Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 28 (2021)

Forum

Przekleństwo pragnienia półptaka. Radykalizm polityczny według Bronisława Trentowskiego w kontekście współczesnym

DOI: https://doi.org/10.35757/CIV.2021.28.02
Przesłane: 31 maja 2020
Opublikowane: 21 czerwca 2021

Abstrakt

Artykuł zawiera rozważania na temat eseju Bronisława Trentowskiego pt. „Radykalizm polityczny” z 1843 roku. Rozważania autorki dzielą się na cztery części: 1. Samodzielność ludzi i ożywienie polityki – dwie główne cechy „radykalizmu politycznego”; 2. Lud u Trentowskiego: masa czy wielość różnych jednostek?; 3. Diagnoza „radykała politycznego” a dzisiejsza spolaryzowana demokracja 4. Zakończenie: „demokratyzm” jako „przychodzenie do swego uczucia”. Autorka zauważa, że Trentowski wypracował argumentację, która dzisiaj naturalnie narzuca się zwolennikom demokracji partycypacyjnej – jak choćby zarzut wobec liberałów takich jak Benjamin Constant, że traktują wolność w sposób selektywny, dozwalając na nią w sferze prywatnej, ale już nie w sferze politycznej. Właśnie tę selektywność Trentowski zwie „półptakiem”. Ponadto argumentacja Trentowskiego pozwala uznać polityczną polaryzację za martwotę – „rządy rozumu” zamiast „rządów umysłu”.

Bibliografia

  • Arendt H., On Revolution, Penguin Books, London 1990.
  • Arendt H., Kondycja ludzka, przeł. A. Łagodzka, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2010.
  • Constant B., Wolność starożytnych porównanych z wolnością nowoczesną, w: L. Balcerowicz (red.), Odkrywając wolność, Zysk i S-ka, Poznań 2012.
  • Czepiel A., Zabijanie niezależnych opinii, „Rrzeczpospolita”, 13 sierpnia 2018.
  • Delsol Ch., Nienawiść do świata. Totalitaryzmy i ponowoczesność, przeł. M. Chojnowski, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2017.
  • Heidegger M., Rozprawa Schellinga o istocie ludzkiej wolności (1809), przeł. R. Marszałek, Wydawnictwo KR, Warszawa 2004.
  • Janion M., Gorączka romantyczna, Universitas, Kraków 2000.
  • Madison J., Eseje polityczne federalistów [nr 10], w: L. Balcerowicz (red.), Odkrywając wolność, Zysk i S-ka, Poznań 2012.
  • Mickiewicz A., Dziady, cz. III w: idem, Dziady. Poema, Czytelnik, Warszawa 1974.
  • Mounk Y., Lud kontra demokracja. Dlaczego nasza wolność jest w niebezpieczeństwie i jak ją ocalić, przeł. K. Gucio, Kultura Liberalna, Warszawa 2019.
  • Müller J.-W., Co to jest populizm, przeł. M. Sutowski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2017.
  • Popper K., Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, t. 2: Wysoka fala proroctw: Hegel, Marks i następstwa, przeł. H. Krahelska, W. Jedlicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
  • Rawls J., Liberalizm polityczny, przeł. A. Romaniuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.
  • Stawrowski Z., Prawo naturalne a ład polityczny, Instytut Myśli Józefa Tischnera, Kraków 2006.
  • Trentowski B., Listy naukowe, w: idem, Stosunek filozofii do cybernetyki oraz Wybór pism filozoficznych z lat 1842–1845, wstępem poprzedził i komentarzem opatrzył A.Walicki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974.
  • Trentowski B., Polityka w ogóle, w: idem, Stosunek filozofii do cybernetyki oraz Wybór pism filozoficznych z lat 1842–1945, wstępem poprzedził i komentarzem opatrzył A. Walicki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974.
  • Trentowski B., Radykalizm polityczny, w: idem, Stosunek filozofii do cybernetyki oraz Wybór pism filozoficznych z lat 1845–1845, wstępem poprzedził i komentarzem opatrzył A. Walicki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974.
  • Voegelin E., The New Science of Politics, University of Chicago Press, Chicago 1952, egzemplarz należący do prywatnej biblioteki Hannah Arendt dostępny na stronie Bard College, http://www.bard.edu/library/arendt/pdfs/Voegelin-Politics.pdf.

Downloads

Download data is not yet available.