Doktor habilitowany – filozof i religioznawca, pracownik Instytutu Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zainteresowania badawcze: historia idei, filozofia rosyjska, filozofia polska i filozofia religii.
The problems raised in the article concern the famous figure of the Grand Inquisitor, with whom we meet in the philosophical reflections of Joseph Tischner; of course, a figure taken directly from the pages of Fiodor Dostoyevsky's novel. This is not the only way to refer Tischner's thought to the "philosophical imaginarium" created by the author of The Brothers Karamazov. It is worth taking a closer look at what is hidden in the "shadow" that the Grand Inquisitor has around him. Considerations, nolens volens, must therefore refer to the "gifts" of the Grand Inquisitor: apparent goodness and freedom. In other words: we will ask for the figure of the Grand Inquisitor as – an alarming, still dangerous – "central figure of the modern philosophy of power." Both, Dostoyevsky and Tischner invoke questions that cannot be removed in a simple way, furthermore, in a way they invalidate this gesture, they continue to put us (and inevitably pose) against the danger of a political "illusion" in which the highest values remain at stake.
References
Bobko A., Myślenie wobec zła. Polityczny i religijny wymiar myślenia w filozofii Kanta i Tischnera, Instytut Myśli Józefa Tischnera, Uniwersytet Rzeszowski, Kraków–Rzeszów 2007.
Bonowicz W., Tischner, Świat Książki, Warszawa 2003.
Dostojewski F., Bracia Karamazow, przeł. A. Pomorski, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2004.
Gadacz T., Filozofia Boga w XX wieku. Od Lavelle’a do Tischnera, Wydawnictwo „WAM”, Kraków 2007.
Hegel G., Wykłady z filozofii dziejów, t. 2, przeł. J. Grabowski, A. Landman, wstęp T. Kroński, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958.
Łagowski B., Polska chora na Rosję, Fundacja „Oratio Recta”, Warszawa 2016.
Marks K., Engels F., Dzieła, t. 3, przeł. K. Błeszyński, S. Filmus, Książka i Wiedza, Warszawa 1961.
Marszałek I., Józef Tischner i filozoficzne koncepcje zła. Czy zło jest w nas, czy między nami?, Wydawnictwo „WAM”, Kraków 2014.
Namier L.B., 1848. Rewolucja intelektualistów, przeł. A. Ehrlich, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 2013.
Norwid C., Dzieła wszystkie, t. 10: Listy I: 1839–1854, oprac. J. Rudnicka, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2008.
Oby wszyscy tak milczeli o Bogu. Z ks. Józefem Tischnerem rozmawia Anna Karoń-Ostrowska, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2015, s. 233.
Taylor C., Nowoczesne imaginaria społeczne, przeł. A. Puchejda, K. Szymaniak, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2010.
Tischner J., Człowiek zniewolony i sprawa wolności (Hegel – Dostojewski – Descartes), „Znak” 1981, nr 1–2 (319–320), s. 142.
Tischner J., Polska jest Ojczyzną. W kręgu filozofii pracy, Éditions du Dialogue, Paris 1985.
Tischner J., Solidarność sumień, w: J. Tischner, Etyka solidarności oraz Homo sovieticus, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2005, s. 11–15.
Tischner J., Myślenie według wartości, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2011.
Tischner J., Nadzieja czeka na słowo. Rekolekcje 1966–1996, red. W. Bonowicz, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2011.
Tischner J., Spór o istnienie człowieka, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2011.
Tischner J., W krainie schorowanej wyobraźni, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2013.
Tischner J., Impresje aksjologiczne, w: J. Tischner, Świat ludzkiej nadziei, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2014, s. 179–202.
Tischner J., Nieszczęsny dar wolności, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2015.
Tischner J., Spowiedź rewolucjonisty. Czytając „Fenomenologię ducha” Hegla, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2016.
Zinowiew A., Homo sovieticus, przeł. S. Deja, Polonia, Londyn 1984.
