CfP Nowe wrażliwości antropologii
W antropologii uważność jest jedną z kluczowych cech pozwalających na uprawianie tej dyscypliny. Antropolożki i antropolodzy wsłuchują się stale w tętno życia społecznego i czujnie wypatrują jego nowych form i znaczeń. Zmieniają się wrażliwości teorii antropologicznych, ich soczewka przekształca się i zaczyna wyłapywać te aspekty rzeczywistości, które wcześniej były niewidzialne albo postrzegane jako nieistotne. Przemiany wrażliwości zachodzą w zakresie metodologii badań antropologicznych. Nowe wrażliwości antropologii płyną także z jej otwartości na szeroko pojęte polityczne transformacje wiążące się z dekolonizacją czy kryzysami społecznymi.
W wyniku tych przemian, np. na skutek zmieniającej się roli roślin i zwierząt w domenach pracy i czasu wolnego, w przestrzeniach prywatnych i publicznych - antropologia otwiera nowe pola badawcze, takie jak relacje ze światem więcej-niż-ludzkim; stawia pytania o to, jakie metody pozwalają włączyć nowe podmioty do badań etnograficznych, jakie są sposoby ich (re)prezentacji w tekstach. Innym przykładem może być wzrost udziału wiedzy eksperckiej w życiu jednostki. W odpowiedzi na te procesy powstawać mogą antropologiczne interpretacje wiedzy i praktyk medycznych, psychoterapeutycznych, kultury terapeutycznej czy też procesów biurokratycznych, związanych z tworzeniem i życiem dokumentów lub danych. Kolejnym przykładem jest powrót zainteresowania materialnością czy wyłonienie się infrastruktury jako przedmiotu badań antropologicznych.
Wrażliwość antropologii to także jej mit założycielski. George W. Stocking Jr. widzi w romantycznej wrażliwości nieodłączną i stałą cechę dyscypliny (“Romantic Motives: Essays on Anthropological Sensibility”, 1989). Natomiast re-interpretacje tego mitu rodzą nowe wrażliwości - zarówno antropologiczne, jak i społeczno-polityczne (na przykład: Bhrigupati Singh, “A Decolonial Birth of Anthropology”, American Ethnologist, 2023, oraz “Ukraińskie pejzaże: Rekonstrukcje. Wojna. Sztuka. Dekolonizacja”, numer specjalny czasopisma Konteksty, 2023).
Inspiracje do myślenia o nowych wrażliwościach antropologii przynosi także praca przypominania, przywracania i widzenia na nowo doświadczenia poprzednich pokoleń badaczy. Między innymi, dla kształtowania się wrażliwości polskiej antropologii społecznej istotne są postacie i prace Aldony Jawłowskiej i Elżbiety Tarkowskiej. Zajmowały się one problematyką, która była ówcześnie nośna, była “znakiem czasów”. Jednocześnie w ich dorobku znajdywały się wątki, które nie były od razu uznane za istotne, a do dostrzeżenia których przyczyniła się właśnie ich wrażliwość antropologiczna.
Zapraszamy autorki i autorów do przesyłania propozycji artykułów, które odnoszą się do kategorii wrażliwości i dążą do konceptualizacji i analizy tego, jakie znaczenia mogą mieć “nowe wrażliwości antropologii” w przypadku ich materiałów empirycznych i poszukiwań teoretycznych.
Zapraszamy do nadsyłania tekstów zarówno w języku polskim, jak i angielskim. Zasady przygotowania tekstów do publikacji w „Kulturze i Społeczeństwie” dostępne są na stronie: https://czasopisma.isppan.waw.pl/index.php/kis/about/submissions
Redaktorką gościnną zeszytu jest dr hab. Anna Horolets, prof. UW (a.horolets@uw.edu.pl).
Publikacja zeszytu planowana jest na czerwiec 2026 roku. Na zgłoszenia czekamy do końca sierpnia 2025 roku. Teksty są przyjmowane wyłącznie za pośrednictwem strony czasopisma: https://czasopisma.isppan.waw.pl/kis