Tom 60 Nr 4 (2016): ELŻBIETY TARKOWSKIEJ SOCJOLOGIA OTWARTA
Przemijanie i pamięć w kulturze
Czas społeczny w okresie przemian, czyli o nowych zróżnicowaniach społeczeństwa polskiego
Abstrakt
The author draws attention to the appearance of a new source of differentiations in Polish society at the beginning of the 1990s—the clearly perceptible and subjective sense of an uneven distribution of time. She uses the varying lifestyles and associated temporal orientations observed by Polish sociologists in the 1970s as a reference point: the conservative style, looking to the past; the innovative style, or susceptibility to change; and the ‘today’ style, that is, an orientation toward the present moment, which is systemically conditioned and predominates in various segments of society. The systemic transformation brought major alterations in attitudes to time and change. A deficit of time became more common, and yet as society accelerated sociologists were surprised to observe an increase in groups of people suffering from too much free time. This was a sign of deep social polarization: a division between successful people, who were keeping up with the changes, and were oriented toward the future—planning, and valuing time as a necessity for the realization of those plans—and marginalized people, who were not actively participating in the changes and had too much time on their hands. For both groups, the change in the distribution of time could have negative consequences. For one group, in spite of the satisfaction of achieving goals, there was fatigue, lack of family time, limited participation in cultural activities, and lack of time for reflection. For the other group, there was unused time as a cause of apathy, passivity, and a sense of social marginalization.
Bibliografia
- Adam Barbara, 1994, Time and Social Theory, Polity Press, Oxford.
- Banfield Edward C., 1974, The Unheavenly City Revisited: A Revision of the Unheavenly City, Little, Brown and Company, Boston.
- Beskid Lidia i in., 1992, Warunki życia i aktywność ekonomiczna miejskich gospodarstw domowych — zagrożenia i przystosowania, IFiS PAN, Warszawa.
- Beskid Lidia, Milic-Czerniak Róża, Sufin Zbigniew, 1995, Polacy a nowa rzeczywistość ekonomiczna. Procesy przystosowywania się w mikroskali, IFiS PAN, Warszawa.
- Czapiński Janusz, 1994, Jestem dziwką, „Gazeta Wyborcza”, 20 października.
- Domański Henryk, 1994, Społeczeństwa klasy średniej, IFiS PAN, Warszawa.
- Gurvitch Georges, 1969, La vocation actuelle de la sociologie, t. 2, rozdz. „De la multiplicite de tems sociaux”, PUF, Paris.
- Iwańska Magdalena, 1994, Styl czasu wolnego, w: Jacek Kurczewski, Iwona Jakubowska-Branicka (red.), Biznes i klasy średnie. Studia nad etosem, ISNS UW, Warszawa.
- Jahoda Marie, Lazarsfeld Paul F., Zeisel Hans, 2007 [1933], Bezrobotni Marienthalu, tłum. Robert Marszałek, Oficyna Naukowa, Warszawa.
- Jastrun Tomasz, 1995, Czas wolny — czas stracony?, „Res Publica Nowa”, nr 4.
- Kochanowicz Jacek, 1995, Krótka historia czasu wolnego, „Res Publica Nowa”, nr 4.
- Kozłowski Jacek, 1994, Niech Pan mnie dopisze do skorumpowanych, „Gazeta Wyborcza”, 31 października – 1 listopada.
- Kurczewski Jacek, 1995, Czarujące koczkodany, czyli o pracowitym podróżowaniu, „Res Publica Nowa”, nr 4.
- Matałowska Anna, 1994, Z dużej chmury, „Polityka”, 12 listopada.
- Milic-Czerniak Róża, 1992, Zmiany zachowań konsumpcyjnych gospodarstw domowych pod wpływem wprowadzania gospodarki rynkowej, w: Lidia Beskid (red.), Warunki życia i kondycja Polaków na początku zmian systemowych, IFiS PAN, Warszawa.
- Mosingiewicz Elżbieta, Staszewski Wojciech, 1995, Czas czy pieniądz?, „Gazeta Wyborcza”, 13 czerwca.
- Ostrowski Marek, Władyka Wiesław, 1995, Młodzi, piękni i bogaci, „Polityka”, 15 kwietnia.
- PGSS, 1994, Polski Generalny Sondaż Społeczny. Struktura skumulowanych danych 1992–1994, Bogdan Cichomski, Zbigniew Sawiński (red.), ISS UW, Warszawa.
- Pomian Krzysztof, 1984, L’Ordre du temps, Gallimard, Paris.
- Reszke Irena, 1995, Wobec bezrobocia: opinie, stereotypy, Scholar, Warszawa.
- Siciński Andrzej, 1978, Hipotetyczne perspektywy przemian stylu życia, w: Andrzej Siciński (red.), Styl życia. Przemiany we współczesnej Polsce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
- Szymczyk Waldemar, 1994, Bogaci i zapracowani, „Gazeta Wyborcza”, 22 sierpnia.
- Tarkowska, Elżbieta, 1985, Zróżnicowanie stylów życia w Polsce: pokolenie i płeć, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2.
- Tarkowska Elżbieta, 1987a, Czas w społeczeństwie. Problemy, tradycje, kierunki badań, Ossolineum, Wrocław.
- Tarkowska Elżbieta, 1987b, Niepewność przyszłości i dominacja orientacji prezentystycznej: dawne i nowe elementy stylów życia w Polsce, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3.
- Tarkowska, Elżbieta, 1992, Czas w życiu Polaków. Wyniki badań, hipotezy, impresje, IFiS PAN, Warszawa.
- Wilk Ewa, 1995, Portret rodzinny z arcydzieckiem, „Polityka”, 19 sierpnia.
- Winiecki Jan, 1994, Przyjaciele ludu — wrogowie rozumu, „Gazeta Wyborcza”, 11 sierpnia.
- Wróblewska Agnieszka, 1993, Jedni mają czas, a drudzy pieniądze, „Życie Warszawy”, 7–8 sierpnia.
Downloads
Download data is not yet available.