Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
KiS baner

Tom 67 Nr 3 (2023): Ukraina i Polska 2022 — wobec inwazji Rosji

Artykuły i rozprawy

Leninopad po budziacku. Domeny symboliczne i pamięć na obszarze zamieszkanym przez mniejszość bułgarską w ukraińskim Budziaku

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2023.67.3.13
Przesłane: 16 sierpnia 2022
Opublikowane: 26 września 2023

Abstrakt

Jednym z efektów rewolucji godności na Ukrainie (2013/2014) było usuwanie z przestrzeni publicznej pomników radzieckiej przeszłości, w tym pomników Lenina (tzw. leninopad). W 2015 roku Rada Najwyższa Ukrainy przyjęła ustawy dekomunizacyjne, na mocy których do demontażu takich pomników zostały zobligowane władze lokalne. W Budziaku, regionie leżącym na południowo-zachodnim krańcu Ukrainy, idea dekomunizacji przestrzeni publicznej nie zyskała społecznej akceptacji. Społeczności lokalne przeciwstawiały się usuwaniu pomników z czasów radzieckich. Gdy już do tego dochodziło, przedstawiciele zamieszkującej tam bułgarskiej mniejszości narodowej dążyli do stawiania nowych pomników postaci ważnych z perspektywy regionalnej pamięci i tożsamości. W efekcie proces rekonstrukcji przestrzeni symbolicznej w Budziaku doprowadził do wzmocnienia i rozbudowania bułgarskiej domeny symbolicznej.  

Bibliografia

  1. Anastassowa Ekaterina, 2006, “We Are Bessarabians Here”. Identity, Tradition and Power in Southern Bessarabia, „Anthropology of East Europe Review”, t. 24, nr 1, s. 59–65.
  2. Assmann Aleida, 2013, Między historią a pamięcią. Antologia, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  3. Connerton Paul, 2012, Jak społeczeństwa pamiętają, tłum. Marcin Napiórkowski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  4. Edensor Tim, 2004, Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, tłum. Agata Sadza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  5. Furier Andrzej (red.), 2017, Ukraina — czas przemian po rewolucji godności, FNCE wydawnictwo, Poznań.
  6. Ganchev Alexander, 2006, Bessarabian Bulgarians: Studying in Bulgaria, Searching for Identity, „Anthropology of East Europe Review”, t. 24, nr 1, s. 38–43.
  7. Ganczew Aleksandr Iwanowicz, 2014, Bułgarzy przesiedleńcy w nowych warunkach południowej Besarabii w pierwszej połowie XIX wieku, w: Wojciech Lipiński (red.), Bałkany na Ukrainie. Bułgarzy, Gagauzi i Albańczycy z ukraińskiego Budziaku, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 37–57.
  8. Golka Marian, 2009, Pamięć społeczna i jej implanty, Scholar, Warszawa.
  9. Hajdaj Oleksandra, 2018, Kamianyj hist’. Lenin u centralnij Ukrajini, Kijów.
  10. Halbwachs Maurice, 1969, Społeczne ramy pamięci, tłum. Marcin Król, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  11. Hobsbawm Eric, 2008, Masowa produkcja tradycji: Europa, lata 1870–1914, w: Eric Hobsbawm, Terence Ranger (red.), Tradycja wynaleziona, tłum. Mieczysław Godyń, Filip Godyń, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  12. Hrycenko Oleksandr, 2019, Dekomunizacia w Ukrajini jak derżawna polityka i jak sociokulturne jawiszcze, Kijów.
  13. Jewsbury George, 1976, The Russian Annexation of Bessarabia 1774–1828: A Study of Imperial Expansion, Cambridge University Press, New York.
  14. Jędraszczyk Katarzyna, 2021, Trzydzieści lat dekomunizacji na Ukrainie, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej”, t. 19, z. 2, s. 125–145.
  15. Kabuzan Władimir Maksymowicz, 1974, Narodonasielienie Biessarabskoj obłasti i liewobiereżnych rajonow Pridniestrowja (koniec XVIII – pierwaja połowina XIX ww.), Kiszyniów.
  16. Kasianow Heorhij Wołodymyrowycz, 2016, Istoriczeskaja polityka i „memorialnyje” zakony w Ukrainie: naczało XXI w., „Istoriczeskaja ekspertiza”, nr 2, s. 28–55.
  17. Kasianow Heorhij Wołodymyrowycz, Tołoczko Oleksij Petrowycz, 2012, Nacionalni istoriji ta suczasna istoriografia: wyklyky i nebezpeky pry napysanni nowoji istoriji Ukrajiny, „Ukrajins’kyj istorycznyj żurnal”, nr 6, s. 4–24.
  18. Kisse Anton, 2006, Widrożdennja bołgar Ukrajiny, Optimum, Odessa.
  19. Klaus Aleksandr, 1869, Naszi kolonii. Opyt i materiały po istorii i statistike inostrannoj kolonizacji w Rosii, Sankt Petersburg.
  20. Kocz Swietłana, 2009, Transformacii w etniczeskom samosoznanii bołgar Bessarabii XIX–XX ww., „Bylgarite w Sewernoto Priczernomore”, t. 10, Odessa–Weliko Tyrnowo, s. 369–376.
  21. Konstantynow Dariusz, Pasieczny Robert, Paszkiewicz Piotr (red.), 1998, Nacjonalizm w sztuce i historii sztuki 1789–1950, Instytut Sztuki PAN, Warszawa.
  22. Kula Marcin, 2002, Nośniki pamięci historycznej, DiG, Warszawa.
  23. Kuz’mina Snieżana Borisowna, Prigarin Aleksandr Anatol’ewicz, 2014, Etnokulturnyje grupy Budżaka w istoriczeskoj dinamikie, w: Budżak: istoriko-etnograficzeskie oczerki narodow jugo-zapadnych rajonow Odesszcziny, SMIL, Odessa, s. 146–168.
  24. Lipiński Wojciech, 2014a, Zadunajscy przesiedleńcy — wychodźcy z Bałkanów w wieloetnicznym Budziaku, w: Wojciech Lipiński (red.), Bałkany na Ukrainie. Bułgarzy, Gagauzi i Albańczycy z ukraińskiego Budziaku, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 20–36.
  25. Lipiński Wojciech, 2014b, Budziak (Besarabia): zróżnicowanie etniczne i perspektywy tożsamości regionalnej na południu Ukrainy, w: Anna Weronika Brzezińska, Jacek Schmidt (red.), Regiony i regionalizmy w Europie. Badania — kreacje — popularyzacje, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Poznań, s. 115–126.
  26. Lipiński Wojciech, 2017, Ukraiński Budziak. Mniejszości i państwa narodowe na pograniczu, „Etnografia Polska”, t. 61, z. 1–2, s. 43–64.
  27. Łukowski Wojciech, 2002, Społeczne tworzenie ojczyzn. Studium tożsamości mieszkańców Mazur, Scholar, Warszawa.
  28. Melbechowska-Luty Aleksandra, 2003, Pomniki — „figury” zwodniczej pamięci, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”, nr 1–2, s. 209–216.
  29. Mieszczerjuk Iwan Iwanowicz, 1965, Piereselenie bołgar w jużnuju Besarabiju 1828–1834 gg. (Iz istorii razwitija russko-bołgarskich drużeskich swjazej), Kiszyniów.
  30. Mitrofanow Ilja, 2011, Świadek, tłum. Aleksander Horodecki, Wydawnictwo Claroscuro, Warszawa.
  31. Nijakowski Lech M., 2006, Domeny symboliczne. Konflikty narodowe i etniczne w wymiarze symbolicznym, Scholar, Warszawa.
  32. Nora Pierre, 2001, Czas pamięci, „Res Publica Nowa”, lipiec, s. 37–43.
  33. Nora Pierre, 2009, Między pamięcią i historią: Les lieux de Mémoire, w: Tytuł roboczy: archiwum, Magdalena Ziółkowska, Andrzej Leśniak (red.), Muzeum Sztuki, Łódź, s. 4–12.
  34. Olszański Tadeusz A., 2003, Trud niepodległości. Ukraina na przełomie tysiącleci, Instytut Studiów Strategicznych, Kraków.
  35. Olszański Tadeusz A., 2017, Wielka dekomunizacja. Ukraińska polityka historyczna czasu wojny, Ośrodek Studiów Wschodnich im. M. Karpia, Warszawa.
  36. Petkow Dimitr, Petkowa Marina, 2009, Gladyt prez 1946–1947 g. w s. Nowa Iwanowka: spomeni i dokumenti, „Bylgarite w Sewernoto Priczernomore”, t. 10, Odessa–Weliko Tyrnowo, s. 225–232.
  37. Popowa Ilonka, 2007–2008, Gladyt sred bylgarite ot Bolgradski rajon prez 1946–1947 godina, „Odes’ka Bolgarystyka”, nr 5–6, s. 74–81.
  38. Purchla Jacek, Tagethoff Wolf (red.), 2006, Naród, styl, modernizm, Międzynarodowe Centrum Kultury–Zentralinstitut für Kunstgeschichte, Kraków–Monachium.
  39. Puszkow Igor Michajłowicz, 2003, Panteon generała I. N. Inzowa, w: Igor Michajłowicz Puszkow (red.), Bylgarska Besarabija (Stranici ot istorijata na bylgarite w Besarabija i Priazowieto), Bołgrad, s. 50–57.
  40. Puszkow Igor Michajłowicz, 2005, Spaso-Preobrażenskij sobor g. Bołgrada: stranicy istorii, w: Igor Michajłowicz Puszkow (red.), Prawosławnyje chramy w bołgarskich i gagauskich sielienijach juga Ukrainy i Mołdowy, Odeskij obłastnoj centr bołgarskoj kultury, Bołgrad, s. 32–55.
  41. Riabczuk Mykoła, 2015, Ukraina. Syndrom postkolonialny, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Wrocław–Wojnowice.
  42. Schlegel Simon, 2017, Ukrainian Nation Building and Ethnic Minority Associationes: The Case of Southern Bessarabia, w: Transnational Ukraine? Networks and Ties That Influence(d) Contemporary Ukraine, Timm Beichelt, Susanne Worschech (red.), ibidem Press, Stuttgart, s. 203–224.
  43. Skalkowskij Apollon, 1848, Bołgarskije kolonii w Besarabii i Noworosijskom kraje, Odessa.
  44. Smith Anthony D., 2009, Etniczne źródła narodów, tłum. Małgorzata Głowacka-Grajper, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
  45. Stryjek Tomasz, 2007, Jakiej przeszłości potrzebuje przyszłość? Interpretacje dziejów narodowych w historiografii i debacie publicznej na Ukrainie 1991–2004, ISP PAN–Rytm, Warszawa.
  46. Stryjek Tomasz, 2014, Ukraina przed końcem historii. Szkice o polityce państw wobec pamięci, Scholar, Warszawa.
  47. Stryjek Tomasz, 2015, Debata o dekomunizacji na Ukrainie w 2015 roku: jak politycy „wygrali” z intelektualistami, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 117–145.
  48. Sułek Ewa, 2019, Wymazywanie. Wpływ polityki pamięci na przestrzeń kulturową Ukrainy po 2014 roku, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica”, t. 22, s. 171–184.
  49. Szacka Barbara, 2006, Czas przeszły, pamięć, mit, Scholar, Warszawa.
  50. Szeptycki Andrzej, 2013, Ukraina wobec Rosji. Studium zależności, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  51. Wallis Aleksander, 1985, Pamięć i pomnik, w: Społeczeństwo i socjologia. Księga poświęcona Profesorowi Janowi Szczepańskiemu, Ossolineum, Wrocław, s. 309–316.
  52. Więckowska Zuzanna, 2014, Pamięć i upamiętnianie. Przesiedlenie w opowieściach Bułgarów i Gagauzów z Budziaku, w: Wojciech Lipiński (red.), Bałkany na Ukrainie. Bułgarzy, Gagauzi i Albańczycy z ukraińskiego Budziaku, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 120–152.
  53. Zaszkilniak Leonid, 2008, Nacjonalizacja historii: państwo i historiografia na współczesnej Ukrainie, „Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej”, t. 2, s. 31–38.
  54. Zielienczuk Walentyn Stiepanowicz, 1979, Nasielienie Biessarabii i Podniestrowija w XIX w., Kiszyniów.
  55. Ź r ó d ł a i n t e r n e t o w e
  56. Abramowicz Olena, 2020, Dekomunizacia z fantaziej: w siele Bołgradskogo rajona pamiatnik Lenina prewratili w pamiatnik bołgarskogo pieriesielenca (https://bessarabiainform.com/2020/07/dekommunizatsiya-s-fantaziej-v-sele-bolgradskogo-rajona-pamyatnik-lenina-prevratili-v-pamyatnik-bolgarskogo-pereselentsa/ [02.10.2021]).
  57. Dermenżi Inna 2020, W Arcize Karl Marks żiw i, skore wsewo, budet żit’ dalsze… (https://bessarabia.ua/politika/v-arczize-karl-marks-zhiv-i-skoree-vsego-budet-zhit-dalshe [02.10.2021]).
  58. Duns’ka Olga, Iszczenko Sergij, 2020, Chrsto Botew czi Karł Marks: w Odesskoj obłasti kreatywno ignorirujut zakon pro dekomunizacii (https://www.5.ua/ru/rehyoni/khrysto-botev-yly-karl-marks-v-odesskoi-oblasty-kreatyvno-yhnoryruiut-zakon-o-dekommunyzatsyy-reportazh-208284.html [08.10.2021]).
  59. Lozickij Witalij 2013, Izmailskaja milicija wziała pod ochranu Lenina (https://bessarabiainform.com/2013/12/izmail-lenin-pod-ohranoi [26.07.2022]).
  60. Switlycznyj Andrij, 2014a, W Bołgrade stało na odnogo Lenina mensze (https://bessarabiainform.com/2014/08/v-bolgrade-stalo-na-odnogo-lenina-menshe [08.10.2021]).
  61. Switlycznyj Andrij, 2014b, Bołgradskie komunisty wernuli gołowu wożdiu (https://bessarabiainform.com/2014/09/bolgradskie-kommunisty-vernuli-golovu-vozhdyu-foto [08.10.2021]).
  62. Switlycznyj Andrij, 2016, W Bołgrade naczali demontirowat’ pamiatniki Leninu (https://bessarabiainform.com/2016/05/v-bolgrade-nachali-demontirovat-pamyatniki-leninu [08.10.2021]).
  63. Switlycznyj Andrij, 2017a, Nocziu w Bołgradskom rajone zapreszczionnyj pamiatnik Leninu ostałsia bez gołowy (https://bessarabiainform.com/2017/10/nochyu-v-bolgradskom-rajone-zapreshhennyj-pamyatnik-leninu-ostalsya-bez-golovy [08.10.2021]).
  64. Switlycznyj Andrij, 2017b, Pamiatnik bołgarskim opołczencam w Bołgrade podwergsia napadeniu wandałow (https://bessarabiainform.com/2017/02/pamyatnik-bolgarskim-opolchentsam-v-bolgrade-podvergsya-napadeniyu-vandalov [02.08.2022]).
  65. Switlycznyj Andrij, 2018, Ukrainskij instytut nacpamiati nasczitał w Bołgradskom rajone siem’ nedemontirowannych pamiatnikow Leninu i odin Marksu (https://bessarabiainform.com/2018/07/ukrainskij-institut-natspamyati-naschital-v-bolgradskom-rajone-sem-ne-demontirovannyh-pamyatnikov-leninu-i-odin-marksu [16.07.2022]).
  66. Switlycznyj Andrij, 2020, Bołgradskij rajon lider po koliczestwu sochraniwszichsia w Odesskoj obłasti pamiatnikow Leninu (https://bessarabiainform.com/2020/01/bolgradskij-rajon-lider-po-kolichestvu-sohranivshihsya-v-odesskoj-oblasti-pamyatnikov-leninu [16.07.2022]).
  67. Zacaryna Wiktoria, 2021, Pał samyj skandalnyj w Bessarabii pamiatnik Leninu (https://bessarabiainform.com/2021/01/pal-samyj-skandalnyj-v-bessarabii-pamyatnik-leninu [08.10.2022]).

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

<< < 2 3 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.