Polityka surowców krytycznych jako element strategii bezpieczeństwa - stan obecny i wyzwania

Abstrakt

Współczesne wyzwania globalne definiowane jako megatrendy stanowią punkt zwrotny dla państw i organizacji międzynarodowych. Biorąc pod uwagę fakt, iż wspólnym mianownikiem dla wszystkich tych procesów jest kategoria bezpieczeństwa, uznać należy, że i współczesne znaczenie tej kategorii wymaga redefinicji, a na pewno uzupełnienia. Pojawiające się od początku drugiej dekady XXI wieku wyzwania technologiczne powodują, że jednym z filarów dzisiejszego bezpieczeństwa staje się jego wymiar technologiczny. W sposób najbardziej czytelny kategoria ta widoczna jest w pojęciu autonomii strategicznej immanentnie związanej z poczuciem i zapewnieniem bezpieczeństwa organizacji międzynarodowych, państw, sektora biznesu oraz obywateli. Procesy technologiczne są z kolei silnie zależne od komponentów surowcowych, które są kluczowymi składowymi większości dóbr technologicznych od półprzewodników po komputery kwantowe czy kompozyty. Dobitnie pokazuje to ostatnia próba USA, które uzależniają swoją politykę wobec Europy od wyrażenia zgody przez rząd ukraiński na eksploatację będących w posiadaniu tego państwa surowców ziem rzadkich. Biorąc powyższe pod uwagę autorzy niniejszego artykułu analizują ewolucję zakresu podmiotowego, przedmiotowego i procesowego kategorii bezpieczeństwa ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia surowców krytycznych w ujęciu europejskim i krajowym (polskim). Analiza uwarunkowań globalnych wskazuje, że nie będzie możliwe kształtowanie skutecznej polityki i strategii bezpieczeństwa państw i organizacji międzynarodowych bez uwzględnienia bezpieczeństwa technologicznego opartego w znaczącym stopniu o czynnik surowcowy.