Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Civitas baner

Tom 29 (2021)

Temat numeru

Neo-monadyzm Gabriela Tarde’a jako model ekonomii politycznej XXI wieku

DOI: https://doi.org/10.35757/CIV.2021.29.04
Przesłane: 31 maja 2021
Opublikowane: 18 maja 2022

Abstrakt

Celem artykułu jest skonstruowanie pewnego eksperymentu myślowego polegającego na zastosowaniu koncepcji neo-monadyzmu Gabriela Tarde’a do przemyślenia podstaw liberalnej oikodycei.  Przez liberalną oikodyceę rozumiem koncepcję ładu społecznego opartą o idee racjonalnej, autonomicznej jednostki (homo oeconomicus) działającej w warunkach wymiany ekonomicznej (Vogl 2015). Zaproponowana przez Tardea rekapitulacja leibnizjańskiej koncepcji monadyzmu w świetle współczesnej mu wiedzy i zastosowanie jej do świata społecznego pozwala na stwierdzenie, że taki model podmiotowości jest niewystarczający do wytłumaczenia wielu - z pozoru nieracjonalnych - zjawisk jak ruchy populistyczne (masowe) czy spekulacje finansowe, charakterystycznych dla ekonomii politycznej XXI wieku.

Bibliografia

  1. Agamben G., Niewidzialna ręka, przeł. B. Kuźniarz, „Kronos” 2016, t. 39, nr 4, s. 52–60.
  2. Agamben G., Where Are We Now? The Epidemic as Politics, Eris, London 2020.
  3. Arystoteles, Polityka, przeł. L. Piotrowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
  4. Blackmore S., The Meme Machine, Oxford University Press, Oxford 1999.
  5. Clark T., Tarde G., [1969], On Communication and Social Influence, University of Chicago Press, Chicago 2011.
  6. Deleuze G., Fałda. Leibniz a barok, przeł. M. Janik, S. Królak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
  7. Deleuze G., Różnica i powtórzenie, przeł. B. Banasiak, Wydawnictwo KR, Warszawa 1997.
  8. Deleuze G., Guattari F., Tysiąc plateau, J. Bednarek (red.), Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2015.
  9. Descartes R., Medytacje o pierwszej filozofii, t. 1, przeł. K. i M. Ajdukiewiczowie, PWN, Warszawa 1958.
  10. Descartes R., Namiętności duszy, przeł. L. Chmaj, PWN, Warszawa 1986.
  11. Foucault M., Narodziny biopolityki, przeł. M. Herer, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
  12. Friedman M., The Economics of Free Speech. The Essence of Friedman, K.K. Leube (red.), Stanford University Press, Stanford 1987.
  13. Garber D., Leibniz: Body, Substance, Monad, Oxford University Press, New York 2009.
  14. Hardt M., Negri A., Rzecz-pospolita. Poza własność prywatną i dobro publiczne, przekł. Praktyka Teoretyczna, Korporacja Ha-art!, Kraków 2012.
  15. Hyun Song Shin, Risk and Liquidity, Oxford University Press, Oxford–New York 2010.
  16. Kantorowicz E., Dwa ciała króla. Studium ze średniowiecznej teologii politycznej, przeł. M. Michalski, A. Krawiec, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
  17. King A., Gabriel Tarde and Contemporary Social Theory, „Sociological Theory” 2016, nr 34, s. 45–61.
  18. Kościuszko K., Nowa formuła monadologii, „Humanistyka i przyrodoznawstwo” 2005, t. 11, s. 89–98.
  19. Kuźniarz B., Król liczb. Szkice z metafizyki kapitalizmu, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2020.
  20. Laclau E., Co oznacza populizm, przeł. A. Ostolski, w: O. Wysocka (red.) Populizm, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010, s. 99–116.
  21. Laclau E., Rozum populistyczny, przeł. T. Szkudlarek i zespół, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej TWP, Wrocław 2007.
  22. Laclau E., Mouffe Ch., Hegemonia i socjalistyczna strategia. Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej, przeł. S. Królak, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej TWP, Wrocław 2007.
  23. Latour B., Nigdy nie byliśmy nowocześni. Studium z antropologii symetrycznej, przeł. M. Gdula, Oficyna Naukowa, Warszawa 2011.
  24. Latour B., Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, przeł. A. Derra, K. Abriszewski, Universitas, Kraków 2010.
  25. Latour B., Jensen P., Venturini T., Grauwin S., Boullier D., „The Whole is Always Smaller than Its Parts”– a Digital Test of Gabriel Tarde’s Monads, „The British Journal of Sociology” 2012, t. 63, nr 4, s. 591–615.
  26. Latour B., Lepinay V., The Science of the Passionate Interests, Prickly Paradigm Press, Chicago 2009.
  27. Lazzarato M., From Capital-Labour to Capital-Life, „ephemera” 2004, t. 4, nr 3, s. 187–208.
  28. Lazzarato M., Puissances de l’invention: la psychologie économique de Gabriel Tarde contre l’économie politique, Empêcheurs de penser en rond, Paris 2002.
  29. Leibniz G.W., Monadologia, przeł. H. Elzenberg, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1991.
  30. Leibniz G.W., Philosophical Papers and Letters, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht 1989. DOl: 10.1007/978-94-0 I 0-1426-7.
  31. Leibniz G.W., The Shorter Leibniz Texts, Lloyd Strickland, Continuum, London–New York 2006.
  32. Leibniz G.W., Wyznanie wiary filozofa, przeł. S. Cichowicz, J. Domański, H. Rzeczkowski, H. Moese, PWN, Warszawa 1969.
  33. Lukes S., Durkheim. Życie i dzieło, przeł. E. Klekot, E. Szul-Skjoeldkrona, Oficyna Naukowa, Warszawa 2013.
  34. Manent P., Intelektualna historia liberalizmu, przeł. M. Misztalski, Wydawnictwo Arcana, Kraków 1994.
  35. Markowska B., Kryzys filozofii polityki, „Civitas. Studia z filozofii polityki” 2011, nr 13, s. 23–42.
  36. Markowska B., Zmiana bez postępu czyli (bez) kres tego, co społeczne: Latour – Tarde, „Zoon Politikon” 2014, nr 5, s. 35–44.
  37. Mirek F., Metoda socjologiczna. Przyczynek na podstawie analizy krytycznej metod Tarde’a i Durkheima, UAM, Poznań 1930.
  38. Negri A., Political Descartes. Reason, Ideology and the Bourgeois Project, Verso, London–New York 2006.
  39. Renaut A., Era jednostki. Przyczynek do historii podmiotowości, przeł. D. Leszczyński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich–Wydawnictwo, Wrocław 2001.
  40. Rousseau J.-J., Umowa społeczna, przeł. A. Pierietiakowicz, PWN, Warszawa 1965.
  41. Sampson T.D., Virality: Contagion Theory in the Age of Networks, University of Minnesota Press, Minneapolis–London 2012.
  42. Santana-Acuña A., Outside Structures: Smithian Sentiments and Tardian Monads, „The American Sociologist” 2015, t. 46, nr 2, s. 194–218.
  43. Skarga B., Kłopoty intelektu. Między Comte’em a Bergsonem, PWN, Warszawa 1975.
  44. Smith A., Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, przeł. A. Prejbisz, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
  45. Tarde G., Écrits de psychologie sociale, wybór A.M. Rocheblave-Spenlé, J. Milet, Toulouse Privat, 1973, Collection: Rhadamanthe.
  46. Tarde G., La psychologie économique, t. 1, Alcan, Paris 1902.
  47. Tarde G., [1890], The Laws of Imitation, Henry Holt and Comp., New York 1903.
  48. Tarde G., [1893] Monadologie et Sociologie, Quebec 2002, http://www.uqac.uquebec.ca/zone30/Classiques_des_sciences_sociales/index.html (dostęp: czerwiec 2021).
  49. Tarde G., Opinia i tłum, przeł. K. Skrzyńska, Biblioteka Tygodnika Ilustrowanego, Gebethner i Wolff, Warszawa 1904.
  50. Terranova T., A Neomonadology of Social (Memory) Production, w: I. Blom, T. Lundemo, E. Røssaak (red.), Memory in Motion. Archives. Technology and the Social, Amsterdam University Press, Amsterdam 2016. DOI: 10.5117/9789462982147.
  51. Tocqueville A. de, O demokracji w Ameryce, t. 2, przeł. B. Janicka, M. Król, Fundacja im. S. Batorego, Wydawnictwo Znak, Warszawa–Kraków 1996.
  52. Toews D., The New Tarde: Sociology after the End of the Social, „Theory, Culture and Society” 2003, t. 20, nr 5, s. 81–98. DOI: 10.1177/02632764030205004.
  53. Toews D., Tarde and Durkheim and the Non-sociological Ground of Sociology, w: The Social after Gabriel Tarde, red. M. Candea, Routledge, London 2010.
  54. Tonkonoff S., From Tarde to Deleuze & Foucault. The Infinitesimal Revolution, Palgrave Macmillan, London 2017.
  55. Van Ginneken J., Crowds, Psychology and Politics, Cambridge University Press, Cambridge 1992.
  56. Vogl J., Widmo kapitału, przeł. K. Sosnowska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2015.

Downloads

Download data is not yet available.