Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
SP baner

Tom 48 Nr 3 (2020)

Polityka zagraniczna

Wspólne dziedzictwo na Wschodzie jako problem polskiej polityki zagranicznej

DOI: https://doi.org/10.35757/STP.2020.48.3.06
Przesłane: 17 stycznia 2021
Opublikowane: 21 grudnia 2020

Abstrakt

Before the Partitions of Poland, the east territories of the country were inhabited by several nations and ethnic groups. However, from a later perspective, in particular the contemporary one, this common past is differently assessed by particular groups. The common (historical) path divides more than reconciles them. This also applies to the area of terms and definitions. This refers in particular to the civilisation mission of Poland in the East. It was often misunderstood and even condemned. In contemporary times, the countries that were established in the former Polish territories cannot develop relations with Poland due to the historical circumstances. This article analyses examples of the most common conflicts and suggests possible solutions.

Bibliografia

  1. Afanasjew J., Groźna Rosja, Oficyna Naukowa, Warszawa 2005, s. 86.
  2. Arkuszewski A., Ciepłowska S., Dembińska M., Epsztein T., Górzyński S., Konarska B., Leskiewiczowa J. (red.), Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny, cz. 1–8, Wydawnictwo DiG, Warszawa 1994–2002.
  3. Baranowski J. (red.), Dwór polski w XIX w. Zjawisko historyczne i kulturowe, Warszawa 1992.
  4. Bardach J., Wieloszczeblowa świadomość narodowa na ziemiach litewsko-ruskich Rzeczypospolitej w XVII–XX wieku, w: Krajowość – tradycje zgody narodów w dobie nacjonalizmu, Poznań 1999.
  5. Bartoszewicz K., Radziwiłłowie, Kraków 1928.
  6. Beauvois D., Polacy na Ukrainie 1831–1863. Szlachta polska na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie, Paryż 1987.
  7. Boradyn Z., Niemen. Rzeka niezgody. Polsko-sowiecka wojna partyzancka na Nowogródczyźnie 1943–1944, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 1999.
  8. Boyd L.A., The Marshes of Pinsk, „The Geographical Review” 1936, vol. 27.
  9. Boyd L.A., Polish Countrysides, New York 1937.
  10. Boyd L.A., Kresy. Fotografie z 1934 roku, wstęp S.G. Mikoś, Znak, Kraków 1991.
  11. Chrzanowski T. (red.), Dziedzictwo. Ziemianie polscy i udział ich w życiu narodu, Kraków 1995.
  12. Czaplejewicz E., Kasperski E. (red.),Kresy, Syberia, literatura. Doświadczenia dialogu i uniwersalizmu,, Warszawa 1995, passim.
  13. Dijenko A., Wieliczko W. (oprac.), Razwiedka i kontrrazwiedka w licach. Encikłopiediczeskij słowar’ rossijskich spiecsłużb, Russkij Mir, Moskwa 2002, s. 413.
  14. Dworakowski S., Szlachta zagrodowa we wschodnich powiatach Wołynia i Polesia, Warszawa 1939.
  15. Dzwonkowski R., Polacy na dawnych Kresach Wschodnich. Z problematyki narodowościowej i religijnej, Lublin 1994.
  16. Eckert M., Przemysł rolno-spożywczy w Polsce 1918–1939, Poznań 1974.
  17. Estreicher K., Historia sztuki w zarysie, Warszawa–Kraków 1990, passim.
  18. Giżejewska M., Strzembosz T. (red.), Społeczeństwo białoruskie, litewskie i polskie na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej (Białoruś Zachodnia i Litwa Wschodnia) w latach 1939–1941, Warszawa 1990.
  19. Głowacki A., Sowieci wobec Polaków na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej 1939–1941, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1998.
  20. Jasiewicz K., W poszukiwaniu teorii granicy sprawiedliwej, „Przegląd Powszechny” 1983, nr 1/737, s. 91–103.
  21. Jasiewicz K., Obywatele polscy aresztowani na terytorium tzw. Zachodniej Białorusi w latach 1939–1941 w świetle dokumentacji NKWD/KGB, „Kwartalnik Historyczny” 1994, nr 1, s. 108.
  22. Jasiewicz K., Lista strat ziemiaństwa polskiego 1939–1956, t. 1–2, Oficyna Pomost, Wydawnictwo Alfa, Warszawa 1995.
  23. Jasiewicz K., Zagłada polskich Kresów. Ziemiaństwo polskie na Kresach Północno-Wschodnich Rzeczypospolitej pod okupacją sowiecką 1939–1941. Studium z dziejów zagłady dawnego narodu politycznego, Oficyna Wydawnicza Volumen, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1997.
  24. Jasiewicz K. (red.), Europa nieprowincjonalna. Przemiany na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej (Białoruś, Litwa, Łotwa, Ukraina, wschodnie pogranicze III Rzeczypospolitej Polskiej) w latach 1772–1999, Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza RYTM, Polonia Aid Foundation Trust, Warszawa–Londyn 1999.
  25. Jasiewicz K. (red.), Tygiel narodów. Stosunki społeczne i etniczne na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej 1939–1953, Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza RYTM, Polonia Aid Foundation Trust, Warszawa–Londyn 2002.
  26. Jasiewicz K., Pierwsi po diable. Elity sowieckie w okupowanej Polsce 1939–1941, Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2003.
  27. Jasiewicz K., Kresy Wschodnie jako terytorium realizacji misji Polskiego Radia – kontekst polityczny, narodowościowy, społeczny, ekonomiczny i kulturowy, w: Polskie Radio na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej, A. Budzyński, K. Jasiewicz (red.), Polskie Radio SA, Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2015, s. 51–64.
  28. Jasiewicz K., Oni. Okupacyjny aparat sowiecki na Kresach Północno-Wschodnich w latach 1939–1941, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2015.
  29. Kieniewicz J., Spotkania Wschodu, Novus Orbis, Warszawa 1999, s. 16.
  30. Korzon-Lubieniecka Z., Wspomnienia kresowianki, Gdynia 1988, mps, s. 105.
  31. Kotkin S., Russia’s Perpetual Geopolitics. Putin Returns to the Historical Pattern, „Foreign Affairs” 2016, vol. 95, nr 3, s. 2–9.
  32. Łomianowski A., Powrót do przeszłości, „Rzeczpospolita” nr 194, 21 VIII 2019, s. A9.
  33. Mickiewicz A., Pan Tadeusz czyli ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z r. 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem, w: A. Mickiewicz, Dzieła. Wydanie Narodowe, t. IV: Pan Tadeusz z objaśnieniami Juliana Krzyżanowskiego, Czytelnik, Kraków 1949, s. 9.
  34. Mikłaszewicz I., Polityka sowiecka wobec Kościoła katolickiego na Litwie 1944–1965, Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2001.
  35. Miłosz Cz., Miejsca utracone, „Tygodnik Powszechny” 1992, nr 5.
  36. Motyka G., Obraz Ukraińca w literaturze Polski Ludowej, w: T. Stegner (red.), Polacy o Ukraińcach, Ukraińcy o Polakach, Gdańsk 1993.
  37. Motyka G., Tak było w Bieszczadach. Walki polsko-ukraińskie 1943–1948, Warszawa 1999.
  38. Motyka G., Obraz UPA w sowieckiej historiografii i literaturze, „Przegląd Wschodni”, t. 7, z. 1, Warszawa 2000.
  39. Motyka G., Postawy wobec konfliktu polsko-ukraińskiego w latach 1939–1953 w zależności od przynależności etnicznej, państwowej i religijnej, w: K. Jasiewicz (red.), Tygiel narodów, Warszawa–Londyn 2002.
  40. Motyka G., Wnuk R., „Pany” i „rezuny”. Współpraca AK–WiN i UPA 1945–1947, Warszawa 1997.
  41. Okoń W., Kresy w malarstwie, Wrocław 2006.
  42. Piechotkowie M. i K., Bramy Nieba. Bożnice drewniane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1996.
  43. Pietrow N.W., Kto rukowodił organami gosbiezopasnosti 1941–1954. Sprawocznik, Mieżdunarodnoje obszcziestwo «Memoriał», Izdatiel’stwo «Zwien’ja», Moskwa 2010, s. 825–826.
  44. Radziwiłł J., Wspomnienia, „Kultura” (Paryż) 1967, nr 11, 12, passim.
  45. Roman W., Konspiracja polska na Litwie i Wileńszczyźnie: wrzesień 1939 r. – czerwiec 1941 r. Lista aresztowanych, Warszawa 2002.
  46. Roman W., Działalność niepodległościowa żołnierzy polskich na Litwie i Wileńszczyźnie, wrzesień 1939 r. – czerwiec 1941 r., Warszawa 2004.
  47. Roszkowski W., Gospodarcza rola większej prywatnej własności ziemskiej w Polsce 1918–1939, Szkoła Główna Planowania i Statystyki, Warszawa 1986.
  48. Rychlikowa I., Dzieje ziemiaństwa polskiego w latach 1795–1945. Zarys problematyki badawczej, „Dzieje Najnowsze” 1976, nr 1.
  49. Siemaszko W., Siemaszko E., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, t. 1–2, wyd. 3, Wydawnictwo von Borowiecky, Warszawa 2008.
  50. Sienkiewicz H., Krzyżacy, t. II, w: H. Sienkiewicz, Wybór pism, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1955, s. 544–550.
  51. Sienkiewicz H., Potop, t. I, Warszawa 1955, w: H. Sienkiewicz, Wybór pism. Wydanie w dwunastu tomach ze wstępem Leona Kruczkowskiego, t. VII, PIW, Warszawa 1955, s. 14.
  52. Snyder T., The Reconstruction of Nations. Poland, Ukraine, Lithuania, Belarus 1569–1999, New Haven–London 2003.
  53. Spector Sz., The Holocaust of Volhynian Jews, Yad Vashem, Jerusalem 1990.
  54. Stryjek T., Jakiej przeszłości potrzebuje przyszłość? Interpretacja dziejów narodowych w historiografii i debacie publicznej na Ukrainie 1991–2004, Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2007.
  55. Sudopłatow A., Tajna żizn’ generała Sudopłatowa. Prawda i wymysły o mojom otce, t. 1–2, Sowriemiennik, Ołma-Press, Moskwa 1998, passim.
  56. Sudopłatow P.A., Spiecoperacii. Łubianka i Krieml’ 1930–1950 gody, Ołma-Press, Moskwa 1998, s. 170–173 i in.
  57. Śleszyński W., Bezpieczeństwo wewnętrzne w polityce państwa polskiego na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej, Instytut Studiów Politycznych PAN, Instytut Historii Uniwersytetu w Białymstoku, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2007.
  58. Tokarczuk O., Księgi Jakubowe, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2014, s. 866.
  59. Wiśniewski W., Pani na Berżenikach, Londyn 1991, s. 151.
  60. Zaszkilniak L., Krikun M., Istorija Pol’szczi, L’wiws’kij nacional’nyj uniwersitiet imeni Iwana Franka, L’wiw 2002.
  61. Zubow A. (red.), Historia Rosji XX wieku 1894–1922, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2016, s. 6.

Downloads

Download data is not yet available.