Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
KiS baner

Tom 69 Nr 2 (2025): Wokół pojęcia wulnerabilności

Artykuły i rozprawy

Kreatywność i sztuczna inteligencja w sztukach wizualnych: Między algorytmiczną eksploracją a krytycznym hakowaniem narzędzi generatywnych

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2025.69.2.14
Przesłane: 31 grudnia 2024
Opublikowane: 25 czerwca 2025

Abstrakt

The article explores the complex relationship between creativity and artificial intelligence (AI) by analyzing two projects in the visual arts that utilize generative tools: Unsupervised by Refik Anadol and Koniec wojny (The End of the War) by Agnieszka Rayss and David Sypniewski. The first section presents a model of the creative process, emphasizing the dynamic interplay between psychological aspects (visual imagery, abstract thinking) and embodied aspects (intuition, tacit knowledge, and physical experience) in human creativity. While AI—and generative neural networks in particular—can produce novel material, it differs from human creativity, which is rooted in the physical world and seeks to break patterns and forge unexpected connections. The article discusses Margaret Boden’s theory of creativity—distinguishing its three varieties of combinational, exploratory, and transformational—and examines the extent to which AI can emulate certain aspects of human creativity. By analyzing two examples of visual artworks created with the assistance of AI, the authors emphasize that making full use of the new technology’s potential requires specialized technical expertise combined with aesthetic sensitivity. Ultimately, the “creativity” of AI boils down to generating averages that can support human ingenuity.

Bibliografia

  • Bazin André, 1958, Qu’est-ce que le cinéma?, Éditions du Cerf, Paris.
  • Boden Margaret A. (red.), 1990, The Philosophy of Artificial Intelligence, Oxford University Press, Oxford.
  • Boden Margaret A., 2004, The Creative Mind. Myths and Mechanisms, Routledge, New York.
  • Boden Margaret A., 2020, Sztuczna inteligencja. Jej natura i przyszłość. Krótkie wprowadzenie, tłum. Tomasz Sieczkowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  • Brown Tim, 2016, Zmiana przez design: jak design thinking zmienia organizacje i pobudza innowacyjność, tłum. Marta Höffner, Libron, Wrocław.
  • Crawford Kate, 2021, The Atlas of AI: Power, Politics, and the Planetary Costs of Artificial Intelligence, Yale University Press, New Haven https://doi.org/10.2307/j.ctv1ghv45t.
  • Damasio Antonio, 2022, Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, tłum. Maciej Karpiński, Copernicus Center Press, Kraków.
  • Deleuze Gilles, 1983, Cinéma 1: L’image-mouvement, Les Éditions de Minuit, Paris.
  • Finke Ronald A., Ward Thomas B., Smith Steven M., 1996, Creative Cognition: Theory, Research, and Application, The MIT Press, Cambridge.
  • Goodfellow Ian, Bengio Yoshua, Courville Aaron, 2016, Deep Learning, MIT Press, Cambridge.
  • Klekot Ewa, 2018, Mētis — wiedza asystemowa, „Teksty Drugie”, nr 1, s. 79–90 https://doi.org/10.18318/td.2018.1.5.
  • Lakoff George, Johnson Mark, 2010, Metafory w naszym życiu, tłum. Tomasz P. Krzeszowski, Aletheia, Warszawa.
  • Lloyd Peter, Snelders Dirk, 2010, What Was Philippe Starck Thinking of?, w: Grace Lees-Maffei, Rebecca Houze (red.), The Design History Reader, Berg, London, s. 201–209.
  • Manovich Lev, 2018, AI Aesthetics, Strelka Press, Moscow.
  • Manovich Lev, 2020, Cultural Analytics, MIT Press, Cambridge.
  • Mlodinow Leonard, 2023, Emocje. Jak uczucia kształtują nasze myślenie, Tomasz Lanczewski, Zysk i S-ka, Poznań.
  • Morris Charles, 1938, Foundations of the Theory of Signs, University of Chicago Press, Chicago.
  • Napiórska Agata, 2017, Jak oni pracują. Rozmowy o pracy, pasji i codziennych sprawach polskich twórców, Wydawnictwo WAB, Warszawa.
  • Parrish Allison, 2021, Language Models Can Only Write Poetry, post na blogu, poprawiona wersja wykładu „(Notes toward a theory of) Language models and poetics”, wygłoszonego w ramach Vector Institute ARTificial Intelligence Distinguished Lecture https://posts.decontextualize.com/language-models-poetry [dostęp: 30.10.2024].
  • Ritchin Fred, 2013, Bending the Frame: Photojournalism, Documentary, and the Citizen, Aperture, New York.
  • Tagg John, 1988, The Burden of Representation: Essays on Photographies and Histories, University of Massachusetts Press, Amherst.
  • Williams William Carlos, 1923, Spring and All, Contact Publishing Co., Paris.
  • Zakaria Fareed, 2023, The Art of Artificial Intelligence, „Global Public Square”, CNN, 8 września 2023 https://edition.cnn.com/videos/tech/2023/09/08/exp-gps-0903-the-art-of-artificial-intelligence.cnn [dostęp: 30.10.2024].
  • Zylinska Joanna, 2024, After AI Art, „Pismo Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej”, nr 38 https://doi.org/10.36854/widok/2024.38.2870 [dostęp: 15.11.2024].

Downloads

Download data is not yet available.