Tom 51 Nr 3 (2007): Teoretyczne konfrontacje
Artykuły i rozprawy
Spór o rasy ludzkie i jego konsekwencje dla teorii socjologicznej
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Abstrakt
The subject of this paper is the dispute over human races taking place in biology and the social sciences. In particular, it concerns such issues as: the concept of race, the existence of races and racial differences. In the second half of the XX century that dispute was strongly influenced by “external” factors — i.e. socio-political — because of its political incorrectness. The intensity of those factors was so great, that it made impossible to solve this problem “within” science — i.e. using scientific methods. In my opinion, it was the result of, as I called it, the strategy of social survival. It is a case of biological influence on social structure and, as consequence, on the extent of scientific knowledge. Such issues could be the subject of research of a new scientific field which I postulate in this paper — namely the socio-biology of knowledge, which is a synthesis of socio-biology/evolutionary psychology and the sociology of knowledge.
Bibliografia
- Amsterdamska Olga, 1992, Odmiany konstruktywizmu w socjologii nauki, w: Józef Niżnik (red.), Pogranicza epistemologii, IFiS PAN, Warszawa.
- Balicki Jan, 1986, Dyskryminacja rasowa. Przeszłość i teraźniejszość, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin.
- Barkow Jerome H., Cosmodes Leda, Tooby John (red.), 1992, The Adapted Mind: Evolutionary Psychology and the Generation of Culture, Oxford University Press, New York.
- Barnes Barry, Bloor David (wybór), 1993, Mocny program socjologii wiedzy, IFiS PAN, Warszawa.
- Berger Peter L., Luckmann Thomas, 1983, Społeczne tworzenie rzeczywistości, tłum. Józef Niżnik, PIW, Warszawa.
- Bielicki Tadeusz, 1961, Typologiczna i populacyjna koncepcja rasy w antropologii, Zakład Antropologii PAN (Materiały i Prace Antropologiczne, nr 53), Wrocław.
- Bielicki Tadeusz (red.), 1976, Mały słownik antropologiczny, Wiedza Powszechna, Warszawa.
- Blackmore Susan, 2002, Maszyna memowa, tłum. Norbert Radomski, Rebis, Poznań.
- Buss David M., 2001, Psychologia ewolucyjna, tłum. Marek Orski, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
- Collins Harry, Pinch Trevor, 1998, Golem, czyli co trzeba wiedzieć o nauce, tłum. Anna Tanalska-Dulęba, Wydawnictwo Cis, Warszawa.
- Czerniak Stanisław, 1985, Między filozofią a socjologią. Klasyczne i postklasyczne koncepcje socjologii wiedzy, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1.
- Dawkins Richard, 1996, Samolubny gen, tłum. Marek Skoneczny, Prószyński i S-ka, Warszawa.
- Dröscher Vitus B., 1996, Reguła przetrwania. Jak zwierzęta przezwyciężają niebezpieczeństwa ze strony środowiska , tłum. Anna Danuta Tauszyńska, PIW, Warszawa.
- Gould Stephen Jay, 1999, Niewczesny pogrzeb Darwina, tłum. Nina Kancewicz-Hoffman, Prószyński i S-ka, Warszawa
- Herrnstein Richard J., Murray Charles, 1994, The Bell Curve: Intelligence and Class Structure in American Life, Free Press, New York.
- Jensen Arthur R., 1969, How Much Can We Boost I.Q. and Scholastic Achievement?, „Harvard Educational Review”, t. 39, s. 1–123.
- Kaszycka Katarzyna A., Strzałko Jan, 2003, „Race” — Still an Issue for Physical Anthropology? Results of Polish Studies Seen in the Light of the U.S. Findings, „American Anthropologist”, t. 105, nr 1, s. 114–122.
- Krzanowska Halina, Łomnicki Adam, Rafiński Jan, Szarski Henryk, Szymura Jacek M., 2002, Zarys mechanizmów ewolucji, PWN, Warszawa.
- Kuźniar Roman, 2000, Prawa człowieka. Prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe, Scholar, Warszawa.
- Lieberman Leonard, Reynolds Larry T., 1996, Race: The Deconstruction of a Scientific Concept, w: Leonard Lieberman, Larry T. Reynolds (red.), Race and Other Misadventures: Essays in Honour of Ashley Montagu in his Ninetieth Year, General Hall, Dix Hills NY.
- Lopreato Joseph, Crippen Timothy, 1999, Crisis in Sociology: The Need for Darwin, Transaction Publishers, New Brunswick–London.
- Malinowski Andrzej, Strzałko Jan (red.), 1985, Antropologia, PWN, Warszawa–Poznań.
- Mannheim Karl, 1992, Ideologia i utopia, tłum. Jan Miziński, Test, Lublin.
- Martin John Levi, Yeung King-To, 2003, The Use of the Conceptual Category of Race in American Sociology, 1937–99, „Sociological Forum”, t. 18, nr 4, s. 521–543.
- Pinker Steven, 2002, Jak działa umysł, tłum. Małgorzata Koraszewska, Książka i Wiedza, Warszawa.
- Pinker Steven, 2005, Tabula rasa. Spory o naturę ludzką, tłum. Agnieszka Nowak, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
- Plomin Robert, DeFries John C., McClearn Gerald E., McGuffin Peter, 2001, Genetyka zachowania, tłum. Ewa Czerniawska, Kamila Duniec, PWN, Warszawa.
- Popper Karl R., 1992, Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna, tłum. Adam Chmielewski, PWN, Warszawa.
- Rokicki Jarosław, 2002, Kolor, pochodzenie, kultura. Rasa i grupa etniczna w społeczeństwie Stanów Zjednoczonych Ameryki, Universitas, Kraków.
- Rushton J. Philippe, 2000, Race, Evolution and Behavior: A Life History Perspective, Charles Darwin Research Institute, Port Huron.
- Scheler Max,1990, Problemy socjologii wiedzy, tłum. różni, PWN, Warszawa.
- Tyrała Radosław, 2005a, O jeden takson za dużo. Rasa jako kategoria społecznie problematyczna, Oficyna Naukowa, Warszawa.
- Tyrała Radosław, 2005b, O pochodzeniu rasizmu, czyli o zwierzęcej naturze ludzkiej, w: Adriana Celińska, Kajetana Fidler (red.), Człowiek — zwierzę, człowiek — maszyna, Stowarzyszenie Antropologiczne „Archipelagi Kultury”, Kraków.
- Wade Peter, 2002, Race, Nature and Culture: An Anthropological Perspective, Pluto Press, London–Sterling.
- Wilson Edward O., 1998, O naturze ludzkiej, tłum. Barbara Szacka, Zysk i S-ka, Poznań.
- Wilson Edward O., 2000, Socjobiologia, tłum. Mariusz Siemiński, Zysk i S-ka, Poznań.
- Wright Robert, 2004, Moralne zwierzę. Dlaczego jesteśmy tacy, a nie inni: psychologia ewolucyjna a życie codzienne, tłum. Hanna Jankowska, Prószyński i S-ka, Warszawa.
- Zybertowicz Andrzej, 1995, Przemoc i poznanie. Studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy, Wydawnictwo UMK, Toruń.
Downloads
Download data is not yet available.
