Etyka troski. Wkład teorii feministycznej w myślenie o państwie
Abstrakt
The aim of the article is to describe the contribution of the ethics of care, understood as an element of the feminist theory and a philosophical and theoretical discourse, to reflection on the state. Three care ethics proponents are the starting point of this article. Carol Gilligan analyses concepts particularly related to women’s moral development – the value of relations and care which is bound to these concepts. Martha Nussbaum’s political thought focuses on the need to revise the political concept of the person and proposes the inclusion of care into the idea of a just state. Sibyl A. Schwarzenbach conceives civic friendship as a form of public care among equal citizens, which refers to mothers’ care for their children. Each of these authors considers the political model of the state based exclusively on justice to be insufficient. By introducing the concept of care, they show the importance of dependence and relations among people understood as biological beings. Here arguably lies the hope for developing a more extensive model of political thought than that which is merely based on justice understood as freedom among equals. The care ethics perspective takes account of both inequality (dependence) and relations.
Słowa kluczowe
etyka troski; teoria feministyczna; sprawiedliwość; związki; zależność; filozofia polityczna
Bibliografia
Abramowski E., Rzeczpospolita przyjaciół. Wybór pism społecznych i politycznych, przedmowa, opracowanie i przypisy D. Kalbarczyk, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1986, s. 253 i 248.
Arendt H., Kondycja ludzka, przeł. A. Łagodzka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2010.
Arystoteles, Etyka nikomachejska, przeł. D. Gromska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, 1166a.
Brennan S., hasło feminist ethics, w: The Routledge Companion to Ethics, red. J. Skorupski, Routledge, London – New York 2010, s. 515.
Czym jest filozofia polityki?, red. R. Piekarski, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1999, s. 8.
Czyżewska D., Sprawiedliwość i troska. O sposobach rozwiązywania dylematów moralnych przez kobiety i mężczyzn, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.
Gawkowska A., Skandal i ekstaza. Nowy Feminizm na tle koncepcji pojednania według Jana Pawła II, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2015.
Gilligan C., In a Different Voice: Psychological Theory and Women’s Development, Harvard University Press, Cambridge 1982.
Gilligan C., Innym głosem. Teoria psychologiczna a rozwój kobiet, przeł. B. Szelewa, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2015.
Kittay E.F., Love’s Labor. Essays on Women, Equality, and Dependency. Thinking Gender, Routledge, New York 1999.
Król M., Filozofia polityczna, Wydawnictwo Znak, Kraków 2008, s. 310–311.
Kymlicka W., Współczesna filozofia polityczna, przeł. A. Pawelec, Fundacja Aletheia, Warszawa 2009, s. 480.
Lekka-Kowalik A., Sareło Z., hasło feminizm, w: Powszechna encyklopedia filozofii, E–GN, red. A. Maryniarczyk i in., Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2002, s. 389.
Llano A., Otro modo de pensar, Ediciones Universidad de Navarra, Pamplona 2016, s. 16, 18, 40, 48.
MacIntyre A., Dependent Rational Animals: Why Human Being Need the Virtue?, Open Court Publishing Company, Chicago, Illinois 1999.
Mansbridge J., hasło feminizm, w: Przewodnik po współczesnej filozofii politycznej, red. R.E. Goodin, F. Pettit, przeł. C. Cieśliński, M. Poręba, Książka i Wiedza, Warszawa 1998, 2002, s. 352.
Mendus S., hasło feminist political philosophy, w: Routledge Encyclopedia of Philosophy, red. E. Craig, t. 3: Descartes to Gender and Science, Routledge, London – New York 1998, t. 3, s. 620.
Noodings N., Caring: A Femine Approach to Ethics and Moral, University of California Press, Berkeley 1984.
Nussbaum M.C., Long-Term Care and Social Justice: A Challenge to Conventional Ideas of the Social Contract, w: Ethical Choices in Long-Term Care. What Does Justice Require?, red. O.A. LaGioia, World Health Organization, Geneva 2002, artykuł dostępny online pod adresem: https://books.google.pl/books?hl=pl&lr=&id=Z4ZnFz9DSB0C&oi=fnd&pg=PR5&dq=nussbaum+long-term+care+and+social+justice&ots=RAK3VG58aO&sig=K59FISCWzT2jMelkTbBpS8kH2jg&redir_esc=y#v=onepage&q=nussbaum%20long-term%20care%20and%20social%20justice&f=false [dostęp: czerwiec 2017].
Nussbaum M.C., Political Emotions: Why Love Matters for Justice, Harvard University Press, Cambridge, MA 2013.
Schwarzenbach S.A., On Civic Friendship, „Ethics” 1996, t. 107, nr 1.
Schwarzenbach S.A., On Civic Friendship. Including Women in the State, Columbia University Press, New York 2009, s. 104.
Sennett R., Etyka dobrej roboty, przeł. J. Dzierzgowski, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, Warszawa 2010, s. 36–37.
Sepczyńska D., Etyka troski jako filozofia polityki, „Etyka” 2012, nr 45, s. 37–38., artykuł dostępny pod adresem: http://etyka.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2013/6/45scrd/04-Sepczynska-etyka-troski-jako-filozofia-polityki.pdf [dostęp: 17 czerwca 2017].
Szahaj A., Liberalizm, wspólnotowość, równość. Eseje z filozofii polityki, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2012, s. 94.
Środa M., Indywidualizm i jego krytycy. Współczesne spory między liberałami, komunitarianami i feministkami na temat podmiotu, wspólnoty i płci, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003, s. 211.
Tong R., hasło feminist ethics, w: Routledge Encyclopedia of Philosophy, red. E. Craig, t. 3: Descartes to Gender and Science, Routledge, London – New York 1998, s. 603.
Tong R., Myśl feministyczna. Wprowadzenie, przeł. J. Mikos, B. Umińska, przekład przejrzała M. Środa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
Urliński M., Etyka troski i jej pogranicza, Aureus, Kraków 2012.
Waleszczyński A., Feministyczna etyka troski. Założenia i aspiracje, Środkowoeuropejski Instytut Zmiany Społecznej, Warszawa 2013, s. 38.
Instytut Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego Polska
https://orcid.org/0000-0003-0834-8020
Absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, doktorantka w Zakładzie Filozofii Polityki Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Interesuje się filozoficznymi kontekstami edukacji oraz filozofią polityki, a zwłaszcza feminizmem i etyką troski.
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
