Demokracja w początkach XXI wieku. Jacques Ranciere o „władzy” demosu w demokracji i o postdemokracji
Abstrakt
The article introduces general issues covered by the new concept of post-democracy. It concerns the radical criticism of modern democracy functioning in systemic forms such as liberal democracy, the democratic state of law and consensual democracy. This criticism is undertaken by a group of leading researchers including Giorgio Agamben, Alain Badiou, Étienne Balibar, Maurice Blanchot, Judith Butler, Ernesto Laclau, Claude Lefort, Jean--François Lyotard, Chantal Mouffe, Jean-Luc Nancy, Antonio Negri, Slavoj Žižek and Jacques Rancière.
The article presents the views of Jacques Rancière, one of the main thinkers on post-democracy. He has been selected because he presents his critique of modern democracy insightfully, using language that refers to the tradition of European philosophy.
Rancière believes that in contemporary democracy its basic subject – demos – becomes increasingly invisible and unrecognised, and that it is impossible to argue about the participation of entities in demos, a dispute that constitutes the essence of democracy and modern politics. He thinks that contemporary democracy obscures its true character and thus falsifies it, at the same time as invariably referring to its ethos. The reasoning presented in this article is an immanent analysis of Jacques Rancière’s texts, particularly La mesentante (1995) and also La haine de la democratie (2005) and Dix theses sur la politique (in: idem Aux bords du politique, 1998). The author suggests that these works contain reasons that should encourage in-depth reflection on contemporary democracy, particularly as referring to demos in the practice of political democracy is nowadays often considered a harmful mistake, giving rise to accusations of populism.
Słowa kluczowe
democracy; post-democracy; people; demos; power; politics; consensus
Bibliografia
Abensour M., La démocratie contre l’État: Marx et le moment machiavélien, Presses universitaires de France, Paris 2004 [przekł. ang. Democracy against the State: Marx and the Machiavellian Moment, Malden MA, Cambridge 2011].
Agamben G., Czas który zostaje. Komentarz do Listu do Rzymian, przeł. S. Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2009.
Agamben G., Einleitende Bemerkung zum Begriff der Demokratie, w: idem et al., Demokratie? Eine Debatte, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 2012.
Beck U., Die Erfindung des Politischen. Zu einer Theorie reflexiver Modernisierung, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 1993.
Bluhdorn I., Simulative Demokratie. Neue Politik nach der postdemokratischen Wende, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 2013.
Crouch C., Postdemokratie, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 2008.
Demokratie? Eine Debatte, red. G. Agamben et. al., Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 2012.
Grabowska M., Postdemokracja? Kryzys demokracji? Demokracja?, 28.02.2012, wykład w Studium Generale Europa (Instytut Politologii UKSW/Fundacja Konrada Adenauera.
Hofmann H., Über Volkssouveränität. Eine begriffliche Sondierung, „Juristen Zeitung” 2014, t. 69, nr 18, s. 861–868.
Isensee J., Das Volk als Grund der Verfassung, Westdeutscher Verlag, Opladen 1995.
Krasnodębski Z., Polityczność i postdemokracja, „Res Publica Nowa”, 22.10.2012, https://publica.pl/teksty/politycznosc-i-postdemokracja-32662.html [dostęp 27.07.2019].
Kurczewski J., Lewitacja, „Wprost”, 28.02.1999.
Kurczewski J., Posłowie a opinia publiczna. Z badań nad przedstawicielstwem w III Rzeczypospolitej, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych. Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1999.
Laclau E., C. Mouffe, Hegemonia i socjalistyczna strategia. Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej, przeł. S. Królak, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław 2007.
Marchart O., Die politische Differenz, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 2010, tamże bogata bibliografia.
Mendel M., Postanimacja w postdemokracji, „Pedagogika Społeczna” 2015, t. 56, nr 2, s. 25–37.
Merkel W., H.J. Puhle, Defekte Demokratie, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden 2003.
Mauss I., Über Volkssouveränität, Suhrkamp Verlag, Berlin 2011.
Rancière J., La haine de la démocratie, La Fabrique Eds, Paris 2005; tłum. polskie Nienawiść do demokracji, przeł. M. Kropiwnicki, przekł. aneksu A. Czarnacka, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2008.
Rancière J., La Mésentente. Politique et Philosophie, Éditions Galilée, Paris 1995.
Rancière J., Das Unvernehmen, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 2018.
Rancière J. et al., Politik der Wahrheit, Verlag Turia + Kant, Wien 1997.
Rancière J., Dix thèses sur la politique, w: idem, Aux bords du politique, Gallimard, Paris 1998.
Rosanvallon P., Die Gesellschaft des Gleichen, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main 2017.
Steinbeck J., Dziennik z Morza Corteza, przeł. A. Żukowska-Maziarska, Abenka Redakcja Literacka Bellony, Warszawa 2006.
Tassadit-Nabila A., Demokratie zwischen Konflikt und Konsens, 2015, http://www.ipw.rwth-achen.de/pub/select/select_29.html.
Wójcik B., Wojna i motłoch. Sprzeczności nowoczesne w filozofii Hegla, Universitas, Instytut Studiów Politycznych PAN, Kraków–Warszawa 2022.
Žižek S., Od tragedii do farsy, czyli jak historia się powtarza, przeł. M. Kropiwnicki, B. Szelewa, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2011.
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Polska
https://orcid.org/0000-0001-7461-3959
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
