CfP: Ukraińskie społeczności w Polsce. Relacje i dyskursy
Polska jest domem dla różnych społeczności ukraińskich. Jej specyfiką, także na tle innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej, jest to, że licznie przybywający, zwłaszcza po 2014 r. migranci i migrantki z Ukrainy, spotykają tu przedstawicieli i przedstawicielki autochtonicznej ukraińskiej mniejszości narodowej o niemigracyjnym pochodzeniu. Z kolei po 24 lutego 2024 r. w Polsce znalazły się osoby migrujące z powodu wojny w Ukrainie – trzeci ukraiński zbiorowy aktor, na rzecz którego nastąpiła bezprecedensowa mobilizacja środowisk ukraińskich i którego obecność w istotny sposób przemodelowała ilościowe i symboliczne relacje pomiędzy ukraińską mniejszością narodową, obywatelami i obywatelkami Ukrainy przybyłymi przed 2022 r. oraz całym polskim społeczeństwem. Ponadto, o ile wcześniejsza migracja z Ukrainy do Polski miała w dużym stopniu cyrkulacyjny charakter związany z pracą czasową, o tyle obecnie coraz więcej osób decyduje się pozostać w Polsce na stałe. W tym kontekście pojawiły się nowe, nieznane dotąd wyzwania zarówno w sferze pragmatycznej, jak i symbolicznej. Relacje między przedstawicielami i przedstawicielkami różnych społeczności ukraińskich w Polsce opierają się na różnych osiach różnicowania, wytyczania granic, ale i budowania wspólnoty. Warunkowane są także przez mechanizmy włączania i wyłączania oraz ramy migrantycyzacji i ekskluzywizacji osób mobilnych stosowane przez aparat państwowy i obecne w dyskursach publicznych. Przedstawiciele i przedstawicielki tych społeczności uczestniczą w różnych relacjach władzy i podlegają praktykom urasowienia, klasizmu, seksizmu itp., mają także zróżnicowany dostęp do zasobów symbolicznych, politycznych i ekonomicznych, wynikający z odmiennych uprawnień i różnych pozycjonalności w społeczeństwie.
Zapraszamy autorki i autorów do przesyłania artykułów, które odnoszą się do społeczności ukraińskich w Polsce, ich wzajemnych relacji i wspólnych bądź odrębnych dyskursów na ich temat i wytwarzanych przez nie. Zachęcamy zwłaszcza do poruszenia problemów takich jak:
* Zróżnicowanie postaw, identyfikacji i interesów w obrębie społeczności ukraińskich w Polsce oraz ich wpływ na wzajemne relacje, współpracę i konflikty.
* Rola osób o mieszanej lub nie wyłącznie ukraińskiej identyfikacji narodowej/etnicznej (np. Tatarzy, Romowie, Polacy) w życiu społecznym społeczności ukraińskich w Polsce.
* Grupy szczególnie narażone na wykluczenie w społecznościach ukraińskich w Polsce (np. kobiety samotnie wychowujące dzieci i rodziny wielodzietne, osoby starsze, osoby z niepełnosprawnościami, osoby LGBTQ+) i strategie przeciwdziałania marginalizacji).
* Formy mobilizacji i samoorganizacji różnych środowisk ukraińskich w Polsce w obliczu pełnowymiarowej wojny.
* Nierówności klasowe i sytuacja ekonomiczna społeczności ukraińskich w Polsce oraz ich konsekwencje dla integracji społecznej (dostęp do rynku pracy, usług publicznych itp.; różnice pomiędzy uprawnieniami wynikającymi z różnych statusów pobytowych; wyzwania integracyjne).
* Relacje społeczności ukraińskich z instytucjami państwa polskiego – wpływ dostępu do edukacji, ochrony zdrowia, kultury czy opieki społecznej na procesy inkluzji i ekskluzji.
* Zaangażowanie społeczności ukraińskich w życie publiczne i polityczne w Polsce – formy uczestnictwa, bariery i strategie reprezentacji.
* Wpływ społeczności ukraińskich w Polsce na relacje polsko-ukraińskie.
* Dyskursy publiczne o Ukraińcach i Ukrainkach w Polsce – ich rola w kształtowaniu postaw wobec tych społeczności oraz wewnętrznych relacji w ich obrębie.
* Dyskursy wytwarzane przez społeczności ukraińskie w Polsce – ich znaczenie m.in. dla kształtowania tożsamości zbiorowych i mobilizacji.
* Ukraińska mniejszość narodowa w Polsce (w 20 lat po przyjęciu Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym): relacje z Polakami i osobami miigrującymi z Ukrainy.
Zapraszamy do nadsyłania tekstów zarówno w języku polskim, jak i angielskim. Zasady przygotowania tekstów do publikacji w „Kulturze i Społeczeństwie” dostępne są na stronie: https://czasopisma.isppan.waw.pl/index.php/kis/about/submissions
Redaktorami gościnnymi zeszytu są dr hab. Patrycja Trzeszczyńska, prof. UJ (patrycja.trzeszczynska@uj.edu.pl), dr Grzegorz Demel (grzegorz.demel@gmail.com) i dr Ignacy Jóźwiak (i.jozwiak@uw.edu.pl).
Publikacja zeszytu planowana jest na grudzień 2026 roku. Na zgłoszenia czekamy do 28 lutego 2026 roku. Teksty są przyjmowane wyłącznie za pośrednictwem strony czasopisma: https://czasopisma.isppan.waw.pl/kis