Ogłoszenie Nagród naukowych w VIII edycji Konkursu im. Profesor Elżbiety Tarkowskiej
Kapituła VIII Edycji Konkursu o nagrodę im. prof. Elżbiety Tarkowskiej w składzie: prof. dr hab. Jolanta Grotowska-Leder – przewodnicząca Kapituły, przedstawicielka Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, oraz członkowie: dr hab. Danuta Duch-Krzystoszek, prof. APS – przedstawicielka Instytutu Filozofii i Socjologii Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, dr hab. Barbara Pasamonik, prof. APS – przedstawicielka Zespołu redakcyjnego kwartalnika „Kultura i Społeczeństwo”, dr hab. Agnieszka Golczyńska-Grondas, prof. UŁ – przedstawicielka Instytutu Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego oraz dr Alek Tarkowski na posiedzeniu w dniu 7 października 2024 roku oceniła nadesłane prace i dokonała wyboru nagrody. Z uwagi na wysoki poziom prac nadesłanych do VIII edycji Konkursu Kapituła tej edycji przyznała dodatkowe dwa wyróżnienia.
Nagrodę za wyróżniającą się autorską pracę naukową z zakresu nauk społecznych o problemach ubóstwa i wynikającego z niego wykluczenia otrzymała
Magdalena Chułek za książkę pt. Jak wytwarzany jest slums? Studium przypadku mieszkańców Kibery i Korogocho w Nairobi, opublikowaną w 2023 w Toruniu przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej.
Książka „Jak wytwarzany jest slums? Studium przypadku mieszkańców Kibery i Korogocho w Nairobi” – to nowe spojrzenie na procesy, zjawiska, problemy społeczne leżące u podstaw powstawania „neihbourhoods of relegation”, ich rozwoju i funkcjonowania. Książka jest rezultatem pogłębionych długotrwałych badań terenowych w Kenii realizowanych metodą obserwacji uczestniczącej. Jest to propozycja antropologicznego ujęcia fenomenu slumsów łącząca teorię z praktyką etnograficzną. To przyjęcie perspektywy rozumiejącej i współczującej, to głębokie „zanurzenie się” w analizowany świat, przepracowanie stereotypów i mitów dotyczących slumsów oraz ukazanie zarówno specyficznych cech slumsów afrykańskich, jak i uniwersalnych doświadczeń życia w ubóstwie skoncentrowanym. Interesujące są rozważania autorki o charakterze etycznym, także wątek demaskatorski wobec działań podejmowanych przez wielkie organizacje świadczące pomoc. Reasumując, książka stanowi nowatorskie opracowanie objaśniające dogłębnie złożoną rzeczywistość slumsu oraz destygmatyzuje, przynajmniej w części, jego mieszkańców.
Wyróżnienia otrzymali:
Damian Szymczak za monografię pt. Rozwój i upadek PGR-ów w świetle koncepcji Amartyi Kumara Sena. Przykład województwa zachodniopomorskiego, wydaną w 2023 r. przez Wydawnictwo Naukowe Scholar.
W monografii Autor przypomina o zapomnianych już aspektach początków polskiej transformacji. Przedstawia losy Państwowych Gospodarstw Rolnych, których pracownicy stali się jednymi z przegranych wielkich przemian społeczno-gospodarczych lat 90. XX w. Prekursorką badań tej zbiorowości była Profesor Elżbieta Tarkowska. Perspektywa, z jakiej Autor przygląda się historii PGR-ów jest wielowymiarowa – opisy i analizy osadzone są w ustaleniach ekonomii, socjologii, polityki społecznej i historii. Ramy analiz stanowi oryginalna perspektywa teoretyczna – holistyczna teoria zdolności laureata Nagrody Nobla z 1994r Amartyi Kumara Sena. Zastosowana teoria stawiająca w centrum zainteresowania zwykłych ludzi i uwrażliwiająca na los drugiego człowieka, pozwoliła Autorowi śledzić przekształcenia PGR-ów ukazując złożone losy ich pracowników i ich rodzin. Walorem opracowania jest także popularyzacja teorii Amartyi Kumara Sena i bogata kwerenda interdyscyplinarnych prac dotyczących problematyki PGR-ów.
Adam Ploszka za artykuł naukowy pt. Status społeczno-ekonomiczny jednostki jako niedopuszczalne kryterium różnicowania sytuacji prawnej jednostki, opublikowany w 2023 r w czasopiśmie Państwo i Prawo nr 2.
W wyróżnionym artykule Adam Ploszka podejmuje niezwykle ważną, a niedostatecznie badawczo rozpoznaną i problematyzowaną, kwestię ochrony prawnej jednostki doświadczającej dyskryminacji ze względu na status społeczno-ekonomiczny w polskim porządku prawnym. Rozważania Autora są nowatorskie nie traktują bowiem o gwarantowanych konstytucyjnie prawach socjalnych i ekonomicznych, stanowiących zabezpieczenie praw i wolności osób ubogich i wykluczonych, lecz dotyczą gwarancji ich praw i wolności osobistych w sytuacji ich dyskryminacji tych grup ze względu na ich status społeczno-ekonomiczny. Autor analizując interpretacje Trybunału Konstytucyjnego odnoszące się do klauzuli o niedyskryminacji w Konstytucji RP oraz ustawowe regulacje zakazu dyskryminacji w prawie polskim dowodzi, że status społeczno-ekonomiczny jednostki powinien być, a nie jest dostatecznie uznany za niedopuszczalną podstawę dyskryminacji w polskim systemie prawnym.
Prof. dr hab. Jolanta Grotowska-Leder
Przewodnicząca Kapituły
Warszawa, 17 października 2024 roku