Abstrakt
Energetyka Federacji Rosyjskiej jawi się nam przez pryzmat dwóch wielkich korporacji państwowych – Gazpromu oraz Rosneftu, – z pomocną których Kreml dotychczas skutecznie kreował swoją politykę wobec Zachodu oraz przestrzeni postradzieckiej. Jednakże, obok sektora naftowo-gazowego, Federacja Rosyjska posiada doskonale rozwinięty sektor energetyki jądrowej, na czele z państwową korporacją Rosatom. Kompleksowa obsługa klienta możliwa dzięki integracji pionowej korporacji oraz wybrany przez Rosjan model biznesowy pozwolił zająć Rosatomowi wiodącą pozycję na światowym rynku energetyki jądrowej. Zaobserwowana w ostatnich latach dynamiczna ekspansja Rosatomu na rynki zagraniczne oraz perspektywa wzrostu liczby rosyjskich reaktorów na rynku światowym wzbudziła zaniepokojenie części zachodnich obserwatorów. W rosyjskiej spółce atomowej upatrują oni kolejne narzędzie Rosji do kreowania polityki zagranicznej. Niniejszy artykuł stanowi analizę potencjału sektora energii jądrowej Rosji oraz wskazania, czy jest on wykorzystywany przez Moskwę do osiągania przewag politycznych.
Bibliografia
1) Czechy wykluczają Rosatom z przetargu na budowę bloku elektrowni atomowej; „Puls Biznesu” [online] 19 IV 2021, https://www.pb.pl/czechy-wykluczaja-rosatom-z-przetargu-na-budowe-bloku-elektrowni-atomowej-1114183 [dostęp: 26 III 2022]
2) Česnakas G., Juozaitis J., Nuclear Geopolitics in the Baltic Sea Region. Exposing Russian Strategic Interests Behind Ostrovets NPP, Global Energy Center, 2017; https://www.atlanticcouncil.org/in-depth-research-reports/issue-brief/nuclear-geopolitics-in-the-baltic-sea-region-exposing-russian-strategic-interests-behind-ostrovets-npp/
3) DiChristopher T., The US is losing the nuclear energy export race to China and Russia. Here’s the Trump team’s plan to turn the tide, CNBC, [online] 04 IV 2019, https://www.cnbc.com/2019/03/21/trump-aims-to-beat-china-and-russia-in-nuclear-energy-export-race.html [dostęp: 22 III 2022]
4) B. Dixon, L. Beard, Global Nuclear Markets – Market Arrangements and Service Agreements, Idaho National Laboratory, 2016, s.11, https://www.energy.gov/sites/prod/files/2017/01/f34/Global%20Nuclear%20Markets--Market%20Arrangements%20and%20Service%20Agreements.pdf [dostęp: 27 III 2022]
5) Euratom Supply Agency, Annual Report 2020, https://euratom-supply.ec.europa.eu/index_en
6) Gallucci N., Shellenberger M., Will the west let Russia dominate the nuclear market?, “Foreign Affairs” 3 August 2017.
7) Государственная корпорация по атомной энергии «Росатом» Итоги деятельности за 2018 год, Rosatom, Moskwa 2019, s.54: https://www.report.rosatom.ru/go/rosatom/go_rosatom_2018/go_2018.pdf [dostęp: 22 III 2022]
8) Grost I., Poussenkova N., Petroleum Ambassadors of Russia: State versus Corporate Policy in the Caspian Region, The James Baker III Institute for Public Policy, Rice University 1998, [dostęp: 22 III 2022]: https://www.bakerinstitute.org/media/files/Research/44988762/petroleum-ambassadors-of-russia-state-versus-corporate-policy-in-the-caspian-region.pdf
9) История атомной промышленности России, Rosatom, [dostęp: 22 III 2022]: https://rosatom.ru/about-nuclear-industry/history/
10) Jermalavicius T., Hybrid Atoms: Rosatom’s Projects and Russia’s Geopolitical Strategy, “ICDS” [online], 19 XI 2020 [dostęp: 22 III 2022]: https://icds.ee/en/hybrid-atoms-rosatoms-projects-and-russias-geopolitical-strategy/
11) Jewell J., Vetier M., Garcia-Cabrera D., The international technological nuclear cooperation landscape: A new dataset and network analysis, “Energy Policy” 2019, Vol 128, s. 838-852. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0301421518308231#!
12) Kajmowicz J., Rosjanie zbudują w Turcji kolejny blok jądrowy. "Pierwszy taki projekt w historii"; „Energetyka 24”, [online] 10 III 2021, https://energetyka24.com/atom/rosjanie-zbuduja-w-turcji-kolejny-blok-jadrowy-pierwszy-taki-projekt-w-historii
13) Kardaś S., Rosyjsko-egipska współpraca w sferze energetyki jądrowej, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2017 (Analizy OSW), https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2017-12-20/rosyjsko-egipska-wspolpraca-w-sferze-energetyki-jadrowej
14) Kardaś S., Sadecki A., Rosyjsko-węgierska umowa atomowa, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2014 (Analizy OSW), https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2014-01-15/rosyjsko-wegierska-umowa-atomowa
15) Kłysiński K., Hyndle-Hussein J., Kardaś S., Inauguracja Białoruskiej Elektrowni Jądrowej w Ostrowcu, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2020 (Analizy OSW), https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2020-11-10/inauguracja-bialoruskiej-elektrowni-jadrowej-w-ostrowcu
16) Конкуренция на мировом рынке ядерных энергетических технологий, Аналитический центр при правительстве РФ, Москва 2019, https://ac.gov.ru/archive/files/publication/a/21476.pdf [dostęp: 22 III 2022]
17) Международное сотрудничество, Rosatom, [dostęp: 22 III 2022]: https://rosatom.ru/about/international/
18) Milcheva E., Krassen N., Bułgaria: Kontrowersje wokół budowy elektrowni atomowej z rosyjskimi reaktorami, EURACTIV, [online], 21 II 2022 https://www.euractiv.pl/section/energia-i-srodowisko/news/bulgaria-sofia-elektrownia-atomowa-reaktor-jadrowy-kozloduj-belene-rosatom-atom/ [dostęp: 26 III 2022]
19) Minin N., Vlcek T., Determinants and considerations of Rosatom's external strategy, “Energy Strategy Reviews”2017, Vol.17, s.37-44.
20) Миссия. Стратегические цели. Ценности, Rosatom, [dostęp: 22 III 2022]: https://rosatom.ru/about/mission/
21) Nakano J., The Changing Geopolitics of Nuclear Energy. A Look at the United States, Russia, and China; “CSIS” [online] 12 III 2020 [dostęp: 22 III 2022], s.7; https://www.csis.org/analysis/changing-geopolitics-nuclear-energy-look-united-states-russia-and-china
22) Nuclear Energy: a Geopolitical Specter?, Sustainability Times, [online] 22 XII 2021, https://www.sustainability-times.com/low-carbon-energy/nuclear-energy-a-geopolitical-specter/ [dostęp: 22 III 2022]
23) О Росатоме, Rosatom, [dostęp: 22 III 2022]: https://rosatom.ru/about/
24) Проект АЭС "Руппур" в Бангладеш принесет в бюджет РФ налогов до $8,4 млрд, RIA, 13 VII 2016, https://ria.ru/20160713/1464881876.html [dostęp: 22 III 2022]
25) Rosatom, [dostęp: 22 III 2022]: https://rosatom.ru/upload/iblock/b69/b69399415c94f8d84cef1d7d3363b198.pdf
26) Rosatom rozpoczął budowę trzeciego bloku EJ Xudabao, NUCLEAR.PL, [online0, 4 VIII 2021, [dostęp: 27 III 2022): https://nuclear.pl/wiadomosci,news,21080401,0,0.html
27) Росатом начинает сооружение блока №5 АЭС «Куданкулам» в Индии; Rosatom, [dostęp: 22 III 2022]: https://www.rosatom.ru/journalist/news/rosatom-nachinaet-sooruzhenie-bloka%26nbsp5-aes-kudankulam-v-indii/
28) Rosja wciągnęła Europę w zależność energetyczną, finansując „wściekłe grupy ekologicznych ekspertów”, Centrum Informacji o Rynku Energii, [online] 17 III 2022 [dostęp: 26 III 2022]: https://www.cire.pl/artykuly/serwis-informacyjny-cire-24/rosja-wciagnela-europe-w-zaleznosc-energetyczna-finansujac-wsciekle-grupy-ekologicznych-ekspertow
29) Rosjanie finansują amerykańską organizację ekologiczną, Energetyka24, [online] 30.08.2017 [dostęp: 22 III 2022]: https://energetyka24.com/rosjanie-finansuja-amerykanska-organizacje-ekologiczna
30) Russian law increases Rosatom’s political authority, “World Nuclear News” [online], 28 XII 2017 [dostęp: 22 III 2022]: https://www.world-nuclear-news.org/NP-Russian-law-increases-Rosatoms-political-authority-28121701.html
31) Schepers N., Russia’sNuclear Energy Exports: Status, Prospects and Implications, “Non-Proliferation and Disarmament Papers” 2019, No 61, https://www.sipri.org/publications/2019/eu-non-proliferation-and-disarmament-papers/russias-nuclear-energy-exports-status-prospects-and-implications
32) Сливяк В., Стоит ли «Росатому» продолжать иностранную экспансию, „Ведомости» 08.VI 2020, https://www.vedomosti.ru/opinion/articles/2020/06/08/832188-rosatomu-prodolzhat [dostęp: 22 III 2022]
33) Test ogłady – Rosjanie na europejskim rynku jądrowym, PISM, 22 I 2016, https://pism.pl/publikacje/Test_og_ady___Rosjanie_na_europejskim_rynku_j_drowym
34) Trusewicz I., Finlandia wyrzuca Rosatom. Nie zarobią na atomówce, „Rzeczpospolita” [online] 23 III 2022, [dostęp: 27 III 2022]
35) The Brookings Foreign Policy Studies Energy Security Series: The Russian Federation, “The Brookings Institution” 2006, s. 1, https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2016/06/2006russia.pdf
36) Thomas S., Russian’s Nuclear Export Programme, “Energy Policy” 2018, t.121, s.236-247.
37) Vujasin M., Bulgaria abandons Belene, announces new reactors at Kozloduy, Balkan Green Energy News, [online], 16 II 2022, https://balkangreenenergynews.com/bulgaria-abandons-belene-announces-new-reactors-at-kozloduy/ [dostęp: 26 III 2022]
38) Ядерное образование для будущего Африки, Rosatom, [dostęp: 22 III 2022]: https://rosatomnewsletter.com/ru/2020/12/24/nuclear-education-for-africas-future/
Downloads
Download data is not yet available.