We are social beings. Facts show that an individual is not independent and needs to situate oneself and find meaning within a larger whole. The acceptance of this thesis should be accompanied by the awareness of threats arising from the social dimension of human nature. While desires make us dependent on the objects of desire, our social needs make us dependent on society. For fear of exclusion, we agree to play roles contrary to our conscience. On the other hand, every human being has a potential for autonomous, individual and disobedient behaviour. Rarely used, yet present, it constitutes a universal base for our causative capabilities and ethical obligations. The level of individual moral subjectivity is a challenge for us and the goal of our efforts. Interpreted in this way, it has a chance to become a desired remedy for the damaging effects of social subordination.
References
Arendt H., Eichmann w Jerozolimie. Rzecz o banalności zła, przeł. A. Szostkiewicz, Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków 1987.
Arendt H., Myślenie, przeł. H. Buczyńska-Garewicz, Czytelnik, Warszawa 2002, s. 117.
Arystoteles, Etyka nikomachejska, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 5, przeł. D. Gromska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, ks. I, 1099b, s. 93.
Arystoteles, Polityka, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 6, przeł. L. Piotrowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, 1253a, s. 28.
Dickens K., Notatki z podróży do Ameryki, przeł. B. Czerwijowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1978, s. 112, 122.
Grassian S., Psychiatric Effects of Solitary Confinement, „Washington University Journal of Law & Policy” 2006, vol. 22, p. 325–383.
Herngren P., Podstawy obywatelskiego nieposłuszeństwa, przeł. E. Borkowska-Stich, A. Parzniewska, Wydawnictwo „Zielone Brygady”, Kraków 1997, s. 115.
Kant I., Pomysły do ujęcia historii powszechnej w aspekcie światowym, w: I. Kant, Przypuszczalny początek ludzkiej historii, przeł. I. Krońska, Wydawnictwo „Comer”, Toruń 1995, s. 39.
Maslow A., Motywacja i osobowość, cz. 1, przeł. J. Radzicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018, s. 47–138.
Platon, Państwo, przeł. W. Witwicki, Wydawnictwo „AKME”, Warszawa 1990, ks. II, 369 B–C, s. 102–103.
Rousseau J.J., Przechadzki samotnego marzyciela, przeł. M. Gniewiewska, Czytelnik, Warszawa 1967, s. 25, 31.
Thoreau H.D., Walden, czyli życie w lesie, przeł. H. Cieplińska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1991, s. 121–122.
