Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 48 Nr 3 (2004): Naród – Etniczność – Tożsamość

Artykuły i rozprawy

Tuchalarzy w obliczu zmiany. Interpretacje „kresu” i „upadku” kultury tubylczej

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2004.48.3.4
Przesłane: 20 listopada 2024
Opublikowane: 20 września 2004

Abstrakt

Tuchalars (mong. Tsaatans) are a group of Tuvan reindeer breeders who remained behind with their herds after the closing down of a collective, kolkhoz-like enterprise in northern Mongolia. For decades they functioned within the framework of a people’s state and the absurd economy of the kolkhoz. In the 1990s, when all the state companies folded up, this group of Turkish-language reindeer farmers became an attraction ‘on-duty’ in the emerging democratic Mongolia as well as almost the main target for various charities and NGOs. In this paper the author discusses the Tuchalars’ experience of the social, economic and cultural change. In order to describe cultural dimension of the change he uses such categories as gift, social exchange, ecology and local knowledge. The description, as it turns out, derives to a large extent from the pastoral knowledge and praxis, the shamanism’s worldview and a local economy. The interpretation of the indigenous experience of change is also an attempt to explain the rapidity of the very process — the process of ‘the decline’ of indigenous culture.

Bibliografia

  • Anisimow Arkadiusz, 1971, Wierzenia ludów Północy (Wybór pism), tłum. A. Wierzchowska, Książka i Wiedza, Warszawa.
  • Benveniste Émile, 1969, Le vocabulaire des institutions européennes, t. 1: Économie, parenté, société, Paris.
  • Buchowski Michał, 1993, Magia i rytuał, Instytut Kultury, Warszawa.
  • Dean Hartley, Taylor-Gooby Peter, 1992, Dependency Culture. The Explosion of a Myth, Harvester Wheatsheaf, Hemel Hempstead.
  • Derrida Jacques, 1992, Given Time: I. Counterfeit Money, tłum. P. Kamuf, The University of Chicago Press, Chicago–London.
  • Eco Umberto i in., 1996, Interpretacja i nadinterpretacja, tłum. Tomasz Bieroń, Znak, Kraków.
  • Eliade Mircea, 2001, Szamanizm i archaiczne techniki ekstazy, tłum. i wstęp Krzysztof Kocjan, oprac. Jerzy Tulisow, Wydawnictwo KR, Warszawa.
  • Emigh Rebecca J., Szelényi Iván (red.), 2001, Poverty, Ethnicity, and Gender in Eastern Europe During the Market Transition, Praeger, Westport.
  • Frazer James, 1962, Złota gałąź, tłum. Henryk Krzeczkowski, PIW, Warszawa.
  • Geertz Clifford, 1983, Local Knowledge: Fact and Law in Comparative Perspective, w: Local Knowledge: Further Essays in Interpretive Anthropology, Fontana Press, London.
  • Geertz Clifford, 2003, Myślenie jako działanie moralne: etyczny wymiar antropologicznych badań terenowych w nowo powstałych państwach, tłum. Dorota Głowacka, w: Dorota Wolska, Marcin Brocki (red.), Clifford Geertz — lokalna lektura, Wydawnictwo UJ, Kraków.
  • Goody Jack, 1989, Słowo Boga, tłum. Grzegorz Godlewski, „Przegląd Humanistyczny”, nr 7, s. 117–136.
  • Gouldner Alvin, 1992, Norma wzajemności. Preliminaria, tłum. Barbara Szacka, w: Marian Kempny, Jerzy Szmatka (red.), Współczesne teorie wymiany społecznej. Zbiór tekstów, PWN, Warszawa.
  • Kocik Lucjan, 2001, Eurosceptycyzm i trauma polskiej wsi, Universitas, Kraków.
  • Lévi-Strauss Claude, 1992, Zasada wzajemności, tłum. Kazimierz Korab, w: Marian Kempny, Jacek Szmatka (red.), Współczesne teorie wymiany społecznej. Zbiór tekstów, PWN, Warszawa.
  • Mauss Marcel, 2001, Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społeczeństwach archaicznych, tłum. Krzysztof Pomian, w: Socjologia i antropologia, Wydawnictwo KR, Warszawa.
  • Merleau-Ponty Maurice, 1999, Proza świata. Eseje o mowie, tłum. Ewa Bieńkowska, Stanisław Cichowicz, Joanna Skoczylas, Czytelnik, Warszawa.
  • Merton Robert K., 1982, Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. Ewa Morawska, Jerzy Werenstein-Żuławski, PWN, Warszawa.
  • Minkowski Marcin, 1999, „Ludzie Tajgi. O Tuchalarach — hodowcach reniferów”, praca magisterska, maszynopis w archiwum Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UW.
  • Mróz Lech, Wasilewski Jerzy S., 2003, Regressing to Nature, Revising Tradition, Building Ethnicity. A Case of the Reindeer-breeders of the Mongolian Taiga, w: Lech Mróz, Zofia Sokolewicz (red.), Beetwen Tradition and Postmodernity. Polish Ethnography at the Turn of the Millenium, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej–Wydawnictwo DiG, Warszawa.
  • Nowik Elena, 1993, Szamanizm syberyjski (Obrzęd i folklor. Próba porównania struktur), tłum. Irena Borowik, Lucyna Parczewska, Andrzej Szyjewski, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
  • Palska Hanna, 1998, „Beznadziejny proletariusz” w pamiętnikach. Kilka uwag o niektórych kulturowych uwarunkowaniach nowej biedy, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2.
  • Patterson Orlando, 2003, Kultura na poważnie: rama pojęciowa i przypadek Afroamerykanów, tłum. Sławomir Dymczyk, w: Lawrence E. Harrison, Samuel P. Huntington (red.), Kultura ma znaczenie. Jak wartości wpływają na rozwój społeczeństw, Zysk i S-ka, Poznań.
  • Otgony Purev, 2003, Mongolian Shamanism, tłum. Purvee Gurbadaryn, Admon, Ułan Bator.
  • Rakowski Tomasz, 2003, Znieruchomiałe sady, w: Roch Sulima (red.), Życie codzienne Polaków na przełomie XX i XXI wieku, Społeczne Stowarzyszenie Prasoznawcze „Stopka”, Łomża.
  • Rakowski Tomasz, 2002, Antropolog jako wizytator nędzy. Rozważania o kulturze niemocy, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4.
  • Sahlins Marshall D., 2004, Stone Age Economics, Routledge, London–New York.
  • Sztompka Piotr, 2000, Trauma wielkiej zmiany: społeczne koszty transformacji, ISP PAN, Warszawa.
  • Szynkiewicz Sławoj, 1981, Rodzina pasterska w Mongolii, Ossolineum, Wrocław.
  • Tarkowska Elżbieta, 1993, Temporalny wymiar przemian zachodzących w Polsce, w: Aldona Jawłowska, Marian Kempny, Elżbieta Tarkowska (red.), Kulturowy wymiar przemian społecznych, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
  • Wasilewski Jerzy S., 1985, Podróże do piekieł. Rzecz o szamańskich misteriach, LSW, Warszawa.
  • Wasilewski Jerzy S., 1978, Symbolika ruchu obrotowego i rytualnej inwersji, „Etnografia Polska”, t. 22, s. 81–107.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

<< < 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.