Перейти к главному меню навигации Перейти к основному контенту Перейти к нижнему колонтитулу сайта

Том 46 № 1 (2018)

Международные отношения

Rosyjsko-amerykańska rywalizacja o wpływy na Kaukazie Południowym

DOI: https://doi.org/10.35757/STP.2018.46.1.05
Прислана: апреля 28, 2025
Опубликован: марта 20, 2018

Аннотация

Russia treated the post-Soviet territory, including the Southern Caucasus, as its sphere of influence. In the first years after the collapse of the USSR, this position was accepted by the United States. Moscow defined the South Caucasus as a region of strategic importance for its interests, both for geopolitical and economic reasons. In the mid-1990s, the United States radically changed its policy towards the countries of the region. In the American strategy, oil and gas from the Caspian Sea was to constitute an alternative source of raw materials to those from the Persian Gulf. The construction of pipelines from Azerbaijan through Georgia to Turkey, bypassing the territory of the Russian Federation, deprived Moscow of a monopoly for the transit of raw materials from the Caspian Sea to European consumers. The region, which Russia defined as a zone of its strategic interests, became at the same time a zone of American interests. In the struggle for influence in Georgia, Armenia and Azerbaijan, ethnic and political antagonisms in the Caucasus were used. The intensity of conflicts was governed by the current political, military and economic needs of rival superpowers.

Библиографические ссылки

  • Aliyeva-Sztrauch H., Wielka gra na Kaukazie Południowym, <http://www.geopolityka.org/analizy/hijran-aliyeva-sztrauch-wielka-gra-na-kaukazie-poludniowym> [dostęp: 20 stycznia 2017].
  • Aliyeva-Sztrauch H., Wielka gra na Kaukazie Południowym, <http://www.geopolityka.org/analizy/hijran-aliyeva-sztrauch-wielka-gra-na-kaukazie-poludniowym> [dostęp: 25 stycznia 2017].
  • Asmus R., Mała wojna, która wstrząsnęła światem, Fundacja Res Publica, Warszawa 2010, s. 405–408.
  • Azerski gaz niedługo dotrze do Unii Europejskiej; Rosja próbuje go blokować, [dostęp: 14 lutego 2017].
  • B. ambasador USA: Nord Stream 2 zabójczy dla unijnej strategii LNG, <http://www.pb.pl/4424367,16489,b-ambasador-usa-nord-stream-2-zabojczy-dla-unijnej-strategii-lng> [dostęp: 4 stycznia 2017].
  • Barack Obama calls for ‘reset’ in US-Russia relations, <https://www.theguardian.com/world/2009/jul/07/barack-obama-russia-moscow-speech abchazji> [dostęp: 28 stycznia 2017].
  • Bednarz P., Putin przybił kolejny gwóźdź do energetycznej trumny Europy?, [dostęp: 11 lutego 2017].
  • Bieleń S., Siła motywacyjna w polityce Federacji Rosyjskiej, [w:] Bezpieczeństwo obszaru poradzieckiego, red. A. Bryc, A. Legucka, A. Włodkowska-Bagan, Difin, Warszawa 2011, s. 74.
  • Bojarczyk B., Działania Iranu w regionie czarnomorsko-kaspijskim, [w:] Obszar czarnomorsko-kaspijski w stosunkach międzynarodowych, red. B. Żywicka, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2011, s. 173–178.
  • Bryc A., Strategia międzynarodowa Federacji Rosyjskiej w rejonie czarnomorsko-kaspijskim, [w:] Obszar czarnomorsko-kaspijski w stosunkach międzynarodowych, red. B. Żywicka, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2011, s. 77.
  • Cohen A., Armenia and Azerbaijan: On the Brink of War? „National Interest”, [dostęp: 4 grudnia 2017].
  • Cohen A., Time to Revise Obama’s Russian „Reset” Policy, „The Heritage Foundation”, 26 October 2010, <http://www.heritage.org/europe/report/time-revise-obamas-russian-reset-policy> [dostęp: 4 grudnia 2017].
  • Cornell S.E., McDermott R.N., O’Malley W.D., Socor V., S.F. Starr, Regional Security in the South Caucasus: The Role of NATO, Central Asia–Caucasus Institute, The Johns Hopkins University 2004, p. 20–29, 49–52.
  • Cutler R.M., Turkmenistan pipeline from east to west to be completed this year, <http://www.eurasiansecurity.com/energy-geopolitics/turkmenistan-pipeline-completing-east-west/> [dostęp: 5 grudnia 2017].
  • Daśko D., Polityka Federacji Rosyjskiej względem Armenii w latach 2004–2008, <http://www.psz.pl/117-polityka/polityka-federacji-rosyjskiej-wzgledem-armenii-w-latach-2004-2008> [dostęp: 22 stycznia 2017].
  • Jagielski W., Petrodolarowa satrapia ma problemy. Zaczyna brakować na „marchewkę” dla obywateli, <http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/azerbejdzan-ma-problemy-prezydent-ilham-alijew-w-trudnej-sytuacji,634212.html> [dostęp: 21 stycznia 2017].
  • Jarosiewicz A., W objęciach Kremla. Polityka bezpieczeństwa Azerbejdżanu, Komentarze Ośrodka Studiów Wschodnich, <https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2016-09-01/w-objeciach-kremla-polityka-bezpieczenstwa-azerbejdzanu> [dostęp: 30 stycznia 2017].
  • Kaukaz Południowy: Trump – niewielka niewiadoma i wojna z elitami, <http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/994478,kaukaz-poludniowy-wygrana-trumpa.html> [dostęp: 2 stycznia 2017].
  • Koprowski M., Azerbejdżan się zbroi, <http://www.kresy.pl/publicystyka,analizy?zobacz/azerbejdzan-sie-zbroi> [dostęp: 26 stycznia 2017].
  • Legucka A., Wyścig zbrojeń na Kaukazie Południowym, [w:] Bezpieczeństwo obszaru poradzieckiego, red. A. Bryc, A. Legucka, A. Włodkowska-Bagan, Difin, Warszawa 2011, s. 247.
  • Maciążek P., Rosja: Nowe transportery opancerzone dla bazy w Abchazji, <http://www.defence24.pl/news_rosja-nowe-transportery-opancerzone-dla-bazy-w-abchazji> [dostęp: 29 stycznia 2017].
  • Makuch G., South Stream staje się faktem. Nabucco przechodzi do historii? <http://www.grzegorzmakuch.pl/energetyka-gaz/south-stream-staje-sie-faktem-nabucco-przechodzi-do-historii/ [dostęp: 16 stycznia 2017].
  • Matuszak Z., Militarne aspekty bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, [w:] Bezpieczeństwo obszaru poradzieckiego, red. A. Bryc, A. Legucka, A. Włodkowska-Bagan, Difin, Warszawa 2011, s. 273.
  • Mitchell L., Uncertain Democracy: U.S. Foreign Policy and Georgia’s Rose Revolution, University of Pennsylvania 2009, s. 112–126.
  • Musiałowicz B., Gruzja – wybrane problemy polityki wewnętrznej i zagranicznej, [w:] Region Kaukazu w stosunkach międzynarodowych, red. K. Iwańczuk, T. Kapuśniak, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2008, s. 94.
  • Olchowski J., Interesy Sojuszu Północnoatlantyckiego w regionie czarnomorsko-kaspijskim, [w:] Obszar czarnomorsko-kaspijski w stosunkach międzynarodowych, red. B. Żywicka, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2011, s. 205–2011.
  • Ostrowski M., USA – Rosja: „reset”, „Polityka”, 7 marca 2009, <http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/284552,1,usa-rosja-reset.read> [dostęp: 28 stycznia 2017].
  • Potulski J., Surowce energetyczne i linie przesyłowe jako przedmiot geopolityki Morza Kaspijskiego, [w:] Obszar czarnomorsko-kaspijski w stosunkach międzynarodowych, red. B. Żywicka, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2011, s. 30–33.
  • Rozmus R., Czas na Iran – era Busha, <http://www.psz.pl/168-archiwum/rafal-rozmus-czas-na-iran-era-busha> [dostęp: 22 stycznia 2017].
  • Simes D., Jak utracono Rosję, <http://www.newsweek.pl/europa/jak-utracono-rosje,44391,1,1.html> [dostęp: 3 stycznia 2017].
  • Stępniewski T., Geopolityka regionu Morza Czarnego w pozimnowojennym świecie, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin–Warszawa 2011, s. 92, 107, 350–351, 355.
  • Suleymanov R., Russian Navy conducting exercises in Caspian Sea, <http://en.apa.az/azerbaijan-military/azerbaijan-army-azerbaijani-armed-forces/russian-navy-conducting-exercises-in-caspian-sea.html> [dostęp: 30 stycznia 2017].
  • Szymański A., Działania Turcji w regionie czarnomorsko-kaspijskim a realizacja nowej polityki zagranicznej, [w:] Obszar czarnomorsko-kaspijski w stosunkach międzynarodowych Wydawnictwo UMCS, Lublin 2011, s. 89–92.
  • Triantaphyllou D., The „security paradoxes” in the Black Sea Region, [w:] The Security Context in the Black Sea Region, ed. D. Triantaphyllou, New York 2010, s. 6–14.
  • USA popierają Gazociąg Transkaspijski, <http://biznesalert.pl/usa-popieraja-gazociag-transkaspijski/> [dostęp: 12 lutego 2017].
  • Ziuta A., Nie hidżab, nie demokracja. Azerbejdżańska recepta na państwo, „Arena. Sprawy Międzynarodowe” 2011, nr 6(8), s. 55–58, [dostęp: 21 stycznia 2017].
  • Барабанов О., Политика США в Цэнтральной Азии и Закавказе, [в:] Южный фланг СНГ. Центральная Азия – Каспий – Кавказ. Возможности и вызовы для России, ред. М. Наринский, А. Мальгин, выд. Логос, Москва 2003, с. 343–347.
  • Военные базы РФ за границей, РИА „Новости”, 13.01.2010, <https://ria.ru/spravka/20100215/209344182.htm abchazji> [dostęp: 29 stycznia 2017].
  • Гулиева Г.М., Геополитика России на Южном Кавказе и Азербайджан, <http://jurnal.org/articles/2010/polit4.html> [dostęp: 11 lutego 2017].
  • Гянджумян В., „Война газопроводов”: о некоторых геополитических последстиях проектов TANAP и „Турецкий поток”, „Центральная Азия и Кавказ. Журнал социально-политических исследований”, т. 18, вып. 3–4, 2015, c. 85–92.
  • Жильцов С., Зонин И., Ушаков А., Геополитика Каспийского региона, „Mеждународные отношении” 2003 [Москва], с. 223–224.
  • Зайнашев Ю., Военный договор между Россией и Южной Осетией все-таки заключен, „Взгляд. Деловая газета”, 18 марта 2015, <http://vz.ru/politics/2015/3/18/735 100.html> [dostęp: 29 stycznia 2017].
  • Карен Паргевович М., Cовременная политика Pоссии на Южном Кавказе, <http://www.vestnik.mgimo.ru/razdely/mezhdunarodnye-otnosheniya/sovremennaya-politika-rossii-na-yuzhnom-kavkaze> [dostęp: 11 lutego 2017].
  • Касаев Э., „Гаспром” в Европе: обойти конкурентов, „Международная жизнь”, сентябрь 2016, c. 40–45.
  • Касаев Э., Актуальные проблемы России на газовых рынках Европы и Азии, „Международная жизнь”, ноябрь 2015, c. 153–155.
  • Мендкович Н., Инфраструктура НАТО в Грузии как проблема безопасности Южного Кавказа, <http://www.foreignpolicy.ru/analyses/infrastruktura-nato-v-gruziikak-problema-bezopasnosti-yuzhnogo-kavkaza/> [dostęp: 11 lutego 2017].
  • Мурадян И. (Իգոր Մւրադյան), Внешние акторы на Южном Кавказе, <http://inosmi.ru/sngbaltia/20130708/210687483.html> [dostęp:12 lutego 2017].
  • Мурадян И. (Իգօր Մ րադյան), США, НАТО и Южный Кавказ, <http://inosmi.ru/politic/20160412/236099257.html> [dostęp: 12 lutego 2017].
  • Силаев Н., Итоги августовской войны для Кавказа, „Центральная Азия и Кавказ. Журнал социально-политических исследований”, т. 3, (2009), с. 11–17.
  • Сучков М., Большой Кавказ в российско-американских отношениях: основные тренды и перспективы развития, „Центральная Азия и Кавказ. Журнал социально-политических исследований” 2014, т. 17, вып. 4, [Швеция], с. 23, 24, 26–29.
  • Фененко A., Современные военно-политические концепции США, „Международные прцессы” 2009, т. 7, вып. 1, с. 69–79.
  • Фоминых А., „Мягкая мощь” обменных програм, „Международные процессы” 2008, т. 6, вып. 1, c. 77–83.
  • Халифазаде М., Американская политика „перезагрузки” отношений с Россией и Южный Кавказ, „Центральная Азия и Кавказ. Журнал социально-политических исследований” 2014, т. 17, вып. 3 [Швеция], с. 88–89, 91, 93, 100–101.
  • Халифазаде М., Иран и борьба за влияние на Южном Кавказе, „Центральная Азия и Кавказ. Журнал социально-политических исследований” 2011, т. 14, вып. 1, с. 62–69.

Скачивания

Данные скачивания пока недоступны.