Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
KiS baner

Tom 60 Nr 4 (2016): ELŻBIETY TARKOWSKIEJ SOCJOLOGIA OTWARTA

Przemijanie i pamięć w kulturze

Pamięć w kulturze teraźniejszości

  • Elżbieta Tarkowska
DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2016.60.4.8
Przesłane: 1 maja 2021
Opublikowane: 21 grudnia 2016

Abstrakt

One of the most substantial interdisciplinary topics in the study of contemporary culture is change in social time, which is expressed in the compression of time (and space) and changing relationships between the past, present, and future. Research and analysis situate the present in an exceptional position in contemporary culture, providing us with the term ‘culture of the present.’ At the same time, however, we are dealing with a phenomenon labeled the ‘explosion of memory’—an astounding multidirectional and multifaceted rise in interest in the past. It is therefore worthwhile to investigate the structures and mechanisms of collective memory, as well as how the past is defined in contemporary culture, from the perspective of time as a social and cultural phenomenon. Questions should be asked regarding the mechanisms that unite the dominance of the present in culture with a rising interest in the past. The perspective of social time reveals that the ‘culture of the present,’ the current dominating forms of memory intensification, and the heightened awareness of the past, are influenced by the same or similar factors. These include new media and communication technologies, as well as consumption and popular culture, which change the structure of time, condense the time horizon, alter the manner in which the past is experienced, and modify the mechanisms of collective memory.

Bibliografia

  1. Adam Barbara, 1995, Timewatch: The Social Analysis of Time, Polity Press, Cambridge.
  2. Alexander Jeffrey, 1990, Analytic Debates: Understanding the Relative Autonomy of Culture, w: Jeffrey C. Alexander, Steven Seidman (red.), Culture and Society: Contemporary Debates, Cambridge University Press, Cambridge.
  3. Assmann Jan, 2008, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. Anna Kryczyńska-Pham, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  4. Assmann Jan, 2009, Kultura pamięci, tłum. Anna Kryczyńska-Pham, w: Magdalena Saryusz-Wolska (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, Universitas, Kraków.
  5. Assorodobraj Nina, 1963, „Żywa historia”. Świadomość historyczna: symptomy i propozycje badawcze, „Studia Socjologiczne”, nr 2.
  6. Banaszczyk Tadeusz, 1981, Czas jako kategoria społeczna. Wstępne rozważania socjologiczne o czasie, Ossolineum, Wrocław.
  7. Banaszczyk Tadeusz, 1989, Studia o przedstawieniach zbiorowych czasu i przestrzeni w durkheimowskiej szkole socjologicznej, Ossolineum, Wrocław.
  8. Bauman Zygmunt, 1998, Śmierć i nieśmiertelność. O wielości strategii życia, tłum. Norbert Leśniewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  9. Bauman Zygmunt, 2000, Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, tłum. Ewa Klekot, PIW, Warszawa.
  10. Bauman Zygmunt, 2003, Razem, osobno, tłum. Tomasz Kunz, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
  11. Bauman Zygmunt, 2004, Życie na przemiał, tłum. Tomasz Kunz, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
  12. Bauman Zygmunt, 2010, Konsumowanie życia, tłum. Monika Wyrwas-Wiśniewska, Wydawnictwo UJ, Kraków.
  13. Bell Daniel, 1994, Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, tłum. Stefan Amsterdamski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  14. Bertman Stephen, 1998, Hyperculture: The Human Cost of Speed, Praeger, Westport, Conn.–London.
  15. Bogumił Zuzanna, 2011, Miejsce pamięci versus symulacja przeszłości — druga wojna światowa na wystawach historycznych, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4.
  16. Castells Manuel, 2007, Społeczeństwo sieci, tłum. Mirosława Marody i in., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  17. Czarnowski Stefan, 1956a [1938], Kultura, w: Dzieła, t. 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  18. Czarnowski Stefan, 1956b [1937], Powstanie i społeczne funkcje historii, w: Dzieła, t. 5, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  19. Davis Fred, 1979, Yearning for Yesterday: A Sociology of Nostalgia, Free Press, London.
  20. Debord Guy, 2006, Społeczeństwo spektaklu oraz Rozważania o społeczeństwie spektaklu, tłum. Mateusz Kwaterko, PIW, Warszawa.
  21. Dominiak Łukasz M., 2005, Zabawa w przeszłość. Festyn archeologiczny jako forma karnawałowa, w: Jan Grad, Hanna Mamzer (red.), Kultura przyjemności. Rozważania kulturoznawcze, Wydawnictwo UAM, Poznań.
  22. Elias Norbert, 1992, Time: An Essay, tłum. Edmund Jephcott, Blackwell, Oxford.
  23. Eriksen Thomas H., 2003, Tyrania chwili. Szybko i wolno płynący czas w erze informacji, tłum. Grzegorz Sokół, PIW, Warszawa.
  24. Filiciak Mirosław, 2006, Wirtualny plac zabaw. Gry sieciowe i przemiany kultury współczesnej, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
  25. Gumbrecht Hans Ulrich, 2002, Gdy przestaliśmy się uczyć od historii, tłum. Magdalena Zapędowska, w: Ewa Domańska (red.), Pamięć, etyka i historia. Anglo-amerykańska teoria historiografii lat dziewięćdziesiątych (antologia przekładów), Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
  26. Gurvitch Georges, 1969, La vocation actuelle de la socjologie, PUF, Paris.
  27. Halbwachs Maurice, 1969 [1925], Społeczne ramy pamięci, tłum. Marcin Król, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  28. Harvey David, 1989, The Condition of Postmodernity: An Enquiry into the Origins of Cultural Change, Basil Blackwell, Oxford.
  29. Heller Agnes, 1995, Where Are We at Home, „Thesis Eleven”, nr 41.
  30. Humphrey Robin, Miller Robert, Zdravomyslova Elena (red.), 2003, Biographical Research in Eastern Europe: Altered Lives and Broken Biographies, Ashgate, Aldershot.
  31. Isański Jakub, 2002, Turystyka jako element popkultury, w: Marian Golka (red.), Od kontrkultury do popkultury, Humaniora, Poznań.
  32. Jasiewicz Katarzyna, Olędzki Łukasz, 2005, Od nostalgii do fascynacji — doświadczanie przeszłości, w: Jan Grad, Hanna Mamzer (red.), Kultura przyjemności. Rozważania kulturoznawcze, Wydawnictwo UAM, Poznań.
  33. Jenkins Henry, 2007, Kultura konwergencji. Zderzenie starych i nowych mediów, tłum. Marek Bernatowicz, Mirosław Filiciak, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
  34. Korzeniewski Bartosz, 2005, Muzealizacja a przemiana stosunku do przeszłości w refleksji Hermanna Lübbego, w: Andrzej Szpociński (red.), Wobec przeszłości. Pamięć przeszłości jako element kultury współczesnej, Instytut im. Adama Mickiewicza, Warszawa.
  35. Korzeniewski Bartosz, 2010, Transformacja pamięci. Przewartościowania w pamięci przeszłości a wybrane aspekty funkcjonowania dyskursu publicznego o przeszłości w Polsce po roku 1989, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań.
  36. Kostołowska Ewa, 2005, Muzea w poszukiwaniu atrakcji, w: Jan Grad, Hanna Mamzer (red.), Kultura przyjemności. Rozważania kulturoznawcze, Wydawnictwo UAM, Poznań.
  37. Krajewski Marek, 2003, Kultury kultury popularnej, Wydawnictwo UAM, Poznań.
  38. Kwiatkowski Piotr T., 2008, Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji, Scholar, Warszawa.
  39. Kwiatkowski Piotr T., 2009, Czy lata III Rzeczypospolitej były „czasem pamięci”?, w: Andrzej Szpociński (red.), Pamięć zbiorowa jako czynnik integracji i źródło konfliktów, Scholar, Warszawa.
  40. Lübbe Hermann, 1991, Muzealizacja. O powiązaniu naszej teraźniejszości z przeszłością, „Estetyka na Świecie”, nr 3.
  41. Łubieński Tomasz, 2009, Roztyci panowie bawią się w wojenkę, „Gazeta Wyborcza”, 12–13 grudnia.
  42. Macnaghten Phil, Urry John, 2005, Alternatywne przyrody. Nowe myślenie o przyrodzie i społeczeństwie, tłum. Bogdan Baran, Scholar, Warszawa.
  43. Markiewicz Wojciech, 2011, Wojownicy z ducha, „Polityka”, 6 lipca.
  44. Mazurek Aleksandra, 2012, „Obraz wojny w polskim teatrze współczesnym” (niepublikowana praca licencjacka, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie).
  45. Nieroba Elżbieta, Czerner Anna, Szczepański Marek S., 2010, Flirty tradycji z popkulturą. Dziedzictwo kulturowe w późnej nowoczesności, Scholar, Warszawa.
  46. Nowotny Helga, 1994, Time: The Modern and Postmodern Experience, Polity Press, Cambridge.
  47. Pęczak Mirosław, 2012, Uciec w zbroi od buractwa, „Polityka”, 7 marca.
  48. Saryusz-Wolska Magdalena (red.), 2009, Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, Universitas, Kraków.
  49. Skórzyńska Izabela, 2010, Widowiska przeszłości. Alternatywne polityki pamięci (1989–2009), Instytut Historii UAM, Poznań.
  50. Sorokin Pitirim A., 1943, Sociocultural Causality, Space, Time, Duke University Press, Durham.
  51. Szacka Barbara, 1983, Przeszłość w świadomości inteligencji polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  52. Szacka Barbara, 1985, Mit a rzeczywistość społeczeństw nowoczesnych, w: Edmund Mokrzycki, Maria Ofierska, Jerzy Szacki (red.), O społeczeństwie i teorii społecznej. Księga poświęcona pamięci Stanisława Ossowskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  53. Szacka Barbara, 2006, Czas przeszły, pamięć, mit, Scholar, Warszawa.
  54. Szacki Jerzy, 1971, Tradycja. Przegląd problematyki i metod, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  55. Szlendak Tomasz, 2010, Aktywność kulturalna, w: Wojciech J. Burszta i in. (red.), Kultura miejska w Polsce z perspektywy interdyscyplinarnych badań jakościowych, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
  56. Szlendak Tomasz, 2012, Grupy odtworzeniowe. Rekonstrukcja dziedzictwa i kultura w działaniu, w ramach III edycji seminariów „Kultura i rozwój”, spotkanie zatytułowane: „Imperium kontratakuje. Pasja rekonstrukcji i uczestnictwa”, Collegium Civitas, Warszawa, 13 marca.
  57. Szostkiewicz Adam, 2010, Zabawy historią, „Polityka”, 4 września.
  58. Szpociński Andrzej, 1989, Przemiany obrazu przeszłości Polski, Instytut Socjologii UW, Warszawa.
  59. Szpociński Andrzej, 1999, Inni wśród swoich. Kultury artystyczne innych narodów w kulturze Polaków, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
  60. Szpociński Andrzej, 2005, Autentyczność przeszłości jako problem kultury współczesnej, w: Andrzej Szpociński (red.), Wobec przeszłości. Pamięć przeszłości jako element kultury współczesnej, Instytut im. Adama Mickiewicza, Warszawa.
  61. Szpociński Andrzej, 2006, Formy przeszłości a komunikacja społeczna, w: Andrzej Szpociński, Piotr T. Kwiatkowski, Przeszłość jako przedmiot przekazu, Scholar, Warszawa.
  62. Tarkowska Elżbieta, 1974, Ciągłość i zmiana socjologii francuskiej: Durkheim, Mauss, Lévi-Strauss, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  63. Tarkowska Elżbieta, 1987, Czas w społeczeństwie. Problemy, tradycje, kierunki badań, Ossolineum, Wrocław.
  64. Tarkowska Elżbieta, 1992, Czas w życiu Polaków. Wyniki badań, hipotezy, impresje, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
  65. Tarkowska Elżbieta, 2006, Niedocenione dzieło Stefana Czarnowskiego, w: Janusz Mucha, Włodzimierz Wincławski (red.), Klasyczna socjologia polska i jej współczesna recepcja, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
  66. Tarkowska Elżbieta, 2008, U źródeł socjologii czasu, w: Marek Jabłonowski (red.), Stefan Czarnowski z perspektywy siedemdziesięciolecia, Instytut Dziennikarstwa UW, Warszawa.
  67. Traba Robert, 2008, Wkład do badań nad pamięcią zbiorową, w: Marek Jabłonowski (red.), Stefan Czarnowski z perspektywy siedemdziesięciolecia, Instytut Dziennikarstwa UW, Warszawa.
  68. Young Michael, 1988, The Metronomic Society: Natural Rhythms and Human Timetables, Harvard University Press, Cambridge, Mass.
  69. Young Michael, Schuller Tom (red.), 1988, The Rhythms of Society, Routledge, London.
  70. Zenderland Leila (red.), 1978, Recycling the Past: Popular Uses in American History, University of Pennsylvania Press, Philadelphia.
  71. Żakowski Maciej, 2007, Życie społeczne przedmiotów w kulturze popularnej, w: Wiesław Godzic, Maciej Żakowski (red.), Gadżety popkultury. Społeczne życie przedmiotów, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.

Downloads

Download data is not yet available.

Inne teksty tego samego autora

1 2 3 > >> 

Podobne artykuły

1 2 3 4 5 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.