Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

Vol. 53 No. 4 (2025)

Research Articles

The Bolsheviks Between the Theory of the Continuation of Revolution and the Question of National Frontiers

DOI: https://doi.org/10.35757/STP.2025.53.4.09
Submitted: December 22, 2025
Published: December 22, 2025

Abstract

The Bolsheviks’ policy concerning national frontiers was not grounded in Marxist theory. Aimed at achieving short-term goals, it often contradicted the Marxist ideology and, pragmatically, strove to secure and broaden their political power. Consequently, such an attitude to international affairs went against the dogmas formulated by the “Founding Fathers” of Marxism. According to these dogmas, the revolution was to continue and spread all around the world, thus making national frontiers obsolete. In the transition period, before the frontiers were actually rendered obsolete, the Bolsheviks were to maintain relations with capitalist states in order to prevent them from forming an anti-Soviet political alliance and, additionally, to provoke internal social conflicts in these states, hoping to prompt the coming of the revolution. Despite the above-described long-term strategic goals, the Bolsheviks (even early on, just after the October Revolution) were mainly concerned with their own territorial expansion. Their real goals were to secure maximum territory for their state and to avoid precedent-setting concessions even in minor cases. Thus, this study analyses the Bolsheviks’ territorial policies and the way they contradicted the theory of the revolution.

References

  • 97 let nazad Wsietuwinskij uczrieditielnyj churał objawił o sozdanii riepubliki, Tuva-Online, 15.08.2018, https://www.tuvaonline. ru/2018/08/15/97-let-nazad-vsetuvinskiy -uchreditelnyy-hural-prinyal-konstituciyu-tannu-tyva-ulus-i-obyavil-o-sozdanii-respubliki.html [dostęp: 23.03.2025].
  • Bułanowa O., Pierwyj sjezd narodow Wostoka w Baku, „Azer History”, https://azerhistory.com/?p=13641 [dostęp: 9.03.2025].
  • Centralnyj gosudarstwiennyj archiw Krasnoj Armii. Putiewoditiel, Moskwa 1945.
  • Chodorow A.Je., Czżan Czo-lin i Kit.-Wost. żel. doroga, „Mieżdunarodnaja żyzń” 1926, nr 10.
  • Coates W.P., Coates Z.K., Armed Intervention in Russia 1918–1919, Victor Gollancz Ltd, London 1935.
  • Cywiński B., Szańce kultur. Szkice z dziejów narodów Europy Wschodniej, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2013.
  • Dalin S.A., Kitajskije miemuary 1921–1927, Moskwa 1982.
  • Dien’ w istorii. Pierwyj sjezd narodow Wostoka, https://maysuryan.live-journal.com/1166021.html [dostęp: 9.03.2025]. Diewiataja konfierencyia RKP(b): Protokoły, Moskwa 1927.
  • Dokumienty wnieszniej politiki SSSR, t. I–VIII, Moskwa 1957–1963.
  • Gregorowicz S., Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski – ocena koncepcji i działalności, w: A. Koryn (red.), Wojna polsko-sowiecka 1920 roku. Przebieg walk i tło międzynarodowe, Instytut Historii PAN, Gryf, Warszawa 1991.
  • Grigorjew A.M., Kitajskaja politika WKP(b) i Komintierna. 1920–1937, w: A.O. Czubarjan i inni (red.), Istorija Kommunisticzeskogo Intierna-cyonała 1919–1943. Dokumientalnyje oczerki, Moskwa 2002.
  • https://ru.wikisource.org/wiki/Конвенция_между_Россией_и_Перией_о_разграничении_к_востоку_от_Каспийского_моря [dostęp: 11.02.2025].
  • Ioffe A., Pekin i dogowornyje problemy, „Mieżdunarodnaja żyzń” 1922, nr 14. „Istoriczeskij archiw” 1992, nr 1, s. 27.
  • Kautsky K., Die Diktatur des Proletariats, Verlag der Wiener Volksbuchhandlung Ignaz Brand, Wien 1919.
  • Kazanin M., Problemy dogowora, „Mieżdunarodnaja żyzń” 1922, nr 14.
  • Klucznikow Ju.W., Sabanin A.S., Mieżdunarodnaja politika nowiejszego wremieni w dogoworach, notach i dieklaracyiach, cz. II, Moskwa 1926.
  • Koczegarow S.A., Tartuskij mirnyj dogowor i Biełoje dwiżenije na Siewiero-Zapadie Rossii, „Klio. Żurnal dla uczonych” 2014, nr 1.
  • Krasin Ju.A., Lenin, rewolucja, współczesność, tłum. A. Jasińska-Kania, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
  • Lenin W., Dzieła wszystkie, t. 7: Wrzesień 1902 – wrzesień 1903, Książka i Wiedza, Warszawa 1985.
  • Lenin W., Dzieła wszystkie, t. 27: Sierpień 1915 – czerwiec 1916, Książka i Wiedza, Warszawa 1987.
  • Lenin W., Dzieła wszystkie, t. 30: Lipiec 1916 – luty 1917, Książka i Wiedza, Warszawa 1987.
  • Lenin W., Dzieła wszystkie, t. 31: Marzec–kwiecień 1917, Książka i Wiedza, Warszawa 1987.
  • Lenin W., Dzieła wszystkie, t. 35: Październik 1917 – marzec 1918, Książka i Wiedza, Warszawa 1988.
  • Lenin W., Dzieła wszystkie, t. 36: Marzec – lipiec 1918, Książka i Wiedza, Warszawa 1988.
  • Lenin W., Dzieła wszystkie, t. 37: Lipiec 1918 – marzec 1919, Książka i Wiedza, Warszawa 1988.
  • Lenin W., Dzieła wszystkie, t. 40: Grudzień 1919 – kwiecień 1920, Książka i Wiedza, Warszawa 1988.
  • Lenin W., Dzieła wszystkie, t. 41: Maj – listopad 1920, Książka i Wiedza, Warszawa 1988. Lenin W., Dzieła wszystkie, t. 42: Listopad 1920 – marzec 1921, Książka i Wiedza, Warszawa 1988.
  • Leni n W., Dzieła wszystkie, t. 51: Dokumenty lipiec 1919 – listopad 1920, Książka i Wiedza, Warszawa 1989.
  • Lenin W.I., Nieizwiestnyje dokumienty. 1897–1922, sost. W.N. Stiepanow, Ju.A. Achapkin, Ju.N. Amiantow, Moskwa 2017.
  • Macharadze N.B., Pobieda socyalisticzeskoj riewolucyi w Gruzii, Tbilisi 1965.
  • Majskij I.I., Wnieszniaja politika RSFRR 1917–1922, Moskwa 1922.
  • Mannerheim C.G., Wspomnienia, tłum. K. Szelągowska, Editions Spotkania, Warszawa 1996.
  • Marks K., Engels F., Dzieła, t. 17, tłum. J. Maliniak, I. Strumińska, Książka i Wiedza, Warszawa 1968.
  • Materski W., Amorficzność paradygmatu polityki zagranicznej Związku Sowieckiego. Między globalizmem ideologicznym teorii a imperialistyczną praktyką, w: J. Staniszkis (red.), W poszukiwaniu paradygmatu transformacji, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1994.
  • Materski W., Bolszewicy i samuraje. Walka dyplomatyczna i zbrojna o rosyjski Daleki Wschód (1917–1925), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1990.
  • Materski W., Na widecie. II Rzeczpospolita wobec Sowietów 1918–1943, Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2005.
  • Materski W., Od „eksportu rewolucji” do „finlandyzacji”. Sowiecko-fiński spór terytorialny 1917–1991, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2019.
  • Materski W., Pamięć ziem historycznych. Łotewsko-sowiecki/rosyjski spór terytorialny 1917–2007 [2020], Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2022.
  • Materski W., Pięć kłamstw Lenina. Rosja po przewrocie bolszewickim: propaganda a rzeczywistość, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2019.
  • Materski W., Rosja 1917–1922: bolszewicy wobec instytucji państwa, w: A. Nowak (red.), Rosja i Europa Wschodnia: „imperiologia” stosowana, Instytut Historii PAN, Arcana, Warszawa–Kraków 2006.
  • Materski W., W obronie piędzi rodzimej ziemi. Estońsko-sowiecki/rosyjski spór terytorialny 1917–2018, Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2020.
  • Mirowski M., Rewolucja permanentna Lwa Trockiego. Między teorią a praktyką, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2013.
  • Modrzejewska-Leśniewska J., Afganistan w polityce Wielkiej Brytanii i Rosji Radzieckiej, 1919–1924, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2001.
  • Muchaczew B.I., Geopoliticzeskaja situacyia na Siewierie Dalniego Wostoka w pieriod DWR i bor’ba s inostrannoj ekspansiej, Chabarowsk 2002.
  • Naranjargal N., Nowyje istoczniki o pierwoj mongolskoj delegacyi w SSSR, „Oriental Studies” 2015, https://cyberleninka.ru/article/n/novy-e-istochniki-o-pervoy-mongolskoy-delegatsii-v-sssr/viewer [dostęp: 14.03.2025].
  • Nieżynskij L.N., W intieriesach naroda ili woprieki im? Sowietskaja mieżdunarodnaja politika w 1917–1933 godach, Moskwa 2004.
  • Ornackaja T.A., Cypkin Ju.N., Koncesionnaja politika Dalniewostocznoj Riespubliki (1920–1922), „Rossija i ATR” 2007, nr 1, s. 7
  • Parry A., Washington B. Vanderlip, the „Khan of Kamchatka”, „Pacific Historical Review” 1948, t. 17, nr 3.
  • Parwizpur B.H., SSSR-Iran. Wozniknowienije i razwitije dobrososiedskich otnoszenij i sotrudniczestwa (1917–1927), Tbilisi 1977.
  • Politbiuro CK RKP(b)-WKP(b). Powiestki dnia zasiedanij, t. I: 1919–1929, red. K.M. Anderson i drugije, Moskwa 2000.
  • Polsko-sowietskaja wojna 1919–1920. (Ranieje nie opublikowannyje dokumienty i matieriały), I.I. Kostiuszko (red.), cz. I, Moskwa 1994. „Prawda”, 16 XI 1922.
  • Prawo międzynarodowe i historia dyplomatyczna. Wybór dokumentów, oprac. L. Gelberg, t. II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1958.
  • Prawo międzynarodowe i historia dyplomatyczna. Wybór dokumentów, oprac. L. Gelberg, t. I, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1954.
  • Russko-kitajskije otnoszenija 1689–1916. Oficyialnyje dokumenty, sost. P.Je. Skaczkow, W.S. Mjasnikow, Moskwa 1958.
  • Sbornik diejstwujuszczich dogoworow, sogłaszenij i konwiencyj zakluczennych RSFRR s inostrannymi gosudarstwami, wyp. I, izd. 2, Pietierburg 1922.
  • Sowietsko-mongolskije otnoszenija 1921–1974. Dokumienty i matieriały, t. 1, sost. W.I. Buszkow i inni, Moskwa–Ułan Bator 1975.
  • Stalin J., Naszy zadaczi na Wostokie, w: Soczinienija, t. 4, Moskwa 1947.
  • Stalin J., O politiczeskom położenii Respubliki, w: Soczinienija, t. 4, Moskwa 1947.
  • Stalin J., Oktiabrskij pierieworot i nacyonalnyj wopros, w: Soczinienija, t. 4, Moskwa 1947.
  • Świętochowski T., Azerbejdżan i Rosja. Kolonializm, islam i narodowość w podzielonym kraju, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1998.
  • Trocki L., Moje życie. Próba autobiografii, tłum. J. Barski, S. Łukomski, Spółka Wydawnicza „BIBLJON”, Warszawa 1930.
  • W.I. Lenin i ochrana gosudarstwiennoj granicy SSSR. Sbornik matieriałow i statjej, K.W. Riegusz, P.I. Zyrjanow (red.), Moskwa 1970.
  • Whyte F., China and Foreign Powers, Oxford University Press, London 1928.
  • „Wiestnik Narodnogo Komissariata Inostrannych Dieł RSFRR”, 20 VI 1920, nr 4/5.

Downloads

Download data is not yet available.

Most read articles by the same author(s)

1 2 > >>