for-eu-defence-innovation-established-within-eda>.
  • Ilinca D., Historical Milestones in the Evolution of European Armaments Cooperation, „Strategic Impact” 2022, No. 3–4 (85).
  • Invest EU, „European Commission” [online, dostęp: 19 VII 2024]: <https://single-market-economy.ec.europa.eu/access-finance/investeu_en>.
  • Issue paper #4 Towards a European Defence Industrial Strategy: Enhancing Our Security of Supply on the Internal Market, European Commission, 7 XII 2023.
  • Iwancz J., Toszek B.H., European Security Management at the National Level: A Comparative Analysis of Strategies for the Development of Defence Capability in the United Kingdom and Poland, „Polish Political Science” 2022, vol. 51, issue 1: <https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_15804_ppsy202212?q=bwmeta1.element.ojs-issn-0208-7375-year-2022-issue-1_51_;6&qt=CHILDREN-STATELESS> [dostęp: 31 VII 2024].
  • Joint Declaration on EU-NATO Cooperation, Council of the European Union, Brussels, 10 VII 2018: <https://www.consilium.europa.eu/ media/36096/nato_eu_final_eng.pdf> [dostęp: 19 VII 2024].
  • Joint Declaration on EU-NATO Cooperation, „North Atlantic Treaty Organization” [online], 10 I 2023 [dostęp: 19 VII 2024]: <https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_210549.htm>.
  • Jones S.G., The Rise of European Security Cooperation, Cambridge University Press, Cambridge 2007.
  • Juncker J.-C., A New Start for Europe, „European Commission” [online], 15 VII 2014 [dostęp: 13 IX 2024]: <https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/SPEECH_14_567>.
  • Kiss Y., Arms Industry Transformation and Integration. The Choices of East Central Europe, Oxford University Press, 2014.
  • Komunikat interpretacyjny w sprawie stosowania artykułu 296 TWE w obszarze zamówień obronnych, Komisja Europejska, Bruksela, 7 XII 2006, COM(2006)779.
  • Koutrakos P., Trade, Foreign Policy and Defence in EU Constitutional Law. The Legal Regulation of Sanctions, Exports of Dual-Use Goods and Armaments, Hart Publishing, 2001.
  • Kucharski B., Materniak D., Zamelek P., Kozłowski A., Polish-Ukrainian Military Industry Cooperation. The Rising Military Industry Power?, Fundacja im. Kazimierza Pułaskiego, Warszawa 2023 (Pułaski Report).
  • Lawrenson T., Sabatino E., The Impact of the European Defence Fund on Cooperation with Third-Country Entities, The International Institute for Strategic Studies, październik 2024.
  • Loans, „European Investment Bank” [online, dostęp: 19 VII 2024]: <https://www.eib.org/en/products/loans/index.htm>.
  • Maulny J.P., The Impact of the War in Ukraine on the European Defence Market, French Institute for International and Strategic Affairs, Paris 2023.
  • Mawdsley J., Armaments Decision-Making: Are European States Really Different?, „Comparative Strategy” 2018, vol. 37, No. 4.
  • Mawdsley J., European Union Armaments Policy: Options for Small States?, „European Security” 2008, vol. 17, issue 2–3.
  • Mitkow Sz., Przemysłowy potencjał obronny Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] System logistyczny potencjału obronnego RP w XXI wieku, red. M. Brzeziński, Wydawnictwo „Adam Marszałek”, Toruń 2021.
  • The Modern Defense Industry. Political, Economic, and Technological Issues, ed. R.A. Bitzinger, Praeger Security International, 2009.
  • Mölling Ch., Schütz T., Vorschläge für eine neue deutsche Rüstungspolitik. Über die Corona-Krise zur Neuausrichtung, Deutsche Gesellschaft für Auswärtige Politik, Berlin 2020 (DGAP Policy Brief, 23).
  • Najpierw myśl na małą skalę. Program „Small Business Act” dla Europy, Komisja Europejska, Bruksela, 25 VI 2008, COM(2008)394.
  • Narodowa Polityka Zbrojeniowa gotowa, ale..., „Dziennik Zbrojny” [online], 5 II 2018 [dostęp: 23 VI 2024]: <https://dziennikzbrojny.pl/aktualnosci/news,1,10821,aktualnosci-z-polski,narodowa-polityka-zbrojeniowa-gotowa-ale%E2%80%A6>.
  • The NATO Alternative Analysis Handbook, 2 ed., NATO, 2017: <https://www.act.nato.int/wp-content/uploads/2023/05/alta-handbook.pdf> [dostęp: 31 VII 2024].
  • Nowa Strategia na rzecz europejskiego przemysłu obronnego: osiągnięcie gotowości UE dzięki zdolnemu do reagowania i odpornemu europejskiemu przemysłowi obronnemu. Wspólny Komunikat do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Komisja Europejska, Bruksela, 5 IV 2024, JOIN(2024)10 final.
  • Obronność europejska – kwestie przemysłowe i rynkowe – w kierunku polityki UE w zakresie wyposażenia obronnego, Komisja Europejska, Bruksela, 11 III 2003, COM/2003/0113.
  • Parzymies S., Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Joanny Pawełek-Mendez pt. „Polityka bezpieczeństwa i obrony Republiki Francuskiej po II wojnie światowej: strategia i planowanie”, Warszawa, 7 IV 2022, Polska Akademia Nauk.
  • Pawełek-Mendez J., Polityka obronna i zbrojeniowa Francji: rola parlamentu, „Infos”, 30 V 2018.
  • Pawłuszko W., Zbrojeniówka w centrum polityki przemysłowej UE, „Defence 24” [online], 5 X 2017 [dostęp: 31 VII 2024]: <https://defence24.pl/zbrojeniowka-w-centrum-polityki-przemyslowej-ue>.
  • „Permanent Structured Cooperation” [online, dostęp: 19 VII 2024]: <https://www.pesco.europa.eu/>.
  • Plan działania na rzecz synergii między przemysłem cywilnym, obronnym i kosmicznym, Komisja Europejska, Bruksela, 22 II 2021, COM(2021)70.
  • Point of no Return? The Transformation of the Global Order after the Russian Invasion of Ukraine, ed. M. Terlikowski, The Polish Institute of International Affairs, Warsaw 2023.
  • Polityka w zakresie sektora bezpieczeństwa – Plan działania na rzecz innowacyjnego i konkurencyjnego sektora bezpieczeństwa, Komisja Europejska, Bruksela, 26 VII 2012, COM(2012)417.
  • Preparatory Action on Defence Research (PADR), „European Commission” [online, dostęp: 19 VII 2024]: <https://defence-industry-space.ec.europa.eu/eu-defence-industry/preparatory-action-defence-research-padr_en>.
  • Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1092 z dnia 18.07.2018 r. ustanawiające Europejski program rozwoju przemysłu obronnego mający na celu wspieranie konkurencyjności i zdolności innowacyjnych przemysłu obronnego Unii, Dz.Urz. UE, L 200/30, 7 VIII 2018.
  • Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/697 z dnia 29.04.2021 ustanawiające Europejski Fundusz Obronny i uchylające rozporządzenie (UE) 2018/1092, Dz.Urz. UE, L 170/149, 12 V 2021: <https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32021R0697&from=PL> [dostęp: 19 VII 2024].
  • Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1525 z dnia 20.07.2023 r. w sprawie wspierania produkcji amunicji (ASAP), Dz.Urz. UE, L 185/7, 24 VII 2023.
  • Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2418 z dnia 18.10.2023 r. w sprawie ustanowienia instrumentu na rzecz wzmocnienia europejskiego przemysłu obronnego przez zamówienia realizowane na zasadzie współpracy (EDIRPA), Dz.Urz. UE, Seria L 2023/2418, 26 X 2023.
  • Russian War against Ukraine. Lessons Learned Curriculum Guide, North Atlantic Treaty Organization, Brussels, 8 XII 2023.
  • Salmon T.C., Shepherd A.J.K., Toward a European Army. A Military Power in the Making?, Lynne Rienner Publishers, Boulder 2003, DOI: 10.1515/9781685859282.
  • Scarazzato L., Liang X., Tian N., Lopes da Silva D., Developments in Arms Production and the Effects of the War in Ukraine, „Defence and Peace Economics” 2024.
  • Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Warszawa 2020.
  • Strategia na rzecz odpowiedzialnego rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do roku 2030), Ministerstwo Rozwoju, Warszawa 2017.
  • Strategia na rzecz silniejszego i bardziej konkurencyjnego europejskiego przemysłu obronnego, Komisja Europejska, Bruksela, 5 XII 2007, COM(2007)764.
  • Śledź P., Europejska Współpraca Zbrojeniowa, Scholar, Warszawa 2021.
  • Teichler T., Rapp-Jung B., James A., Maulny J.P., Camillo F., Gari M., Liberti F., Mezzardi S., Nones M., Osica O., Trybus M., Study on State Control of Strategic Defence Assets, Manchester Institute of Innovation Research, Manchester 2010.
  • Terlikowski M., Defence Innovation: New Models and Procurement Implications. The Polish Case, The Armament Industry European Research Group, 2022 (Policy Paper, 73).
  • Thiem A., Conditions of Intergovernmental Armaments Cooperation in Western Europe, 1996–2006, „European Political Science Review” 2011, vol. 3, issue 1, DOI: 10.1017/S1755773910000251.
  • Traktat o Unii Europejskiej, Dz.Urz. UE, seria C, 1992, nr 191, art. 17 (1).
  • Trybus M., The Legal Foundations of a European Army, Institute of European Law, Birmingham Law School 2016 (Working Papers, 1).
  • Uchwała nr 67 Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2013 r. w sprawie przyjęcia „Strategii rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022”, MP, poz. 377, 16 V 2013.
  • Utworzenie Europejskiego Funduszu Obronnego, Komisja Europejska, Bruksela, 7 VI 2017, COM(2017)295.
  • Uwarunkowania zewnętrzne zarządzania przedsiębiorstwem zbrojeniowym, red. K. Dymanowski, A. Nowakowska-Krystman, Wydawnictwo Akademii Sztuki Wojennej, Warszawa 2018.
  • W kierunku bardziej konkurencyjnego i wydajnego sektora obronności i bezpieczeństwa, Komisja Europejska, Bruksela, 24 VII 2013, COM(2013)542.
  • Wdrażanie strategii UE w zakresie przemysłów związanych z obronnością, Komisja Europejska, Bruksela, 4 XII 1997, COM(97)583.
  • Wkład Komisji w europejską obronność, Komisja Europejska, Bruksela, 15 II 2022, COM(2022)60.
  • Wspólna deklaracja o współpracy UE–NATO (10 stycznia 2023), „Rada Europejska. Rada Unii Europejskiej” [online], 10 I 2023 [dostęp: 16 II 2024]: <https://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2023/01/10/eu-nato-joint-declaration-10-january-2023/>.
  • Wspólna wizja, wspólne działanie: Silniejsza Europa – Globalna strategia na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej, „European Union” [online], 28 VI 2016 [dostęp: 14 VII 2024]: <https://eur-lex.europa.eu/PL/legal-content/summary/common-foreign-and-security-policy-global-strategy.html>.
  • Wspólne Działanie Rady UE nr 2004/551/WPZiB z 12.07.2004 r., Dz.Urz. UE, L 245/17, 17 VII 2004.
  • Wspólny komunikat. Analiza luk inwestycyjnych w zakresie obronności i dalsze działania, Komisja Europejska, Bruksela, 18 V 2022, JOIN(2022)24.
  • Wyciąg z Decyzji Rady 255/58 z dnia 15.04.1958 r., Rada Unii Europejskiej, Bruksela, 26 XI 2008, 14538/4/08 REV4.
  • Wyniki konsultacji rozpoczętych po opublikowaniu zielonej księgi w sprawie zamówień publicznych w dziedzinie obrony oraz przyszłych inicjatyw komisji, Komisja Europejska, Bruksela, 6 XII 2005, COM(2005)626.
  • Wyzwania stojące przed europejskim przemysłem związanym z obronnością: wkład do działań na poziomie europejskim, Komisja Europejska, Bruksela, 24 I 1996, COM(96)10.
  • Zamelek P., Budowanie odporności sektora obronnego w perspektywie Komisji Europejskiej, „Wiedza Obronna” 2024, t. 286, nr 1.
  • Zamelek P., Przeobrażenia przemysłu obronnego w warunkach otwartego europejskiego rynku, Wydawnictwo „Adam Marszałek”, Toruń 2013.
  • Zamówienia w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, Urząd Zamówień Publicznych, Warszawa 2011.
  • Zawiadomienie Komisji w sprawie wytycznych dotyczących wspólnych zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, Dz.Urz. UE, C 157, 8 V 2019.
  • Zielona Księga. Zamówienia publiczne w dziedzinie obrony, Komisja Europejska, Bruksela, 23 IX 2004, COM(2004)608.
  • Zintegrowana polityka przemysłowa w erze globalizacji – Konkurencyjność i zrównoważony rozwój na pierwszym planie, Komisja Europejska, Bruksela, COM(2010)614, 28 X 2010.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

<< < 1 2 3 4 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.