Od ojczyzny prywatnej do więzi ideologicznej. Arumuni — naród, któremu nie jest potrzebne państwo
Abstrakt
This article is devoted to the contemporary process of the ethnic mobilizing of stateless European peoples. The Aromanians, who live in all the countries of the Balkan peninsula but have never experienced lasting statehood, are an example. Currently, members of the young Aromanian intelligentsia are creating a transnational, supra-state community by evoking old symbols and new myths: the cult of symbolic places, historic events, figures, family micro-histories (genealogies), and a common language and values. Access to modern means of communication plays an important role in the process. In the author’s opinion, a modern transnational people is emerging from the politically unformed — but culturally specific — Romance-language community of the Balkans. The group could be considered a “recovered community,” which is based on an ideological construction utilizing carefully selected elements of common history and culture.
Słowa kluczowe
narody bezpaństwowe; Arumuni; symbole narodowe; mobilizacja etniczna; pamięć genealogiczna; etnicyzm
Bibliografia
Babiński Grzegorz, 1995, Nacjonalizmy czy regionalizmy? Ruchy etnoregionalne w Europie, w: Grzegorz Babiński, Władysław Miodunka (red.), Europa państw — Europa narodów. Problemy etniczne Europy Środkowo-Wschodniej, Nomos, Kraków.
Bromke Adam, 1994, Nacjonalizm w nowoczesnym świecie, w: Stanisław Helnarski (red.), Nacjonalizm. Konflikty narodowościowe w Europie Środkowej i Wschodniej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Chlebowczyk Józef, 1983, O prawie do bytu małych i młodych narodów. Kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do początków XX w.), Śląski Instytut Naukowy–Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Cohen Anthony Paul, 2015, The Symbolic Construction of Community, Routledge, London.
Dziadowiec Joanna, 2016, Festum folkloricum: performatywność folkloru w kulturze współczesnej. Rzecz o międzykulturowych festiwalach folklorystycznych, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
Edensor Tim, 2004, Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, tłum. Agata Sadza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Fishman Joshua A., 1972, Language and Nationalism. Two Integrative Essays, Newbury House Publishers, Rowley, Mass.
Gołąb Zbigniew 1961, Szkic dialektu Arumunów macedońskich, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Językoznawcze”, z. 4.
Guibernau Montserrat, 1996, Nationalisms, Polity Press, Cambridge.
Hauziński Jerzy, Leśny Jan 1992, Historia Albanii, Ossolineum, Wrocław.
Herzfeld Michael, 2004, Antropologia. Praktykowanie teorii w kulturze i społeczeństwie, tłum. Maria M. Piechaczek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Hobsbawm Eric, Ranger Terence (red.), 2008, Tradycja wynaleziona, tłum. Mieczysław Godyń, Filip Godyń, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Hroch Miroslav, 2003, Małe narody Europy. Perspektywa historyczna, tłum. Grażyna Pańko, Ossolineum, Wrocław.
Kahl Thede 2002, The Ethnicity of Aromanians after 1990: The Identity of a Minority that Behaves Like a Majority, „ Ethnologica Balkanica”, nr 6, s. 145–169.
Kahl Thede 2003, Aromanians in Greece: Minority or Vlach-speaking Greeks, „Jahrbücher für Geschichte und Kultur Südosteuropas”, t. 5, s. 205–219.
Kurczewska Joanna, 1994, Ideologie narodowe — stare i nowe wzorce, w: Stanisław Helnarski (red.), Nacjonalizm. Konflikty narodowościowe w Europie Środkowej i Wschodniej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Lévi-Strauss Claude, 1984, Jan Jakub Rousseau, twórca nauk humanistycznych, tłum. Leszek Kolankiewicz, „Twórczość”, nr 6.
Lubaś Marcin 2011, Różnowiercy: współistnienie międzyreligijne w zachodniomacedońskiej wsi. Studium z zakresu antropologii społeczno-kulturowej, Nomos, Kraków.
Nicolau Irina 1993, Les caméléons des Balkans, „Civilisations. Revue internationale d’anthropologie et de sciences humaines”, t. 42, nr 2, s. 175–178.
Nowicka Ewa, 2016, Korzenie ałtargany sięgają głęboko: Buriaci między Rosją, Mongolią i Chinami, Nomos, Kraków.
Ossowski Stanisław, 1984, Analiza socjologiczna pojęcia ojczyzny, w: Stanisław Ossowski, O ojczyźnie i narodzie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Popović Dušan J., 2008 [1937], O Cincarima. Prilozi pitanju postanka našeg građanskog drušva, Prometej, Beograd.
Rużica Miroslav 2006, „The Balkan Vlachs/Aromanians — awakening, national policies, assimilation”, „Globalization, nationalism and ethnic conflicts in the Balkans and its regional context”, ASN Conference, Belgrad, 28–30 września.
Smith Anthony D., 2009, Etniczne źródła narodów, tłum. Małgorzata Głowacka-Grajper, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Tambiah Stanley J., 1981, A Performative Approach to Ritual, „Proceedings of the British Academy”, t. 65, s. 113–169.
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
