Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
SP baner

Tom 46 Nr 2 (2018)

Instytucje polityczne

OKP jako elita władzy

DOI: https://doi.org/10.35757/STP.2018.46.2.01
Przesłane: 24 kwietnia 2025
Opublikowane: 20 czerwca 2018

Abstrakt

The article is devoted to the social characteristics of the Civic Parliamentary Club (OKP). OKP played a key role in the systemic transformation in Poland between 1989 and 1991. The first part of the paper discusses its socio-demographic composition and the second part describes its specific sociological features. OKP has many socio-demographic characteristics of the political elite and also some specific features related to its roots in the Solidarity movement and channels of recruitment. However, its social features are very specific. These are: 1) a sense of mission associated with its place in the process of the systemic transformation; 2) awareness of being the political representation of Polish society due to the great social support experienced and the electoral victory; 3) specific political ethos originating in the period of underground activity. On the one hand, these features helped OKP deal with new and difficult challenges. On the other hand, they strongly determined the vision of the world, hierarchy of tasks, and reactions to social and political events.

Bibliografia

  • Bottomore, T., Elites and Society, Watts, London 1964.
  • Burton M., Gunther R., Higley J., Elity a rozwój demokracji, [w:] Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, red. J. Szczupaczyński, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1995.
  • Car S., Podoski B., Główne wytyczne nowej konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1935.
  • Codogni P., Wprowadzenie, [w:] Łączyła nas chęć rozwoju Polski. Wspomnienia senatorów pierwszej kadencji, Kancelaria Senatu, Kancelaria Sejmu, Warszawa 2014, s. 11–25.
  • Czuma I., O moralne podstawy ustroju. Wybór pism, Wyd. KUL, Lublin 2017.
  • Dobek B., Uwarunkowania przywództwa politycznego, „Studia Socjologiczne” 1985, nr 1.
  • Dudek A., Pierwsze lata III Rzeczypospolitej 1989–1995. Zarys historii politycznej Polski, Wyd. Geo, Kraków 1997.
  • Dwadzieścia pięć lat prac odrodzonego Senatu 1989–2014. Kalendarium ważniejszych wydarzeń w Senacie, Sejmie, Polsce i na świecie, red. Andrzej Krasnowolski, Julita Rudzka, Kancelaria Senatu, Warszawa 2014.
  • Friszke A., Wstęp, [w:] Łączyła nas chęć rozwoju Polski. Wspomnienia senatorów pierwszej kadencji, Kancelaria Senatu, Kancelaria Sejmu, Warszawa 2014.
  • Garlicki A., Karuzela. Rzecz o Okrągłym Stole, Czytelnik, Warszawa 2004.
  • Garlicki A., Rycerze Okrągłego Stołu, Czytelnik, Warszawa 2004.
  • Geremek B., Rozmowy polskie 1988–2008, wybór, wstęp i opracowanie Jacek Głażewski, Wyd. Universitas, Kraków 2015.
  • Graczyk R., Konstytucja dla Polski. Tradycje, doświadczenia, spory, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 1997.
  • Grześkowiak A., Senat Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji 1989–1991, [w:] Senat w Polsce. Dzieje i teraźniejszość, Sesja Naukowa, Kraków 25 i 26 maja 1993, Kancelaria Senatu RP. Biuro Informacyjne, Warszawa 1993.
  • Harasymiw B., Political Elite Recruitment in the Soviet Union, Macmillan Press, London 1984.
  • Higley J., Elite Theory and Elites, [w:] Handbook of Politics: State and Society in Global Perspective, eds. by Kevin T. Leicht, J. Craig Jenkins, Handbooks of Sociology and Social Research, Springer Science, LLC, N.Y. 2010.
  • Kaliski B., „Antysocjalistyczne zbiorowisko”? I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”, Wyd. Trio, Warszawa 2003.
  • Kis J., Polityka jako problem moralny, przeł. Andrzej Goździkowski, Universitas, Kraków 2013.
  • Kozakiewicz M., Byłem marszałkiem kontraktowego..., BGW, Warszawa 1991.
  • Łabędź K., Spory wokół zagadnień programowych w publikacjach opozycji politycznej w Polsce w latach 1981–1989, Księgarnia Akademicka, Kraków 1997.
  • Łabędź K., Koncepcje polityczne w prasie NSZZ „Solidarność” w latach 1980–1981, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004.
  • Łączyła nas chęć rozwoju Polski. Wspomnienia senatorów pierwszej kadencji, Kancelaria Senatu, Warszawa 2014 (pełne wywiady w formie elektronicznej Archiwa przełomu: https://www.archiwaprzelomu.pl).
  • Leszczyńska K., Senat Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1989–2011, Wyd. UMCS, Lublin 2015.
  • Lipski J.J., Etos Komitetu Obrony Robotników, [w:] Jan Józef Lipski, Komitet Obrony Robotników – KOR. Komitet Samoobrony Społecznej, „Aneks”, Londyn 1983.
  • Majchrzak G., Drużyna Solidarności – ludzie Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, [w:] Nasi w Sejmie i w Senacie. Obywatelski Klub Parlamentarny 25 lat później, Kancelaria Senatu, Warszawa 2015, s. 40–42.
  • Maliniak W., Przeciw fetyszyzmowi konstytucyjnemu. Wybór pism, wyboru dokonał, wstępem i przypisami opatrzył Adam Danek, Ośrodek Myśli Politycznej, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.
  • Marvick D. (ed.), Political Decision-makers: Recruitment and Performance, The Free Press, Glencoe, Ill 1961.
  • Mercier E., Rozważania nad zagadnieniem elity społecznej, Warszawa 1929.
  • Nasi w Sejmie i Senacie, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1990.
  • Nasi w Sejmie i w Senacie. Obywatelski Klub Parlamentarny 25 lat później, Kancelaria Senatu, Warszawa 2015.
  • Okrzesik J., Polski Senat. Studium politologiczne, Kancelaria Senatu, Warszawa 2009.
  • Orłowski W., Senat Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1989–1991. Geneza instytucji, Kancelaria Senatu, Warszawa 2009.
  • Pańków I., Tożsamość członków elit politycznych a tradycja solidarnościowa: Konfuzja i iluzja, [w:] „Solidarność”. W imieniu narodu i obywateli, red. Marek Latoszek, Wyd. Arcana, Kraków 2005, s. 99–131.
  • Potocka-Hoser A., Obraz własnej osoby i otoczenia społecznego a aktywność w organizacjach społeczno-politycznych, [w:] Jadwiga Koralewicz (red.), Społeczeństwo polskie przed kryzysem w świetle badań socjologicznych z lat 1977–1979, Warszawa 1989.
  • Putnam R., The Comparative Study of Political Elites, Prentice-Hall, Englewood Cliffs, N.J. 1976.
  • Sarnecki P., Senat RP i jego relacje z Sejmem (lata 1989–1993), Wyd. Sejmowe, Warszawa 1995.
  • Sarnecki P., Drugie izby parlamentów i ich rola w ustawodawstwie, Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, Raport nr 152, Warszawa 1999.
  • Senatorowie i posłowie o Polsce i Polakach, „Znak” 1989, nr 7 i 8.
  • Słodkowska I., Komitety Obywatelskie 1989–1992. Rdzeń polskiej transformacji, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2014.
  • Słodkowska I., Charakterystyka Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego i jego rola polityczna 1989–1991, [w:] Nasi w Sejmie i w Senacie. Obywatelski Klub Parlamentarny 25 lat później, Kancelaria Senatu, Warszawa 2015, s. 36–38.
  • Stelmachowski A., Pragmatyczny romantyk. Szkic do biografii. Rozmowy z profesorem i redakcja Krystyna Zienkiewicz, Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2015.
  • Szawiel T., Etos, [w:] Encyklopedia socjologii, t. 1, red. Zbigniew Bokszański, Andrzej Kojder, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1998.
  • Szczepuła B., Alina Pieńkowska. Miłość w cieniu polityki, Wydawnictwo W.A.B., Gdańsk 2013.
  • Sztumski J., Elity. Ich miejsce i rola w społeczeństwie, Wyd. Śląsk, Katowice 2014.
  • Wasilewski J., Elityzm redivivus? (O niektórych paradygmatach współczesnego podejścia elitystycznego). Ewolucja elityzmu i jego współczesne dylematy. Neofunkcjonalny paradygmat elitystyczny. Czy elityzm ma szansę? „Studia Socjologiczne” 1989, nr 3.
  • Wasilewski J., Wesołowski W. (red.), Początki parlamentarnej elity. Posłowie kontraktowego Sejmu, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 1992.
  • Wielowieyski A., Losowi na przekór, Biblioteka „Gazety Wyborczej”, Warszawa 2015.
  • Wnuk-Lipiński E., Zmiana systemowa, [w:] Pierwsza dekada niepodległości. Próba socjologicznej syntezy, red. Edmund Wnuk-Lipiński, Marek Ziółkowski, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2001, s. 53–66.
  • Wołk G., Liderzy regionalni „Solidarności”, Komunikat z badań, tekst przygotowany do prezentacji na seminarium „Solidarność: nowe podejścia do analizy ruchu społecznego” (http://solidarnosc.collegium.edu.pl/), Collegium Civitas, 3 marca 2014 (dostęp: 15 marca 2017).
  • Z grubsza normalny kraj [rozmowa J. Żakowskiego z T. Mazowieckim] (2013), „Polityka”, 29 października 2013.
  • Znamierowski C., Elita, ustrój, demokracja. Pisma wybrane, Fundacja „Aletheia”, Warszawa 2001.
  • Żyromski M., Teorie elit a systemy polityczne, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2007.

Downloads

Download data is not yet available.