Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 66 Nr 2 (2022)

Artykuły i rozprawy

„Zna dobrze i nie zapomina duszy robotnika”. Akta osobowe działaczy politycznych i historia ludowa

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2022.66.2.9
Przesłane: 30 kwietnia 2022
Opublikowane: 8 września 2022

Abstrakt

Tematem tego artykułu są doświadczenia przedstawicieli i przedstawicielek polskich warstw ludowych, którzy w pierwszych latach powojennych weszli w pole czynnego zaangażowania politycznego jako działacze partyjni czy funkcjonariusze państwowi. Główną tezą tekstu jest stwierdzenie, że przedwojenny polski ruch komunistyczny i powojenne struktury władzy stanowią przestrzeń jednocześnie zachodzenia na siebie oraz napięć pomiędzy między historią ludową oraz historią polityczną,. W wymiarze źródłowym taką rolę spełniać mogą zaś akta osobowe działaczy i działaczek pochodzenia robotniczego i chłopskiego. W tekście sygnalizuję korzyści jakie historycy i socjologowie wynieść mogą z pogłębionej i empatycznej analizy tej bazy źródłowej, ukazującej wzorce socjalizacji politycznej, dynamikę biograficznych transformacji oraz ich postrzegania, statusową niepewność „byłych robotników” i „byłych chłopów”, horyzonty ich aspiracji oraz roszczenia do sprawczości i jej polityczne ograniczenia.

Bibliografia

  • Auerbach Karen, 2013, The House at Ujazdowskie 16: Jewish Families in Warsaw after the Holocaust, Indiana University Press, Bloomington–Indianapolis.
  • Bertram Łukasz, 2022, Bunt, podziemie, władza. Polscy komuniści i ich socjalizacja polityczna do roku 1956, Scholar–Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
  • Bourdieu Pierre, 2005, Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, tłum. Piotr Biłos, Scholar, Warszawa.
  • Bourdieu Pierre, Wacquant Loïc, 2001, Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, tłum. Anna Sawisz, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  • Cichocki Bartosz, Jóźwiak Krzysztof, 2006, Najważniejsze są kadry. Centralna Szkoła Partyjna PPR/PZPR, Wydawnictwo Trio, Warszawa.
  • Chumiński Jędrzej, 2021, „Kadry decydują o wszystkim”. Nowa inteligencja w przemyśle polskim (1945–1956), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Wrocław.
  • Fitzpatrick Sheila, 2017, Rewolucja rosyjska, tłum. Jakub Bożek, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Friszke Andrzej, 2012, Próba portretu zbiorowego aparatu partyjnego, w: Dariusz Stola, Krzysztof Persak (red.), PZPR jako machina władzy, Instytut Pamięci Narodowej–Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
  • Ginzburg Carlo, 1989, Ser i robaki. Wizja świata pewnego młynarza z XVI w., tłum. Radosław Kłos, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
  • Giza-Poleszczuk Anna, 1990, Autobiografia: między symbolem a rzeczywistością, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 95–110.
  • Jacyno Małgorzata, 1993, Mikrostrukturalny aspekt Pierre’a Bourdieu koncepcji habitusu, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3, s. 17–29.
  • Janicki Kamil, 2021, Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
  • Kaźmierska Kaja, 1990, O metodzie dokumentów biograficznych, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 111–118.
  • Kenney Padraic, 2015, Budowanie Polski Ludowej. Robotnicy i komuniści 1945–1950, tłum. Anna Dzierzgowska, Wydawnictwo WAB, Warszawa.
  • Kotkin Stephen, 1995, Magnetic Mountain: Stalinism as a Civilization, University of California Press, Berkeley.
  • Leder Andrzej, 2014, Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Lesiakowski Krzysztof, 2017, Centralna Szkoła Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1945–1947, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
  • Leszczyński Adam, 2020, Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
  • Łepkowski Tadeusz, 1983, Myśli o historii Polski i Polaków, CDN, Warszawa.
  • Łuczewski Michał, 2012, Odwieczny naród. Polak i katolik w Żmiącej, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
  • Marzec Wiktor, 2016, Rebelia i reakcja. Rewolucja 1905 roku i plebejskie doświadczenie polityczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego–Universitas, Łódź–Kraków.
  • Mędrzecki Włodzimierz, 2000, Kobieta w rodzinie i społeczności wiejskiej w Polsce w okresie międzywojennym, w: Anna Żarnowska, Andrzej Szwarc (red.), Równe prawa i nierówne szanse. Kobiety w Polsce międzywojennej, Wydawnictwo DiG, Warszawa, s. 171–181.
  • MPWPL, 1980, „Młode pokolenie wsi Polski Ludowej”, t. 9: Odzyskanie młodości. Pamiętniki, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
  • Palska Hanna, 1994, Nowa inteligencja w Polsce Ludowej. Świat przedstawień i elementy rzeczywistości, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Waszawa.
  • Pobłocki Kacper, 2021, Chamstwo, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
  • Podsędek Michał, 2019, Empatia jako narzędzie historyka — możliwości i ograniczenia wykorzystania empatii w badaniu przeszłości, „Historyka. Studia metodologiczne”, t. 49, s. 387–402.
  • Porter-Szűcs Brian, 2021, Całkiem zwyczajny kraj. Historia Polski bez martyrologii, tłum. Anna Dzierzgowska, Jan Dzierzgowski, Wydawnictwo Filtry, Warszawa.
  • Pucci Molly, 2020, Security Empire. The Secret Police in Communist Eastern Europe, Yale University Press, New Haven–London.
  • Rauszer Michał, 2020, Bękarty pańszczyzny. Historia buntów chłopskich, Wydawnictwo RM, Warszawa.
  • Rauszer Michał, 2021a, Siła podporządkowanych, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  • Rauszer Michał, 2021b, Krótka historia ludowego antyklerykalizmu, „Znak” nr 2 (https://www.miesiecznik.znak.com.pl/krotka-historia-ludowego-antyklerykalizmu/ [dostęp: 28.04.2022]).
  • Shore Marci, 2008, Kawior i popiół. Życie i śmierć pokolenia oczarowanych i rozczarowanych marksizmem, tłum. Marcin Szuster, Świat Książki, Warszawa.
  • Sokołowska Irena, 1972, Śladami robotniczego awansu. Państwowe Technikum w Bytomiu i jego absolwenci, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice.
  • Szczygielski Zbigniew., 1989, Członkowie KPP 1918–1938 w świetle badań ankietowych, Książka i Wiedza, Warszawa.
  • Strauss Anselm L., 2012, Transformacje tożsamości, w: Kaja Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów, tłum. Katarzyna Waniek, Nomos, Kraków, s. 529–550.
  • Tokarska-Bakir Joanna, 2018, Pod klątwą. Społeczny portret pogromu kieleckiego, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
  • Tucker Robert C., 1977, Stalinism as Revolution from Above, w: Robert C. Tucker (red.), Stalinism: Essays in Historical Interpretation, W.W. Norton & Co., New York, s. 77–108.
  • Wylegała Anna, 2021, Był dwór, nie ma dworu. Reforma rolna w Polsce, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
  • Zaremba Marcin, 2012, Wielka trwoga. Ludowa reakcja na kryzys 1944–1947, Wydawnictwo Znak–Instytut Studiów Politycznych PAN, Kraków–Warszawa.
  • Zinn Howard, 2016, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Żarnowska Anna, 2000, Praca zarobkowa kobiet i ich aspiracje zawodowe w środowisku robotniczym i inteligenckim na przełomie XIX i XX wieku, w: Anna Żarnowska, Andrzej Szwarc (red.), Kobieta i praca. Wiek XIX i XX, Wydawnictwo DiG, Warszawa, s. 29–52.
  • Żarnowski Janusz, 1973, Społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 3 4 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.