Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

Vol. 47 No. 1 (2019)

Political thought

Marx and Terror: A Few Comments on Ideas which Had Consequences

DOI: https://doi.org/10.35757/STP.2019.47.1.2
Submitted: December 16, 2019
Published: March 29, 2019

Abstract

The aim of this article is to develop and supplement arguments in support of Leszek Kołakowski’s thesis concerning the ideological and practical continuity of Marx’s philosophy and the 20th-century political attempts to implement it (‘institutionalism of Marxism’). The forms of the indicated homology have been divided into three categories: unjustified prophecies (historicism), propagation of violence and scientific misconduct. The article also explores numerous 19th-century exante sources that show the dangerous consequences of the Marxist philosophy of history long before they were confirmed by the revolutionary experiences of the 20th century. The final part describes the consequences of the conceptual ferment related to the attempts to separate Marx’s theory (in particular by giving up its systemic lectures) and modern totalitarian experiments with communism which are still present in political discourse and preserved in the dominant forms of collective memory.

References

  1. Applebaum A., GUŁag, Warszawa 2005.
  2. Arendt H., Tradycja a epoka nowożytna [w:] H. Arendt, Między czasem minionym a przyszłym, Warszawa 2011.
  3. Arendt H., Korzenie totalitaryzmu, Warszawa 2014.
  4. Bauman Z., Szanse etyki w zglobalizowanym świecie, Kraków 2007.
  5. Beylin M., Marks patrzy na populizm [w:] K. Marks, 18 brumaire'a Ludwika Bonaparte, Warszawa 2011.
  6. Bloom A., Umysł zamknięty, Poznań 2012.
  7. Castro F., Historia mnie uniewinni [w:] Red. W. Władyka, P. Zmelonek, T. Zawadzki, Wielkie mowy historii. Tom 3, Warszawa 2006.
  8. Chudy W., Społeczeństwo zakłamane. Tom I, Warszawa 2007.
  9. Cioran E., Złoty wiek [w:] Tenże, Historia i utopia, Warszawa 2008.
  10. Courtois S., Dlaczego? [w:] S. Curtois, N. Werth, J-L. Panné..., Czarna księga komunizmu, Warszawa 1999.
  11. Davies N., Europa za morzami i stepami [w:] N. Davies, Między Wschodem a Zachodem, Kraków 2007.
  12. Davies N., Historia a polityka [w:] N. Davies, Między Wschodem a Zachodem, Kraków 2007.
  13. Davies N., Niezrozumiane zwycięstwo [w:] N. Davies, Między Wschodem a Zachodem, Kraków 2007.
  14. Davies N., Wątek żydowski w historii Europy [w:] N. Davies, Między Wschodem a Zachodem, Kraków 2007.
  15. Davies N., Europa walczy 1939-1945, Kraków 2008.
  16. Dostojewski F., Biesy, Kraków 2010.
  17. Eagleton T., Dlaczego Marks miał rację?, Warszawa 2014.
  18. Engels F., On Authority - artykuł dostępny pod adresem: <https://www.marxists.org/archive/marx/works/1872/10/authority.htm> (dostęp 28.07.2017).
  19. Engels F., Rozwój socjalizmu od utopii do nauki, Warszawa 1971.
  20. Engels F., Zasady komunizmu [w:] K. Marks, F. Engels, Manifest komunistyczny, Warszawa 2008.
  21. Feyerabend P., Przeciw metodzie, Wrocław 2001.
  22. Friedman M., Friedman R., Od kołyski do grobu [w:] M. Friedman, R. Friedman, Wybór pism, Sosnowiec 1994.
  23. Frołow S., Dzierżyński. Miłość i rewolucja, Kraków 2014.
  24. Gaddis J.L., Zimna wojna. Historia podzielonego świata, Kraków 2007.
  25. Hauser A., Flaubert i Zola [w:] Red. A. Mencwel, W kręgu socjologii literatury. Tom II, Warszawa 1980.
  26. Hayek F.A., von, Intelektualiści a socjalizm, Warszawa 2012.
  27. Hayek F.A., von, Konstytucja wolności, Warszawa 2007.
  28. Herling-Grudziński G., Inny świat, Kraków 2000.
  29. Hobsbawm E., Jak zmienić świat? Marks i marksizm 1840-2011, Warszawa 2013.
  30. Johnson P., Intelektualiści, Warszawa 1998.
  31. Karolczuk E., Przedmowa do nowego polskiego wydania... [w:] K. Marks, F. Engels, Manifest komunistyczny, Warszawa 2008.
  32. Koestler A., Ciemność w południe, Warszawa 1990.
  33. Kołakowska A., Komuniści i antykomuniści [w:] A. Kołakowska, Wojny kultur i inne wojny, Warszawa 2010.
  34. Kołakowski L., Czy diabeł może być zbawiony? [w:] L. Kołakowski, Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Kraków 2009.
  35. Kołakowski L., Główne nurty marksizmu. Tomy 1-3 [w tekście: GNM1-3), Warszawa 2009.
  36. Kołakowski L., Intelektualiści [w:] L. Kołakowski, Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Kraków 2009.
  37. Kołakowski L., Marksowskie korzenie stalinizmu [w:] L. Kołakowski, Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Kraków 2009, s. 365.
  38. Kuderowicz Z., Miejsce pracy w Marksowskim humanizmie, Etyka 6/1970.
  39. Kuehnelt-Leddihn E., von, Ślepy tor. Ideologia i polityka lewicy 1789-1984, Wrocław 2007.
  40. Kundera M., Nieznośna lekkość bytu, Warszawa 2014.
  41. Kundera M., Żart, Warszawa 2014.
  42. Le Bon G., Psychologia socjalizmu, Warszawa 1997.
  43. Lenin W.I., Marksizm a powstanie [w:] S. Žižek, Rewolucja u bram, Kraków 2006.
  44. Lilla M., Lekkomyślny umysł. Intelektualiści w polityce, Warszawa 2001.
  45. Lowenthal L., Recepcja dzieła Dostojewskiego w Niemczech [w:] Red. A. Mencwel, W kręgu socjologii literatury. Tom II, Warszawa 1980.
  46. Lukács G., Historia i świadomość klasowa, Warszawa 2013.
  47. Mackiewicz J., Zwycięstwo prowokacji, Londyn 2007.
  48. Mackiewicz J., Sprawa pułkownika Miasojedowa, Londyn 2010.
  49. Margolin J-L., Chiny - długi marsz w ciemności [w:] S. Courtois, N. Werth, J-L. Panné..., Czarna księga komunizmu, Warszawa 1999.
  50. Marks K., Engels F., Address of the Central Committee to the Communist League - prelekcja dostępna pod adresem: <https://www.marxists.org/archive/marx/works/1847/communist-league/1850-ad1.htm> (dostęp: 28.07.2017).
  51. Marks K., Engels F., Manifest komunistyczny, Warszawa 2008.
  52. Marks K., List do Wilhelma Brackego [w:] K. Marks, Krytyka programu gotajskiego, Warszawa 2007.K. Marks, K. Marks, Krytyka programu gotajskiego, Warszawa 2007.
  53. Miłosz C., Zniewolony umysł, Kraków 1999.
  54. Nowak-Jeziorański J., Wojna w eterze, Kraków 2006.
  55. Panasiuk R., Przedmowa [w:] F. Engels, Ludwik Feuerbach i zmierzch klasycznej filozofii niemieckiej, Warszawa 1974.
  56. Pipes R., Komunizm, Warszawa 2008.
  57. Pipes R., Rosja bolszewików, Warszawa 2010.
  58. Popper K.R., Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie. Tom 1-2 (w tekście SO1-2), Warszawa 2006.
  59. Raspail J., Obóz świętych, Poznań 2005.
  60. Schumpeter J.A., Kapitalizm, socjalizm, demokracja, Warszawa 2009.
  61. Scruton R., Pożytki z pesymizmu, Poznań 2012.
  62. Sołżenicyn A., Odmowa udziału w kłamstwie [w:] Red. W. Władyka, P. Zmelonek, T. Zawadzki, Wielkie mowy historii. Tom 4, Warszawa 2006.
  63. Sołżenicyn A., Archipelag GUŁag. Tom II, Poznań 2008.
  64. Sołżenicyn A., Archipelag GUŁag. Tom III, Poznań 2008.
  65. Sorel G., Rozważania o przemocy, Warszawa 2014.
  66. Sorokin P., Ruchliwość społeczna, Warszawa 2009.
  67. Swift J., Podróże Guliwera, Warszawa 1956.
  68. Szpotański J., Szmaciak [w:] J. Szpotański, Gnom Caryca Szmaciak, Łomianki 2007.
  69. Sztumski J., Elity i ich miejsce w społeczeństwie, Katowice 1997.
  70. Waryński L., Usprawiedliwieni jesteśmy przed własnym sumieniem i przed ludem, [w:] Red. W. Władyka, P. Zmelonek, T. Zawadzki, Wielkie mowy historii. Tom 3, Warszawa 2006.
  71. Wheen F., Marks. Kapitał. Biografia, Warszawa 2007.
  72. Zawadzki S., Wstęp [w:] W. Lenin, Państwo a rewolucja, Warszawa 1972.
  73. Zola E., Germinal, Wrocław 2005.
  74. Žižek S., O wierze, Warszawa 2008.

Downloads

Download data is not yet available.