Abstract
The article discusses the category of interest, which is an explanatory category of social phenomena in materialist ontology, particularly the Marxist variety. The considerations are guided by Hegel’s conviction that every category taken in abstraction loses its exploratory value, so instead of asking for such an ultimate basis for explanation, one should investigate what else should be assumed for something – interest – to really mean something. Following this advice, the text carries out a conceptual analysis of the categories of life, teleology and identity and their mutual relationship based on Hegelian philosophy. Overcoming the ambiguity of Hegel’s argument makes it possible to uncover the dialectically negative identity of spirit that is society and nature, which, transferred to the dimension of social relations, makes it possible to talk about the internal connection of interest with its negation, which is disinterestedness. It turns out that interest can only mean something if it is related to disinterestedness, which, again, on the grounds of social relations and especially class conflict, proves to be the interest of the possibility of being disinterested. In the final part of the article, the result of these considerations is referred to Hegelian social philosophy, where it turns out to be reflected in the relation between the two main categories of ‘ethical life’ and ‘moral life’ usually devalued by interpreters. At the same time, the relation between these categories corresponds to the relation between the universal model of the bourgeoisie with their economic interests and the disinterested representatives of the general estate.
References
- Balibar É., Filozofia Marksa, tłum. Z.M. Kowalewski, A. Ostolski, A. Staroń, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2007.
- Buchwalter A., The Ethicality in Civil Society: Bifurcation, “Bildung” and Hegel’s Supersession of the Aporias of Social Modernity, w: D. James (red.), Hegel’s Elements of the Philosophy of Right. A Critical Guide, Cambridge University Press, Cambridge 2017.
DOI: https://doi.org/10.1017/9781139939560.007
- Chankowski P., Jakubczyk P., Apologia termodynamiki, „Delta” 2021, nr 8, s. 8–12.
DOI: https://doi.org/10.3389/fmicb.2021.688137
- Heidegger M., Kant a problem metafizyki, tłum. B. Baran, Aletheia, Warszawa 2012.
- Hegel G.W.F., Encyklopedia nauk filozoficznych, przeł., wstępem i komentarzem opatrzył Ś.F. Nowicki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1990.
- Hegel G.W.F., Fenomenologia ducha, t. I, II, tłum. A. Landman, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1963.
- Hegel G.W.F., Nauka logiki, t. II, tłum. A. Landman, red. M. Pańków, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
- Hegel G.W.F., Wykłady z filozofii dziejów, t. I , przekł. J. Grabowski, A. Landman, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958.
- Hegel G.W.F., Zasady filozofii prawa, przeł. A. Landman, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
- Kant I., Krytyka czystego rozumu, przeł. oraz wstępem i przypisami opatrzył R. Ingarden, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1957.
- Kant I., Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. M. Wartenberg, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1953.
- Lukàcs G., Dwie ontologie Hegla: fałszywa i właściwa, w: idem, Wprowadzenie do ontologii bytu społecznego, cz. I: Współczesny stan problemu, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1982.
- Lukàcs G., Młody Hegel. O powiązaniach dialektyki z ekonomią, tłum. M. Siemek, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980.
- Marks K., Krytyka programu gotajskiego, Studenckie koło filozofii marksistowskiej, Warszawa 2007.
- Pańków M., Hegel i pozór, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
- Quante M., Hegel’s Concept of Action, przeł. D. Moyar, Cambridge University Press, Cambridge 2009.
- Rothenberg M., The Excessive Subject. A New Theory of Social Change, Polity Press , Cambridge 2010.
- Siemek M., Ku krytyce nie-instrumentalnego rozumu, w: idem, Hegel i filozofia, Oficyna Naukowa, Warszawa 1998.
- Siemek M., Prawo etyczności i etyczność prawa, w: idem, Hegel i filozofia, Oficyna Naukowa, Warszawa 1998.
- Sosnowski M., Pokochać dialektykę. O pojęciu miłości filozofii spekulatywnej z nieustającym odniesieniem do Sørena Kirkegaarda, Universitas, Kraków 2011.
- Zbrzezny A., Podmiotowość i historia w filozofii społecznej Hegla, Marksa i Adorna, Universitas, Kraków 2016.
- Žižek S., Hegel On The Future, Hegel In The Future, „Philosophy Now” 2020, nr 140, https://philosophynow.org/issues/140/Hegel_On_The_Future_Hegel_In_The_Future (dostęp 26.04.2022).
- Žižek S., Less Than Nothing. Hegel and the Shadow of Dialectical Materialism, Verso, London 2012.
Downloads
Download data is not yet available.
