Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 66 Nr 3 (2022)

Artykuły i rozprawy

Racjonalność działań społecznych w obszarze kultury: O znaczeniu działalności kulturalnej z perspektywy uczestników procesu formułowania polityki publicznej

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2022.66.3.5
Przesłane: 14 marca 2022
Opublikowane: 8 listopada 2022

Abstrakt

Celem artykułu jest ukazanie głębszego sensu polityki kulturalnej postrzeganej często jako zestaw działań zarządczych. W takim ujęciu polityka kulturalna staję się bowiem w istocie obszarem depolityzacji. Założeniem tekstu jest odtworzenie sensu polityki kulturalnej na podstawie narracji dotyczących postrzegania znaczenia społecznego – realizowanej przez zróżnicowane podmioty – działalności społecznej objętej tą polityką. Materiał stanowiący podstawę do wyodrębnienia ujęć działalności kulturalnej stanowiły swobodne wywiady indywidualne z współtwórcami polityki kulturalnej. Inspiracji do uporządkowania ujęć funkcjonalności kultury dostarcza teoria działań komunikacyjnych Jürgena Habermasa, szczególnie te fragmenty teorii, które nawiązują do myśli Maxa Webera dotyczącej racjonalności działań społecznych. W artykule ukazany zostaje dualny charakter racjonalności działań kulturalnych – rozpowszechnione dotychczas ujęcie zawężone (instrumentalne) oraz wyłaniające się z materiału ujęcie rozszerzone (komunikacyjne).

Bibliografia

  • Afeltowicz Łukasz, Gądecki Jacek, Olechnicki Krzysztof, Szlendak Tomasz, Wróblewski Michał, 2018, Efekt Bilbao / kult cargo. Nowe instytucje kultury w Polsce, Elbląskie Towarzystwo Naukowe im. Jana Myliusa, Elbląg.
  • Bachórz Agata, Obracht-Prondzyński Cezary, Stachura Krzysztof, Zbieranek Piotr, 2019, Gra w kulturę. Przemiany pola kultury w erze poszerzenia, Instytut Kultury Miejskiej, Gdańsk.
  • Bachórz Agata, Stachura Krzysztof, 2015, W poszukiwaniu punktów stycznych: rekonstrukcja dyskursu o problemach (nie)uczestnictwa w kulturze, Instytut Kultury Miejskiej, Gdańsk.
  • Bendyk Edwin, Wojnar Katarzyna, Wareta Karolina, Dworzański Piotr, Gubański Krzysztof, 2015, Diagnoza na potrzeby programu operacyjnego rozwój potencjału twórczego i wsparcia twórców, EUROREG, Warszawa.
  • Bishop Claire, 2015, Sztuczne piekła: sztuka partycypacyjna i polityka widowni, tłum. Jacek Staniszewski, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa.
  • Celiński Artur, Niżyńska Aleksandra, Sienkiewicz Marta, Wenzel Michał, 2013, Miejskie polityki kulturalne. Raport z badań. DNA Miasta, Warszawa.
  • Celiński Artur, Burszta Jędrzej, Penza Zofia, Sęk Michał, Wenzel Michał, 2016. DNA Miasta: Miejskie Polityki Kulturalne 2016, Fundacja Res Publica, Warszawa.
  • Charmaz Kathy, 2009a, Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, tłum. Barbara Komorowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Charmaz Kathy, 2009b, Teoria ugruntowana w XXI wieku. Zastosowanie w rozwijaniu badań nad niesprawiedliwością społeczną, tłum. Krzysztof Podemski, w: Norman Denzin, Yvonna Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 707–746.
  • Czarnecki Sławomir, Dzierżanowski Maciej, Grabowska Martyna, Knera Jakub, Michałowski Lesław, Obracht-Prondzyński Cezary, Stachura Krzysztof, Szultka Stanisław, Zbieranek Piotr, 2012, Poszerzenie pola kultury: diagnoza potencjału sektora kultury w Gdańsku, Instytut Kultury Miejskiej, Gdańsk.
  • Czyżewski Krzysztof, 2016, Małe centrum świata, Gazeta Wyborcza — Magazyn Białostocki (https://bialystok.wyborcza.pl/bialystok/7,35241,20866644,male-centrum-swiata-esej-krzysztofa-czyzewskiego.html [dostęp: 25.07.2022]).
  • Denzin Norman, Lincoln Yvonna, 2009, Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań jakościowych, tłum. Krzysztof Podemski, w: Norman Denzin, Yvonna Lincoln (red.), 2009, Metody badań jakościowych, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 19–75.
  • Dupeyrix Alexandre, 2013, Zrozumieć Habermasa, tłum. Marta Natalia Wróblewska, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  • Easton David, 1975, Analiza systemów politycznych, w: Włodzimierz Derczyński, Aleksandra Kania-Jasińska, Jerzy Szacki (red.), Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 562–576.
  • Fatyga Barbara, 2008, Żywa kultura. Definicja autorska dla OŻKSB (http://ozkultura.pl/wpisy/86 [dostęp: 28.10.2020]).
  • Fatyga Barbara, 2009, Instytucje kultury, w: Wojciech Burszta, Marek Duchowski, Barbara Fatyga (i in.), Raport o stanie i zróżnicowaniach kultury miejskiej w Polsce, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Warszawa, s. 41–47.
  • Fatyga Barbara, 2017, Teoria żywej kultury: źródła i powody jej powstania, „Kultura i Rozwój”, 3, s. 30–39.
  • Flick Uwe, 2010, Projektowanie badania jakościowego, tłum. Paweł Tomanek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Franczak Karol, 2015, Kultura jako źródło zysku? Etos kreatywności i współczesny dyskurs modernizacyjny, „Przegląd Socjologiczny”, nr 2, s. 89–112.
  • Franczak Karol, 2018, Od creatio ex nihilo do Cool Britannia. Ku źródłom dyskursu kreatywności, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 4, s. 104–125.
  • Frąckowiak Maciej, Krajewski Marek, 2017, Współdziałanie w kulturze. Raport z realizacji programu Bardzo Młoda Kultura w roku 2017, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
  • Gądecki Jacek, Afeltowicz Łukasz, Morawska Ilona, Anielska Karolina, 2021, From Culturally-led Development to a Mega-project. An Extended Case Study of the New Centre of Łódź, „Przegląd Socjologiczny”, nr 4, s. 61–93.
  • Gibbs Graham, 2011, Analizowanie danych jakościowych, tłum. Maja Brzozowska-Brywczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Giza Anna. 2016. Kultura i samowiedza społeczna, „Kultura i Rozwój”, nr 1, s. 12–33.
  • Golinowska Karolina, 2017, Polityki kultury, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk.
  • Habermas Jürgen, 1983a, Unaukowiona polityka a opinia publiczna, w: Jürgen Habermas, Teoria i praktyka. Wybór pism, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Zdzisław Krasnodębski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, s. 402–422.
  • Habermas Jürgen, 1983b, Na czym polega dziś kryzys? Problemy uprawomocnienia w późnym kapitalizmie, w: Jürgen Habermas, Teoria i praktyka. Wybór pism, tłum. Małgorzata Łukasiewicz, Zdzisław Krasnodębski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, s. 449–474.
  • Habermas Jürgen, 1999, Teoria działania komunikacyjnego, t. 1: Racjonalność działania a racjonalność społeczna, tłum. Andrzej Maciej Kaniowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Habermas Jürgen, 2005, Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego, tłum. Adam Romaniuk, Robert Marszałek, Scholar, Warszawa.
  • Habermas Jürgen, 2006, Działania zorientowane na osiągnięcie porozumienia, tłum. Robert Marszałek, w: Aleksandra Jasińska-Kania, Lech Nijakowski, Jerzy Szacki, Marek Ziółkowski (red.), Współczesne teorie socjologiczne, t. 2, Scholar, Warszawa, s. 969–974.
  • Hausner Jerzy, Karwińska Anna, Purchla Jacek (red.), 2013, Kultura a rozwój, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
  • Hausner Jerzy, Jasińska Izabela, Lewicki Mikołaj, Stokfiszewski Igor (red.), Kultura i rozwój. Analizy, rekomendacje, studia przypadków, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej, Kraków.
  • Kaesler Dirk, 2010, Weber: życie i dzieło, tłum. Sława Lisiecka, Wanda Lipnik, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  • Kłosowski Wojciech, 2012, Kultura jako czynnik rozwoju społecznego a polityki kulturalne polskich metropolii, w: Stanisław Szultka, Piotr Zbieranek (red.), Kultura — polityka — rozwój. O kulturze jako „dźwigni” rozwoju społecznego polskich metropolii i regionów, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk, s. 69–102.
  • Konecki Krzysztof, 2000, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Konecki Krzysztof, 2019, Kreatywność w badaniach jakościowych. Pomiędzy procedurami a intuicją, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 3, s. 30–54.
  • Kowalewski Maciej, Nowak Anna, Thurow Regina, 2016, Nowe role środowisk twórczych: pracownicy socjalni, terapeuci, doradcy, Szczeciński Inkubator Kultury, Stowarzyszenie Media Dizajn, Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Społecznego „Socius”, Szczecin.
  • Krajewski Marek, 2013, W kierunku relacyjnej koncepcji uczestnictwa w kulturze, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 29–67.
  • Krajewski Marek, 2014, Uczestnictwo w kulturze, w: Rafał Drozdowski, Barbara Fatyga, Mirosław Filiciak, Marek Krajewski, Tomasz Szlendak, Praktyki kulturalne Polaków, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, s. 12–18.
  • Krasnodębski Zdzisław, 1983, Posłowie. Historie i krytyka. O teorii krytycznej Jürgena Habermasa, w: Jürgen Habermas, Teoria i praktyka.Wybór pism, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, s. 533–555.
  • Krzyżowski Łukasz, Noworól Zofia, Kowalik Wojciech, Knaś Piotr, 2010, Sceny kulturowe a polityki kultury w Małopolsce. Raport z badań eksploracyjnych, Małopolski Instytut Kultury, Kraków.
  • Kubicki Paweł, Gierat-Bieroń Bożena, Orzechowska-Wacławska Joanna, 2017, Efekt ESK. Jak konkurs na Europejską Stolicę Kultury 2016 zmienił polskie miasta?, Nomos, Kraków.
  • Lewicki Mikołaj, Rogaczewska Maria, Ziętek Agnieszka, 2016, Kultura i rozwój — podsumowanie projektu badawczego, w: Jerzy Hausner, Izabella Jasińska, Mikołaj Lewicki, Igor Stokfiszewski (red.), Kultura i rozwój. Analizy, rekomendacje, studia przypadków, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej, Kraków, s. 79–138.
  • Lewicki Mikołaj, Filiciak Mirosław, 2017, Wynalezienie poszerzonego pola kultury, „Kultura i Rozwój”, nr 1, s. 7–31.
  • Peters Guy, 2004, American Public Policy. Promise and Performance, CQPress, New York.
  • Pietrasiewicz Tomasz, Skrzypek Marcin (red.), 2011, Kultura szeroka. Księga wyjścia na przykładzie 25 lubelskich środowisk kultury niszowej, Ośrodek „Brama Grodzka — Teatr NN”, Lublin.
  • Poprawski Marcin (red.), 2015, Oddziaływanie festiwali na polskie miasta. Studium kompetencji kadr sektora kultury oraz synergii międzysektorowej. Raport z projektu badawczego, Związek Miast Polskich, Poznań.
  • Poprawski Marcin (red.), 2016, Nowe lokowanie instytucji publicznych w miejskich ekosystemach kultury w Polsce. Raport z projektu badawczego, Związek Miast Polskich, Poznań.
  • Sanetra-Szeliga Joanna, 2017, Kultura jako element składowy jakości życia w mieście, „Kultura i Rozwój”, nr 1, s. 45–59.
  • Stokfiszewski Igor, 2016, Wokół kultury społecznej, w: Jerzy Hausner, Izabella Jasińska, Mikołaj Lewicki, Igor Stokfiszewski (red.), Kultura i rozwój. Analizy, rekomendacje, studia przypadków, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej, Kraków, s. 199–224.
  • Szlendak Tomasz, Olechnicki Krzysztof, 2017, Nowe praktyki kulturowe Polaków: megaceremoniały i subświaty, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Weber Max, 1999, Panowanie urzędników a przywództwo polityczne, w: Zdzisław Krasnodębski (red.), Max Weber, Wiedza Powszechna, Warszawa.
  • Weber Max, 2002, Gospodarka i społeczeństwo: zarys socjologii rozumiejącej, tłum. Dorota Lachowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Zarycki Tomasz, 2014, Innowacjonizm jako legitymizacja. Dyskursy innowacji, gospodarki opartej na wiedzy, społeczeństwa informacyjnego i pokrewne w perspektywie krytycznej, „Zarządzanie Publiczne”, nr 1, s. 20–34.
  • Zarycki Tomasz, 2015, Modernizacja kulturowa i psychologiczna jako ideologia inteligenckiej hegemonii, „Przegląd Socjologiczny”, nr 2, s. 45–68.
  • Zbieranek Piotr, 2021, Demokratyczna kultura. Proces formułowania polityk publicznych w zakresie kultury, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
  • Zybała Andrzej, 2013, Państwo i społeczeństwo w działaniu: polityki publiczne wobec potrzeb modernizacji państwa i społeczeństwa, Difin, Warszawa.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 3 4 5 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.