Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Civitas baner

Tom 29 (2021)

Temat numeru

Neo-monadyzm Gabriela Tarde’a jako model ekonomii politycznej XXI wieku

DOI: https://doi.org/10.35757/CIV.2021.29.04
Przesłane: 31 maja 2021
Opublikowane: 18 maja 2022

Abstrakt

Celem artykułu jest skonstruowanie pewnego eksperymentu myślowego polegającego na zastosowaniu koncepcji neo-monadyzmu Gabriela Tarde’a do przemyślenia podstaw liberalnej oikodycei.  Przez liberalną oikodyceę rozumiem koncepcję ładu społecznego opartą o idee racjonalnej, autonomicznej jednostki (homo oeconomicus) działającej w warunkach wymiany ekonomicznej (Vogl 2015). Zaproponowana przez Tardea rekapitulacja leibnizjańskiej koncepcji monadyzmu w świetle współczesnej mu wiedzy i zastosowanie jej do świata społecznego pozwala na stwierdzenie, że taki model podmiotowości jest niewystarczający do wytłumaczenia wielu - z pozoru nieracjonalnych - zjawisk jak ruchy populistyczne (masowe) czy spekulacje finansowe, charakterystycznych dla ekonomii politycznej XXI wieku.

Bibliografia

  • Agamben G., Niewidzialna ręka, przeł. B. Kuźniarz, „Kronos” 2016, t. 39, nr 4, s. 52–60.
  • Agamben G., Where Are We Now? The Epidemic as Politics, Eris, London 2020.
  • Arystoteles, Polityka, przeł. L. Piotrowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
  • Blackmore S., The Meme Machine, Oxford University Press, Oxford 1999.
  • Clark T., Tarde G., [1969], On Communication and Social Influence, University of Chicago Press, Chicago 2011.
  • Deleuze G., Fałda. Leibniz a barok, przeł. M. Janik, S. Królak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
  • Deleuze G., Różnica i powtórzenie, przeł. B. Banasiak, Wydawnictwo KR, Warszawa 1997.
  • Deleuze G., Guattari F., Tysiąc plateau, J. Bednarek (red.), Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2015.
  • Descartes R., Medytacje o pierwszej filozofii, t. 1, przeł. K. i M. Ajdukiewiczowie, PWN, Warszawa 1958.
  • Descartes R., Namiętności duszy, przeł. L. Chmaj, PWN, Warszawa 1986.
  • Foucault M., Narodziny biopolityki, przeł. M. Herer, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
  • Friedman M., The Economics of Free Speech. The Essence of Friedman, K.K. Leube (red.), Stanford University Press, Stanford 1987.
  • Garber D., Leibniz: Body, Substance, Monad, Oxford University Press, New York 2009.
  • Hardt M., Negri A., Rzecz-pospolita. Poza własność prywatną i dobro publiczne, przekł. Praktyka Teoretyczna, Korporacja Ha-art!, Kraków 2012.
  • Hyun Song Shin, Risk and Liquidity, Oxford University Press, Oxford–New York 2010.
  • Kantorowicz E., Dwa ciała króla. Studium ze średniowiecznej teologii politycznej, przeł. M. Michalski, A. Krawiec, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
  • King A., Gabriel Tarde and Contemporary Social Theory, „Sociological Theory” 2016, nr 34, s. 45–61.
  • Kościuszko K., Nowa formuła monadologii, „Humanistyka i przyrodoznawstwo” 2005, t. 11, s. 89–98.
  • Kuźniarz B., Król liczb. Szkice z metafizyki kapitalizmu, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2020.
  • Laclau E., Co oznacza populizm, przeł. A. Ostolski, w: O. Wysocka (red.) Populizm, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010, s. 99–116.
  • Laclau E., Rozum populistyczny, przeł. T. Szkudlarek i zespół, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej TWP, Wrocław 2007.
  • Laclau E., Mouffe Ch., Hegemonia i socjalistyczna strategia. Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej, przeł. S. Królak, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej TWP, Wrocław 2007.
  • Latour B., Nigdy nie byliśmy nowocześni. Studium z antropologii symetrycznej, przeł. M. Gdula, Oficyna Naukowa, Warszawa 2011.
  • Latour B., Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, przeł. A. Derra, K. Abriszewski, Universitas, Kraków 2010.
  • Latour B., Jensen P., Venturini T., Grauwin S., Boullier D., „The Whole is Always Smaller than Its Parts”– a Digital Test of Gabriel Tarde’s Monads, „The British Journal of Sociology” 2012, t. 63, nr 4, s. 591–615.
  • Latour B., Lepinay V., The Science of the Passionate Interests, Prickly Paradigm Press, Chicago 2009.
  • Lazzarato M., From Capital-Labour to Capital-Life, „ephemera” 2004, t. 4, nr 3, s. 187–208.
  • Lazzarato M., Puissances de l’invention: la psychologie économique de Gabriel Tarde contre l’économie politique, Empêcheurs de penser en rond, Paris 2002.
  • Leibniz G.W., Monadologia, przeł. H. Elzenberg, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1991.
  • Leibniz G.W., Philosophical Papers and Letters, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht 1989. DOl: 10.1007/978-94-0 I 0-1426-7.
  • Leibniz G.W., The Shorter Leibniz Texts, Lloyd Strickland, Continuum, London–New York 2006.
  • Leibniz G.W., Wyznanie wiary filozofa, przeł. S. Cichowicz, J. Domański, H. Rzeczkowski, H. Moese, PWN, Warszawa 1969.
  • Lukes S., Durkheim. Życie i dzieło, przeł. E. Klekot, E. Szul-Skjoeldkrona, Oficyna Naukowa, Warszawa 2013.
  • Manent P., Intelektualna historia liberalizmu, przeł. M. Misztalski, Wydawnictwo Arcana, Kraków 1994.
  • Markowska B., Kryzys filozofii polityki, „Civitas. Studia z filozofii polityki” 2011, nr 13, s. 23–42.
  • Markowska B., Zmiana bez postępu czyli (bez) kres tego, co społeczne: Latour – Tarde, „Zoon Politikon” 2014, nr 5, s. 35–44.
  • Mirek F., Metoda socjologiczna. Przyczynek na podstawie analizy krytycznej metod Tarde’a i Durkheima, UAM, Poznań 1930.
  • Negri A., Political Descartes. Reason, Ideology and the Bourgeois Project, Verso, London–New York 2006.
  • Renaut A., Era jednostki. Przyczynek do historii podmiotowości, przeł. D. Leszczyński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich–Wydawnictwo, Wrocław 2001.
  • Rousseau J.-J., Umowa społeczna, przeł. A. Pierietiakowicz, PWN, Warszawa 1965.
  • Sampson T.D., Virality: Contagion Theory in the Age of Networks, University of Minnesota Press, Minneapolis–London 2012.
  • Santana-Acuña A., Outside Structures: Smithian Sentiments and Tardian Monads, „The American Sociologist” 2015, t. 46, nr 2, s. 194–218.
  • Skarga B., Kłopoty intelektu. Między Comte’em a Bergsonem, PWN, Warszawa 1975.
  • Smith A., Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, przeł. A. Prejbisz, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
  • Tarde G., Écrits de psychologie sociale, wybór A.M. Rocheblave-Spenlé, J. Milet, Toulouse Privat, 1973, Collection: Rhadamanthe.
  • Tarde G., La psychologie économique, t. 1, Alcan, Paris 1902.
  • Tarde G., [1890], The Laws of Imitation, Henry Holt and Comp., New York 1903.
  • Tarde G., [1893] Monadologie et Sociologie, Quebec 2002, http://www.uqac.uquebec.ca/zone30/Classiques_des_sciences_sociales/index.html (dostęp: czerwiec 2021).
  • Tarde G., Opinia i tłum, przeł. K. Skrzyńska, Biblioteka Tygodnika Ilustrowanego, Gebethner i Wolff, Warszawa 1904.
  • Terranova T., A Neomonadology of Social (Memory) Production, w: I. Blom, T. Lundemo, E. Røssaak (red.), Memory in Motion. Archives. Technology and the Social, Amsterdam University Press, Amsterdam 2016. DOI: 10.5117/9789462982147.
  • Tocqueville A. de, O demokracji w Ameryce, t. 2, przeł. B. Janicka, M. Król, Fundacja im. S. Batorego, Wydawnictwo Znak, Warszawa–Kraków 1996.
  • Toews D., The New Tarde: Sociology after the End of the Social, „Theory, Culture and Society” 2003, t. 20, nr 5, s. 81–98. DOI: 10.1177/02632764030205004.
  • Toews D., Tarde and Durkheim and the Non-sociological Ground of Sociology, w: The Social after Gabriel Tarde, red. M. Candea, Routledge, London 2010.
  • Tonkonoff S., From Tarde to Deleuze & Foucault. The Infinitesimal Revolution, Palgrave Macmillan, London 2017.
  • Van Ginneken J., Crowds, Psychology and Politics, Cambridge University Press, Cambridge 1992.
  • Vogl J., Widmo kapitału, przeł. K. Sosnowska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2015.

Downloads

Download data is not yet available.