Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 78 Nr 4 (2025)

Artykuły

Konflikt w mozambickiej prowincji Cabo Delgado z lat 2017–2024 jako przykład rebelii dżihadystycznej

DOI: https://doi.org/10.35757/sm.2025.78.4.03
Przesłane: 15 kwietnia 2025
Opublikowane: 30 grudnia 2025

Abstrakt

Od 2017 r. w prowincji Cabo Delgado w Mozambiku obserwujemy aktywizację działań dżihadystów oraz liczne akty przemocy wymierzone zarówno w siły rządowe, jak i osoby cywilne. Artykuł przybliża uwarunkowania i charakter zagrożeń kreowanych przez rebelię dżihadystyczną w tym regionie, a także krajowe i międzynarodowe wysiłki ukierunkowane na powstrzymanie eskalacji przemocy i neutralizację tych wyzwań. W tym kontekście artykuł koncentruje się zwłaszcza na ukazaniu wojskowego zaangażowania państw afrykańskich w Cabo Delgado i przedstawia dotychczasowy bilans tych wysiłków. Głównym wnioskiem wynikającym z badania jest pokazanie zależności między dysfunkcyjnością państwa i katalizatorami społeczno-ekonomicznymi a rozwojem czynników sprzyjających akcesowi do grup terrorystycznych i wywrotowych. Bez zaangażowania podmiotów międzynarodowych władze Mozambiku nie były dotychczas w stanie uporać się z tym problemem.

Bibliografia

  • About European Union Training Mission in Mozambique, „European Union Training Mission in Mozambique” [online], 4 I 2022 [dostęp: 19 VII 2025]: <https://www.eeas.europa.eu/eutm-mozambique/about-european-union-training-mission-mozambique_en?s=4411>.
  • Afryka w dobie pandemii COVID-19. Fakty i prognozy, red. B. Ndiaye, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2022.
  • Augé B., Mozambique. Security, Political and Geopolitical Challenges of the Gas Boom, Ifri, Center for Energy and Climate, August 2020.
  • La barbarie yihadista continúa en Mozambique, „Observatorio Internacional de Estudios sobre Terrorismo” [online], 23 III 2021 [dostęp: 25 III 2025]: <https://observatorioterrorismo.com/noticias/la-barbarie-terrorista-continua-en-mozambique/>.
  • Bussotti L., Coimbra E.J., Struggling the Islamic State in Austral Africa: The SADC Military Intervention in Cabo Delgado (Mozambique) and Its Limits, „Frontiers in Political Science” 2023, vol. 5.
  • Cardoso F.J., Cabo Delgado: Insurgents, Jihadists or Terrorists?, Instituto Marquês de Valle Flôr, Lisbon 2021 (IMVF Policy Paper, 9/2021).
  • Chan S., Venancio M., Alden Ch., Barnes S., War and Peace in Mozambique, Palgrave Macmillan, Basingstoke 1998.
  • Chingotuane É.V.F., Sidumo E.R.I., Hendricks Ch., Nieuwkerk A. van, Strategic Options for Managing Violent Extremism in Southern Africa: The Case of Mozambique, Friedrich-Ebert-Stiftung, Maputo 2021.
  • Country Reports on Terrorism 2022, U.S. Department of State, [Washington] 2022: <https://www.state.gov/wp-content/uploads/2023/11/Country_Reports_on_Terrorism_2022-v3.pdf> [dostęp: 13 VIII 2024].
  • Dembele Y., Mozambique: Islamic Insurgency – In-Depth Analysis of Ahl al-Sunnah wa al-Jama’ah (ASWJ), World Watch Research, July 2020: <https://www.opendoors.de/sites/default/files/2020-07_Open_Doors_Report_Mozambique-Islamic-militancy-WWR.pdf> [dostęp: 11 II 2025].
  • Democratic Republic of the Congo: EU Lists Further Nine Individuals and One Entity, „European Council. Council of the European Union” [online], 17 III 2015 [dostęp: 22 VII 2025]: <https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2025/03/17/democratic-republic-of-the-congo-eu-lists-further-nine-individuals-and-one-entity>.
  • Díez Alcalde J., Mozambique: la expansión del yihadismo en el sur de África, „Revista española de fefensa” 2021, n° 386.
  • El Ouassif A., Kitenge S.Y., Terrorism Insurgency in Northern Mozambique: Context, Analysis, and Spillover Effects on Tanzania, Policy Center for the New South, Rabat 2021 (Policy Paper, 26/2021).
  • Emerson S.A., The Battle for Mozambique: The Frelimo-Renamo Struggle, 1977–1992, Helion and Company, Pinetown 2014.
  • EUTM Mozambique, „European Union Training Mission in Mozambique” [online, dostęp: 14 IX 2024]: <https://www.eeas.europa.eu/eutm-mozambique_en?s=4411>.
  • Figuerola Ibarra C., Nuevos ordes y viejos vinos: la violencia en América Latina en los albores del siglo XXI, [w:] Poder y política en América Latina, ed. T. Castro Escudero, L.O. Costilla, Siglo Veintinuno Editores, Buenos Aires 2005 (El Debate Latinoamericano, 3).
  • Fuente Cobo I., Yihadismo en el Sahel: la expansión de la amenaza oscura, „Documento de análisis” 2018, n° 12.
  • García-Calvo C., Reinares F., Radicalización yihadista y asociación diferencial: Un estudio cuantitativo del caso español, [w:] Radicalización violenta en España. Detección, gestión y respuesta, ed. R. Bermejo Casado, I. Bazaga Fernández, Tirant lo blanch, Valencia 2019.
  • Garrido Guijarro Ó., El conflicto en Cabo Delgado, Mozambique: Yihad, marginación y gas, „Panorama geopolítico de los conflictos” 2024, n° 14.
  • Gilbert L., Schindler K., The Legacy of Civil War: The Case of Mozambique, „DIW Berlin Weekly Report” 2011, No. 2.
  • Global Terrorism Index Report 2022. Measuring the Impact of Terrorism, Institute for Economics & Peace, Sydney 2022: <https://reliefweb.int/report/world/global-terrorism-index-2022> [dostęp: 11 III 2025].
  • Gogoratuz G., Guerra, desplazamientos forzados y respuestas a la crisis en Cabo Delgado. Mozambique, Ayuda en Acción, 2023: <https://ayudaenaccion.org/publicaciones/guerra-desplazamientos-forzados-y-respuestas-a-la-crisis-en-cabo-delgado/> [dostęp: 8 III 2025].
  • Hendricks Ch., Lucey A., Sambo Macaringue L. da G., A Double-Edged Sword: Peace Support Operation and Conflict Management in Northern Mozambique, Friedrich-Ebert-Stiftung, Maputo, November 2023 (Policy Paper).
  • The Islamic State in Africa: The Emergence, Evolution, and the Future of the Next Jihadist Battlefront, ed. J. Warner, Oxford University Press, Oxford 2022.
  • Kłosowicz R., Konteksty dysfunkcyjności państw Afryki Subsaharyjskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017.
  • Kosmynka S., Aktywizacja nurtów dżihadystycznych w Sahelu i wysiłki na rzecz ich zwalczania, „Studia Polityczne” 2022, t. 50, nr 1.
  • Kosmynka S., Udział Hiszpanii w misjach bezpieczeństwa w Sahelu Zachodnim, „Athenaeum. Polskie studia politologiczne” 2020, vol. 65 (1).
  • Kosmynka S., Związki terroryzmu dżihadystycznego z handlem narkotykami. Casus Hiszpanii, „Historia i Polityka” 2019, nr 27 (34).
  • Letko P., Kryzys humanitarny w północnym Mozambiku i jego źródła, [w:] Afryka w dobie pandemii COVID-19. Fakty i prognozy, red. B. Ndiaye, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2022.
  • Lizak W., Konflikt w Cabo Delgado i jego międzynarodowe reperkusje, „Politeja” 2025, nr 2 (96/1).
  • Lounnas D., The Transmutation of Jihadi Organizations in the Sahel and the Regional Security Architecture, Middle East and North Africa Regional Architecture, April 2018 (Future Notes, 10).
  • Maack H., Tanzania Faces Looming Threats from East African Jihadist Turmoil, „Terrorism Monitor” 2023, vol. 21, issue 15.
  • Maguire G.A., Toward „Uhuru” in Tanzania. The Politics of Participation, Cambridge University Press, Cambridge 2008.
  • Makonye F., The Cabo Delgado Insurgency in Mozambique: Origin, Ideology, Recruitment Strategies and, Social, Political and Economic Implications for Natural Gas and Oil Exploration, „African Journal of Terrorism and Insurgency Research” 2020, vol. 1, No. 3.
  • Makonye F., Critiquing the Scramble for Mozambique’s Liquefied Natural Gas (LNG) and Oil by Foreign Powers: Case of Cabo Delgado Province, „African Journal of Development Studies” 2023, vol. 13, No. 4.
  • Maritime-Based Drug Trafficking in Eastern and Southern Africa. An Overview, The Eastern & Southern Africa Commission on Drugs, August 2023: <https://globalinitiative.net/wp-content/uploads/2024/02/Maritime-based-drug-trafficking-in-Eastern-and-Southern-Africa-An-overview-GI-TOC-August-2023.pdf> [dostęp: 18 III 2025].
  • Nhamirre B., Are Rwandan Troops Becoming Cabo Delgado’s Main Security Provider?, „Institute for Security Studies” [online], 26 IX 2024 [dostęp: 20 VII 2025]: <https://issafrica.org/iss-today/are-rwandan-troops-becoming-cabo-delgado-s-main-security-provider>.
  • Oladimeji Shodunke A., Ansar Al-Sunnah in Mozambique: Chronicling a Demi-Decade of Insurgency and State Response, „African Journal on Terrorism” 2022, vol. 12, No. 1.
  • Olech A., Grupa Wagnera w Afryce. Pozorowana walka rosyjskich najemników z terroryzmem, „Terroryzm. Studia, analizy, prewencja” 2024, nr 5.
  • Palacián de Inza B., Mozambique: ni guerra ni paz, „Documento informativo”, 2016, n° 5.
  • Poder y política en América Latina, ed. T. Castro Escudero, L.O. Costilla, Siglo Veintinuno Editores, Buenos Aires 2005 (El Debate Latinoamericano, 3).
  • Radicalización violenta en España. Detección, gestión y respuesta, ed. R. Bermejo Casado, I. Bazaga Fernández, Tirant lo blanch, Valencia 2019.
  • Raufer X., Atlas radykalnego islamu, Dialog, Warszawa 2011.
  • Rwandan Firms Flourish in Cabo Delgado Thanks to Total Energies, „Africa Intelligence” [online], 28 VI 2024 [dostęp: 20 VII 2025]: <https://www.africaintelligence.com/southern-africa-and-islands/2024/06/28/rwandan-firms-flourish-in-cabo-delgado-thanks-to-totalenergies,110252540-gra>.
  • Summers M., Actividad yihadista en el Maghreb y Sahel Occidental, „Anuario del terrorismo yihadista” 2020.
  • Swart J., Countering Ahlu Sunnah Wa-Jamo (Al-Shabaab) Insurgency in Mozambique, Islamic Theology of Counter Terrorism, [b.d.m.w.]: <https://www.itct.org.uk/wp-content/uploads/2022/02/Countering-Ahlu-Sunnah-Wa-Jamo-Insurgency.pdf> [dostęp: 31 III 2025].
  • Thompson J., Examining Extremism: Islamic State in the Greater Sahara, Center for Strategic and International Studies, 22 VII 2021.
  • Trujillo-Mendoza H.M., Procesos de radicalización off-line, [w:] Radicalización violenta en España. Detección, gestión y respuesta, ed. R. Bermejo Casado, I. Bazaga Fernández, Tirant lo blanch, Valencia 2019.
  • Vega Tapia A., Díez Alcalde J., La violencia yihadista en Mozambique y la Respuesta Internacional, Centro de Estudios Estratégicos del Ejército del Perú, Lima, 9 XI 2021: <https://ceeep.mil.pe/wp-content/uploads/2021/11/CEEEP-2021-Yihadismo-en-Mozambique.pdf> [dostęp: 9 III 2025].
  • Warner J., O’Farrell R., Nsaibia H., Cummings R., The Islamic State’s Central Africa Province, [w:] The Islamic State in Africa: The Emergence, Evolution, and the Future of the Next Jihadist Battlefront, ed. J. Warner, Oxford University Press, Oxford 2022.
  • Zenn J., Can Mozambique Keep Cabo Delgado Secure from Islamic State Fighters?, „Terrorism Monitor” 2024, vol. 22, issue 2.
  • Zenn J., Islamic State Highlights Killings and Claimed Attacks in the Congo and Mozambique, „Terrorism Monitor” 2023, vol. 21, issue 15.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.