Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Civitas baner

Tom 33 (2023)

Numer specjalny

Spektralna rewolucja: O dynamice doświadczenia nowoczesności w ujęciu Marshalla Bermana i Jacques’a Derridy

DOI: https://doi.org/10.35757/CIV.2023.33.06
Przesłane: 30 stycznia 2025
Opublikowane: 3 października 2025

Abstrakt

Oś artykułu stanowi zestawienie ze sobą teorii Marshalla Bermana oraz Jacques’a Derridy jako przykładów nowoczesnych i ponowoczesnych konceptualizacji rewolucji. Celem jest ukazanie współbieżności obu propozycji pod względem rozbijania w ich ramach klasycznie rozumianej temporalności – wbrew śladom myślenia teleologicznego u obu teoretyków, przyjmującego postać upadku kapitalizmu dzięki formacji burżuazyjnej u Bermana oraz powstania nowej Międzynarodówki u Derridy. Chodzi zatem o dostrzeżenie w obu projektach próby konwersji społecznej świadomości i krytyczną analizę permanentnie anachronicznej struktury rzeczywistości. Tekst stawia pytanie o możliwość przeniesienia myśli obu filozofów w powstający dyskurs metamodernistyczny.

Bibliografia

  • Akker R. van den, Gibbons A., Vermeulen T., Metamodernism: Historicity, Affect, and Depth after Postmodernism, Rowman & Littlefield International, London–New York 2017.
  • Alfano Ch., Derrida Reads Shakespeare, Edinburgh University Press, Edinburgh 2020 (Edinburgh Critical Studies in Shakespeare and Philosophy). DOI: https://doi.org/10.1515/9781474409889
  • Arendt H., O rewolucji, przeł. M. Godyń, Wydawnictwo „X”, Kraków 1991.
  • Berman M., Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu, przeł. M. Szuster, Universitas, Kraków 2006.
  • Bielik-Robson A., Sadzik P., Widma Derridy. Przeżycie, [w:] A. Bielik-Robson, P. Sadzik (red.), Widma Derridy, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2018.
  • Bielik-Robson A., P. Sadzik (red.), Widma Derridy, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2018. DOI: https://doi.org/10.4000/books.iblpan.6596
  • Brzeziński J., Widmowa aktualizacja marksizmu czy spektralna bujda, „Praktyka Teoretyczna” 2019, nr 1 (19). DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2016.1.14
  • Deleuze G., Krytyka i klinika, przeł. B. Banasiak, P. Pieniążek, Wydawnictwo „Officyna”, Łódź 2016.
  • Derrida J., W końcu nauczyć się żyć, przeł. P. Sadzik, Ostrogi, Kraków 2021.
  • Derrida J., Widma Marksa. Stan długu, praca żałoby i nowa Międzynarodówka, przeł. T. Załuski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2024.
  • Didi-Huberman G., Fra Angelico. Dissemblance and Figuration, The University of Chicago Press, Chicago–London 1995.
  • Didi-Huberman G., Przed obrazem. Pytanie o cele historii sztuki, przeł. B. Brzezicka, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2011.
  • Fisher M., Ghost of My Life: Writings on Depression, Hauntology and Lost Futures, Zero Books, Winchester 2014.
  • Gliński M., Pamiętając o Widmie. Perspektywa widmontologiczna w interpretacji i recepcji mickiewiczowskiego romantyzmu, „Maska. Magazyn antropologiczno-społeczno-kulturowy” 2020, nr 1 (44).
  • James D., Seshagiri U., Metamodernism: Narratives of Continuity and Revolution, „PMLA” 2014, vol. 129, No. 1. DOI: https://doi.org/10.1632/pmla.2014.129.1.87
  • Jameson F., Marx’s Purloined Letter, [w:] M. Sprinker (ed.), Ghostly Demarcations: A Symposium on Jacques Derrida’s „Spectres of Marx”, , Verso, London–New York 2008.
  • Kaszowska-Wandor B., Współczesne teksty konwersyjne: wokół „Elizabeth Costello”, „Wielogłos” 2021, nr 2 (48). DOI: https://doi.org/10.4467/2084395XWI.21.013.14341
  • Kazimierczuk M., „Faust” Goethego jako tragedia rozwoju nowoczesności w ujęciu M. Bermana, „Kultura – Media – Teologia” 2016, nr 26.
  • Kubera J., Metamodernistyczna oscylacja albo tożsamość po postmodernizmie, „Teksty Drugie” 2013, nr 1–2 (139–140).
  • Kutrzeba K., Kalekująca nowoczesność a literatura. Dialektyczne przygody u zarania polskiej modernizacji, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2022. DOI: https://doi.org/10.12775/978-83-231-4899-9
  • Lewis T., The Politics of „Hauntology” in Derrida’s „Specters of Marx”, [w:] M. Sprinker (ed.), Ghostly Demarcations: A Symposium on Jacques Derrida’s „Spectres of Marx”, Verso, London–New York 2008.
  • Markiewicz B.A., Duchy polityczne i duchy w polityce, „Civitas. Studia z filozofii polityki” 2018, nr 23, <https://doi.org/10.35757/CIV.2018.23.02>. DOI: https://doi.org/10.35757/CIV.2018.23.02
  • Marks K., 18 brumaire’a Ludwika Bonaparte, Książka i Wiedza, Warszawa 1948.
  • Marks K., Przemówienie wygłoszone w rocznicę „The People’s Paper” 14 kwietnia 1856 roku w Londynie, przeł. Z. Bogucki, J. Nowacki, [w:] K. Marks, F. Engels, Dzieła, t. 12, przeł. S. Filmus, Książka i Wiedza, Warszawa 1967.
  • Marks K., Engels F., Manifest komunistyczny, Książka i Wiedza, Warszawa 1951.
  • Marzec A., Widmontologia. Teoria filozoficzna i praktyka artystyczna nowoczesności, Fundacja Nowej Kultury „Bęc Zmiana”, Warszawa 2015.
  • Montag W., Spirits Armed and Unarmed: Derrida’s „Spectres of Marx”, [w:] M. Sprinker (ed.), Ghostly Demarcations: A Symposium on Jacques Derrida’s „Spectres of Marx”, Verso, London–New York 2008.
  • Nycz R. (red.), Odkrywanie modernizmu, Universitas, Kraków 2004.
  • Ochnik M., Remake. Apokalipsa popkultury, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2023.
  • Prawer S.S., Karl Marx and World Literature, Oxford University Press, Oxford 1976.
  • Reynolds S., Retromania. Jak popkultura żywi się własną przeszłością, przeł. F. Łobodziński, Kosmos Kosmos, Warszawa 2018.
  • Sheppard R., Problematyka modernizmu europejskiego, przeł. P. Wawrzyszko, [w:] R. Nycz (red.), Odkrywanie modernizmu, , Universitas, Kraków 2004.
  • Skrendo A., Diogenes z parasolem. O reżimie anachronizmu, „Teksty Drugie” 2023, nr 6. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2023.6.8
  • Sprinker M. (ed.), Ghostly Demarcations: A Symposium on Jacques Derrida’s „Spectres of Marx”, Verso, London–New York 2008.
  • Stiegler B., The Neganthropocene, Open Humanities Press, London 2018.
  • Szestow L., Apoteoza niezakorzenienia. Próba myślenia adogmatycznego, przeł. J. Chmielewski, Wydawnictwo „Kontra”, Warszawa 2011.
  • Turner L., Metamodernist. Manifesto, „Metamodernism” [online, dostęp: 4 I 2025]: <http://www.metamodernism.org/>.
  • Ubertowska A., Rysa, dukt, odcisk (nie)obecności. O spektrologiach Zagłady, „Teksty Drugie” 2016, nr 2. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2016.2.7
  • Vermeulen T., Akker R. van den, Notes on Metamodernism, „Journal of Aesthetics and Culture” 2010, vol. 2, issue 1. DOI: https://doi.org/10.3402/jac.v2i0.5677
  • Vogl J., Widmo kapitału, przeł. K. Sosnowska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2015.
  • Williams R., Marksizm i literatura, przeł. A. Chojnacki, E. Kasperski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989.
  • Žižek S., Organs without Bodies. On Deleuze and Consequences, Routledge, London–New York 2004.
  • Žižek S., Rewolucja u bram. Pisma Lenina z roku 1917, przeł. J. Kutyła, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Kraków 2006.
  • Žižek S., Wprowadzenie. Pomiędzy dwiema rewolucjami, [w:] S. Žižek, Rewolucja u bram. Pisma Lenina z roku 1917, przeł. J. Kutyła, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Kraków 2006.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.