Niecodzienność. Doświadczenia NGO-sów i inicjatyw obywatelskich pomagających emigrantom z Ukrainy w pierwszym okresie wojny

Abstrakt

W pierwszych miesiącach wojny w Ukrainie nastąpiła niespotykana mobilizacja społeczna, która osiągnęła globalną skalę. W wielu miejscach świata, często daleko oddalonych od pól bitewnych, obywatele organizowali wszelką możliwą do udzielenia pomoc milionom Ukraińców, którzy byli zmuszeni opuścić swoje domy. W Polsce przyjęto największą liczbę uchodźców. W kraju graniczącym z Ukrainą, z dnia na dzień, zrodził się masowy, oddolny, sieciowy ruch pomocowy, na który składały się trudne do wyliczenia akcje przyjmowania uchodźców w punktach recepcyjnych na granicy, wszelkiego typu zbiórki żywności, ubrań, leków, środków higieny oraz pieniędzy. Także organizowania pomocy medycznej, psychologicznej, zapewnienia zbiorowych miejsc pobytu, przyjmowania rodzin uchodźczych na dłuższy pobyt w  domach prywatnych. Badanie, przeprowadzone przez trzyosobowy zespół z [anonim.] objęło pewien wycinek tego ruchu, a mianowicie organizacje pozarządowych i inicjatywy obywatelskie, które zaangażowały się w tę akcję pomocy od pierwszych dni rosyjskiej agresji. Na podstawie wywiadów pogłębionych udało się odtworzyć trzy zazębiające się ze sobą fazy działania pomocowego: przezwyciężanie chaosu, fazę lepszej organizacji i w końcu próby przystosowania się do sytuacji wojny długotrwałej. Teoretyczna warstwa opracowania odwołuje się do kategorii podmiotu lub kwestii moralności jako drivera ruchów społecznych. Jako kluczowe pojęcie dla zrozumienia tego fenomenu zostało opracowane pojęcie organizacji i grup społecznych ruchu społecznego. Całość analizy organizuje temat doświadczenia, ujętego w perspektywie jednostkowej, grupowej i społecznej. Dla wielu obywateli w Polsce, doświadczenie pomocy emigrantom wojennym z Ukrainy miało charakter progowy, który opisujemy w kategoriach „trajektorii biograficznej”, kiedy zmienia się nasza tożsamość.