Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
SP baner

Tom 53 Nr 2 (2025)

Stosunki międzynarodowe

Rosyjska agresja na Ukrainę: Nowe stosunki władzy w zglobalizowanym świecie

DOI: https://doi.org/10.35757/STP.2025.53.2.01
Przesłane: 24 listopada 2025
Opublikowane: 27 czerwca 2025

Abstrakt

Artykuł charakteryzuje wybrane aspekty nowych stosunków władzy w świecie, które powstały w wyniku zbrojnej agresji Rosji na Ukrainę od 24 lutego 2022 roku. Inwazja ta jest rozpatrywana jako kolejna znacząca cezura zmierzchu liberalnego porządku międzynarodowego ukształtowanego po zakończeniu zimnej wojny i katalizator zmiany układu sił w stosunkach międzynarodowych (SM) oraz międzynarodowej ekonomii politycznej (MEP). Przebieg agresji Rosji na Ukrainę stanowi symptom schyłku dominującej pozycji Globalnej Północy nad Globalnym Południem. Nowatorstwo artykułu polega na charakterystyce wybranych globalnych następstw agresji Rosji na Ukrainę z zastosowaniem najbardziej wpływowych teorii SM oraz MEP. Autor formułuje hipotezę, że agresja Rosji na Ukrainę stanowi nową odmianę „wojny zastępczej” testującej efektywność głównych aktorów SM, tj. Stanów Zjednoczonych i Chin. Dyskutowane są takie kwestie, jak wpływ kryzysu liberalizmu na zmiany dominujących paradygmatów w podejściu do SM i MEP, specyfika wojny w Ukrainie oraz jej kluczowe następstwa widziane w perspektywie wybranych aspektów neoliberalizmu, neorealizmu i współczesnego merkantylizmu.

Bibliografia

  • Allison G., Skazani na wojnę. Czy Ameryka i Chiny unikną pułapki Tukidydesa?, tłum. R. Mościcka, M. Wacław, M. Żbikowska, Pascal, Bielsko-Biała 2018.
  • Allison G., Trump Is Already Reshaping Geopolitics, „Foreign Affairs”, 16 January 2024.
  • Biskup P., Szczepanik M., Wdrażanie i wyzwania rozwojowe dyplomacji szczepionkowej UE, PISM, czerwiec 2021.
  • Bogusz M. i in., AUKUS: nowy format bezpieczeństwa na Pacyfiku wymierzony przeciwko Chinom, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-09-20/aukus-nowy-format-bezpieczenstwa-na-pacyfiku-wymierzony-w-chiny [dostęp: 7.03.2024].
  • Bond I., Meyers Z., Scazzieri L., Tordoir S., Two Years (and Ten Years) of War in Europe: Hard Times for Ukraine, Centre For European Reform, London–Brussels–Berlin, March 2024.
  • Cianciara A.K., Europejska polityka sąsiedztwa w perspektywie konstruktywizmu, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2017.
  • Cianciara A.K., Jakiej reformy potrzebuje Unia Europejska?, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2024, nr 3 (98), s. 11–19.
  • Costigliola F., Kennan’s Warning on Ukraine. Ambition, Insecurity, and the Perils of Independence, „Foreign Affairs”, 27 January 2023.
  • Cooley A., Nexon D., Trump’s Antiliberal Order, „Foreign Affairs” 2025, t. 104, nr 1, s. 16–24.
  • Darvas Z., Dabrowski M., Grabbe H., Lery Moffat L., Sapir A., Zachmann G., Ukraine’s Path to European Union Membership and Its Long-Term Implications’, „Policy Brief”, May 2024.
  • Dębski S., Sasnal P., Lorenz W., Konsekwencje rosyjskiej inwazji na Ukrainę dla porozumienia NATO-Rosja (NRFA) z 1997 r., PISM, Warszawa 2022.
  • Draghi M., The Future of EU Competitiveness, Brussel, September 2024.
  • Dyner A.M., Stan sił zbrojnych Rosji po dwóch latach wojny, PISM, luty 2024, nr 4 (138).
  • Economist Intelligence Unit, Global Economic Outlook. Geopolitical Shocks and Bond Market Volatility, London 2023.
  • Gilpin R., The Political Economy of International Relations, Princeton University Press, Princeton 1987.
  • Groh T.L., Proxy War: The Least Bad Option, Stanford University Press, Stanford 2019.
  • Hajduk J., Stępniewski T., Wojna hybrydowa Rosji z Ukrainą: Uwarunkowania i instrumenty, „Studia Europejskie” 2015, nr 4, s. 135–151.
  • Huntington S.O., The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order, Simon and Schuster, London 2002.
  • Istel M., Trump „wstrzymał wszelką pomoc dla Ukrainy”? Nie, https://konkret24.tvn24.pl/swiat/trump-wstrzymal-wszelka-pomoc-dla-ukrainy-nie-st8271517 [dostęp: 27.01.2025]
  • Jackson R., Sorensen G., Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych. Teorie i kierunki badawcze, tłum. A. Czwojdrak, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
  • Jasiecki K., Wpływ wojny w Ukrainie na zmiany modeli kapitalizmu, w: D. Niedziółka, M. Próchniak (red.), Ekonomia wojny. Skutki społeczne, ekonomiczne i geopolityczne wojny w Ukrainie, SGH, Warszawa 2024, s. 113–136.
  • Kagan R., Potęga i Raj. Ameryka i Europa w nowym porządku świata, tłum. W. Turopolski, Wydawnictwo Studio EMKA, Warszawa 2003.
  • Keohane R.O., After Hegemony: Cooperation and Discord in the World Political Economy, Princeton University Press, Princeton 1984.
  • Kindleberger C., The World in Depression 1929–1939, University of California Press, Berkley 1973.
  • Kleczkowska A., Memorandum Budapesztańskie – umowa międzynarodowa czy niewiążące porozumienie, https://wladzasadzenia.pl/2021/20/memorandum-budapesztanskie-umowa-miedzynarodowa-czy-niewiazace-porozumienie.pdf [dostęp: 15.01.2024].
  • Kołodko G., Wojna i Pokój, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2022.
  • Krastew I., Leonard M., Wars and Elections: How European Leaders Can Maintain Public Support for Ukraine, European Council on Foreign Relations, Brussels, February 2024.
  • Kugiel P., Szczyt BRICS w RPA wzmacnia głos Globalnego Południa, PISM, 25 sierpnia 2023.
  • Kuźniar R., Zmierzch liberalnego porządku międzynarodowego. 2011–2021, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2023.
  • Lee H., Kapitalizm konfucjański, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011.
  • Leonard M., Wiek nie-pokoju, Współzależność jako źródło konfliktu, tłum. A. Wojtasik, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2022.
  • Liboreiro J., With or Without US Support, ‘We Cannot Let Russia Win,’ Says Ursula von der Leyen, https://www.euronews.com/my-europe/2024/02/28/with-or-without-us-support-we-cannot-let-russia-win-says-ursula-von-der-leyen [dostęp: 7.03.2024]
  • Mearsheimer J.J., Why the Ukraine Crisis Is the West’s Fault. The Liberal Delusions That Provoked Putin, „Foreign Affairs”, September/October 2014, s. 77–89.
  • Mearsheimer J., Dlaczego mocarstwa wojują ze sobą, „Le Monde diplomatique. Edycja polska”, tłum. A. Przyborowska, Lipiec/Sierpień 2023.
  • Mearsheimer J., The Case for a Nuclear Deterrent, „Foreign Affairs” 1993, nr 72.
  • Menkiszak M., Wygrać wojnę z Rosją. O kontr strategii Zachodu wobec Moskwy, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa, kwiecień 2023.
  • Meyers Z, Helping Europe’s Digital Economy Take off. An Agenda for the Next Commission, Centre for European Reform, London–Brussels–Berlin, February 2024.
  • Nölke A., Post-Corona Capitalism, Bristol University Press, Bristol 2022. Nye J.S., jr, Przyszłość siły, tłum. B. Działoszyński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
  • Nye J.S. jr., Soft Power. Jak osiągnąć sukces w polityce światowej, tłum. J. Zaborowski, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007.
  • Scazzieri L., Can European Defence Take off? Centre for European Reform, London–Brussels–Berlin, January 2024.
  • Szczepanik M., Szymańska J., Dlaczego Unia Europejska nie powinna rezygnować z dyskusji o reformie traktatowej, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2024, nr 3 (98) s. 20–29.
  • Słownik Języka Polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/pelnoskalowy;22946.html [dostęp: 11.01.2024].
  • The Economist Intelligence, Ten Ways the War in Ukraine Will Change the World, London 2022.
  • The Economist, Shell-shocked, 20 January 2024.
  • Thomas Ch., Kreps S., America Can’t Win the Tech Race Alone, „Foreign Affairs”, 26 January 2024.
  • Tordoir S., Berg A., Cornago E., Meyers Z., Sprongford J., Europe and the Superpowers. Responding to Economic Nationalism, Centre for European Reform, London–Brussels–Berlin, February 2024.
  • Waltz K.N., Struktura teorii stosunków międzynarodowych, w: H. Schreiber, A. Wojciuk (red.), Stosunki międzynarodowe. Antologia tekstów źródłowych, t. 1, tłum. R. Włoch, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2018.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

<< < 6 7 8 9 10 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.