Klasowy wymiar gościnności: zróżnicowanie dyspozycji organizujących praktyki gościny
Abstrakt
This article looks at hospitality practices in the process of recreating and modifying social structure. The author seeks the general regularities and behavioral patterns that appear when people visit others and are visited, as well as how they speak of these visits, or, in Pierre Bourdieu’s language, the principles that organize practices that are part of the class habitus. For the purposes of the analysis, two comparative groups were selected: people with the highest and lowest levels of economic, social, and cultural capital. The analysis allowed several conclusions to be drawn. First, in addition to the class factor, the age or generational factor should be taken into account as it has proven to be relevant in terms of the diversity of practices. Second, the research showed that several of the practices studied were not differentiated between the groups; they turned out to be intense in the case of people with high and low levels of capital. Such patterns involved informality and freedom, the striving for agreement and group solidarity, and an aversion to aesthetics and decoration. Third, there were sometimes differentiating nuances – the general principle could be the same, but the justification or motivation behind it was different. For people with a high level of both types of capital, naturalness/honesty was an important justification and was contrasted to falsehood, artificiality, and pretentiousness. This justification seemed to be a meta-principle that permeated many other patterns of behavior.
Słowa kluczowe
gościnność; praktyki społeczne; habitus; klasy społeczne
Bibliografia
Albala Ken, 2013, Routledge International Handbook of Food Studies, Routledge, London–New York.
Borkowska Iwona, Jakubowska Honorata, Podgórski Michał, 2009, Metodologia dla socjologii codzienności. Próba dojrzenia niewidzialnego i uniknięcia pułapek widzialnego, w: Seweryn Rudnicki, Justyna Stypińska, Katarzyna Wojnicka (red.), Społeczeństwo i codzienność. W stronę nowej socjologii?, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Bourdieu Pierre, 2005, Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, tłum. Piotr Biłos, Scholar, Warszawa.
Cebula Michał, 2017, Analiza klasowa na rozdrożu? W stronę kulturowej koncepcji klas P. Bourdieu, „Studia Socjologiczne”, nr 3, s. 33–69.
Cieśla Joanna, 2017, Sondaż POLITYKI: Jak Polacy postrzegają samych siebie?, „Polityka”, 12 maja.
Derrida Jacques, 2000, Of Hospitality, Stanford University Press, Stanford.
Derrida Jacques, 2004, Gościnność nieskończona, „Przegląd Filozoficzno-Literacki”, nr 3.
Devine Fiona, 2004, Class Practices, Cambridge University Press, Cambridge.
Douglas Mary, Isherwood Baron, 1979, The World of Goods: Towards an Anthropology of Consumption, Routledge, London.
Drozdowski Rafał, Fatyga Barbara, Filiciak Mirosław, Krajewski Marek, Szlendak Tomasz (red.), 2014, Praktyki kulturalne Polaków, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
Gdula, Maciej, Lewicki Mikołaj, Sadura Przemysław, 2014, Praktyki kulturowe klasy ludowej, Instytut Studiów Zaawansowanych, Warszawa.
Goffman Erving, 2006, Rytuał interakcyjny, tłum. Alina Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Goffman Erving, 2008, Człowiek w teatrze życia codziennego, tłum. Helena Datner-Śpiewak, Paweł Śpiewak, Aletheia, Warszawa.
Hanson Julienne, 1999, Decoding Homes and Houses, Cambridge University Press, Cambridge.
Hermann Marcin, 2010, Powody do dumy i wstydu dla Polaków. Komunikat z badań, CBOS, Warszawa.
Hoggart Richard, 1976, Spojrzenie na kulturę robotniczą w Anglii, tłum. Aleksandra Ambros, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Homans George C., 1958, Social Behavior as Exchange, „American Journal of Sociology”, t. 63(6), s. 597–606.
Jacyno Małgorzata, 2007, Kultura indywidualizmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Knorr-Cetina Karin, 2001, Objectual Practice, w: Theodore Schatzky, Karin Knorr-Cetina (red.), The Practice Turn in Contemporary Theory, Routledge, London.
Leder Andrzej, 2014, Prześniona rewolucja, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Łuczaj Kamil, 2018, Ku biograficznemu badaniu doświadczenia klasy ludowej. Krytyka metodologicznego podejścia Pierre’a Bourdieu, „Studia Socjologiczne”, nr 2, s. 93–114.
Marody Mirosława, Giza-Poleszczuk Anna, 2004, Przemiany więzi społecznych, Scholar, Warszawa.
Mateja Bogumiła, Skowrońska Marta, 2019, Gość w dom. Współczesne praktyki gościny, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Mauss Marcel, 2011, Szkic o darze, w: Marcel Mauss, Socjologia i antropologia, tłum. Marcin Król, Krzysztof Pomian, Jerzy Szacki, Wydawnictwo KR, Warszawa.
Omyła-Rudzka Małgorzata, 2015, Autoportret Polaków i postrzegany dystans kulturowy wobec sąsiadów. Komunikat z badań, CBOS, Warszawa.
Pakulski Jan, Waters Malcolm, 1996, The Death of Class, Sage Publications, London.
Pakulski Jan, 2005, Śmierć klas, w: Encyklopedia socjologii. Suplement, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Pisarek Adam, 2016, Gościnność polska: o kulturowych konkretyzacjach idei, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Rancew-Sikora Dorota, Żadkowska Magdalena, 2017, Receiving Guests at Home by Nationally Mixed Couples: The Case of Polish Females and Norwegian Males, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, nr 4.
Reckwitz Andreas, 2002, Toward a Theory of Social Practices: A Development in Culturalist Theorizing, „European Journal of Social Theory”, t. 5(2), s. 243–263.
Rosello Mireille, 2001, Postcolonial Hospitality: The Immigrant as Guest, Stanford University Press, Stanford.
Savage Mike, 2016, The Fall and Rise of Class Analysis in British Sociology, 1950–2016, „Tempo Social”, t. 28(2), s. 57–72.
Savage Mike i in., 2013, A New Model of Social Class? Findings from the BBC’s Great British Class Survey Experiment, „Sociology”, t. 47(2), s. 219–250.
Schatzki Theodore R., 2002, Site of the Social: A Philosophical Account of the Constitution of Social Life and Change, Penn State University Press, University Park.
Simmel Georg, 2005, Socjologia, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Tönnies Ferdynard, 1988 [1887], Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Zalewska Joanna, Cobel-Tokarska Marta, 2014, Od obyczaju do mody: Przemiany życia codziennego, Akademia Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.
Zarycki Tomasz, 2012, W poszukiwaniu użytecznej przeszłości: skąd wywodzi się polska klasa średnia, „Res Publica Nowa”, nr 18.
Uniwersytet Adama Mickiewicza Polska
https://orcid.org/0000-0003-4335-6288
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
