Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 51 Nr 1 (2007): Tematy popkultury

Artykuły i rozprawy

Rozumienie dowcipów a rozumienie kultury. Poczucie humoru a uczestnictwo we wspólnocie kulturowej

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2007.51.3
Przesłane: 3 sierpnia 2023
Opublikowane: 20 marca 2007

Abstrakt

The author of the article concentrates on the issue of the role of humour and jokes in the social life of a person and the qualitative jump which that person makes in understanding humorous situations at around 3–4 years of age. Supporting his argument with theses from the realms of psychology and evolutionary sociology, he points out the possible lines along which laughter and humour could have developed in the primates, including Homo Sapiens. The key concept in these deliberations is the theory of mind module, the mental capacity which makes possible empathy, the manipulation of the partner in the interaction and the understanding of the false convictions which seem to be the foundations of understanding humorous situations. While referring to his own observations the author tries to outline the principles governing human laughter depending on the presence of the theory of mind module. He points out that it is that which enriches interaction and the exchange of information which is important from a social point of view. The conclusions drawn from the concept of the theory of thought also allows for acknowledgement of the fact that understanding the punch line is based on the same mechanisms as understanding the essence of culture, as a result of which the thesis can be put forward that there is a very strong tie between a person’s level of culture and their ability to perceive humorous situations.

Bibliografia

  1. Baker Robin, Oram Elizabeth, 2001, Wojny dziecięce. Macierzyństwo, ojcostwo i waśnie rodzinne, tłum. Tadeusz Chawziuk, Rebis, Poznań.
  2. Baron-Cohen Simon, 1999, Mindblindness: An Essay on Autism and Theory of Mind, A Bradford Book–The MIT Press, Cambridge MA–London.
  3. Bergson Henri, 1995, Śmiech. Esej o komizmie, tłum. Stanisław Cichowicz, Wydawnictwo KR, Warszawa.
  4. Białecka-Pikul Marta, 2002, Co dzieci wiedzą o umyśle i myśleniu, Wydawnictwo UJ, Kraków.
  5. Brown William M., Moore Chris, 2002, Smile Asymmetries and Reputation as Reliable Indicators of Likelihood to Cooperate: An Evolutionary Analysis, w: S. P. Shohov (red.), Advances in Psychology Research, nr 11, Nova Science Publishers, New York.
  6. Brown William M., Palameta Boris, Moore Chris, 2003, Are There Nonverbal Cues Commitment? An Exploratory Study Using the Zero-acquaintance Video Presentation Paradigm, „Evolutionary Psychology”, nr 1.
  7. Bystroń Jan Stanisław, 1993, Komizm, Text, Warszawa.
  8. Chłopicki Władysław, 1995, O humorze poważnie, Wydawnictwo Oddziału PAN, Kraków.
  9. Darwin Karol, 1988, O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt, tłum. Zofia Majlert, Krystyna Zaćwilichowska, PWN, Warszawa.
  10. Dawkins Richard, 1996, Samolubny gen, tłum. Marek Skoneczny, Prószyński i S-ka, Warszawa.
  11. Dunbar Robin, 1996, Grooming, Gossip, and the Evolution of Language, Harvard University Press, Cambridge.
  12. Eibl-Eibesfeldt Irenäus, 1998, Miłość i nienawiść, tłum. Zuzanna Stromenger, PIW, Warszawa.
  13. Gołaszewska Maria, 1987, Śmieszność i komizm, Ossolineum, Wrocław.
  14. Goodall Jane, 1996, Przez dziurkę od klucza. 30 lat obserwacji szympansów nad potokiem Gombe, tłum. Jerzy Prószyński, Prószyński i S-ka, Warszawa.
  15. Heylen Dirk, 2003, „Talking heads say «cheese». Humor as an impetus for embodied conversational agent research”, referat przedstawiony podczas warsztatów „Humor modeling in the interface”, Fort Lauderdale, Florida, 5–10 kwietnia.
  16. Hooff Jan A. R. A. M. van, 1972, A Comparative Approach to the Phylogeny of Laughter and Smiling, w: R. A. Hinde (red.), Non-verbal Communication, Cambridge University Press, Cambridge.
  17. Huzinga Johan, 1985, Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, tłum. Maria Kurecka, Witold Wirpsza, Czytelnik, Warszawa.
  18. Jung Wonil E., 2003, The Inner Eye Theory of Laughter: Mindreader Signals Cooperator Value, „Evolutionary Psychology”, nr 1.
  19. Kozłowski Tomasz, 2006a, Moja pierwsza teoria, „Charaktery”, nr 7.
  20. Kozłowski Tomasz, 2006b, Zarys nowej perspektywy w teorii socjalizacji. Skok poznawczo-behawioralny, „Kultura i Edukacja”, nr 1.
  21. Kozłowski Tomasz, 2007, Kłamię, więc jestem. W poszukiwaniu początków samoświadomości, Biblioteka Moderatora, Taszów.
  22. Murdock George P., 1945, The Common Denominator of Cultures, w: Ralph Linton, The Science of Man in the World Crisis, Columbia University Press, New York.
  23. Premack David, Woodruff Robert W., 1978, Does the Chimpanzee Have a Theory of Mind?, „Behavioral and Brain Sciences”, nr 1.
  24. Provine Robert R., 1996, Laughter, „American Scientist”, nr 1–2.
  25. Radomska Anna, 2003, Spostrzeganie sytuacji komicznych przez 10- i 15-latki, w: Ludwika Wojciechowska (red.), Spostrzeganie zjawisk świata społecznego przez dzieci, młodzież i młodych dorosłych, Wydawnictwa UW, Warszawa.
  26. Ridley Matt, 2000, O pochodzeniu cnoty, tłum. Małgorzata Koraszewska, Rebis, Poznań.
  27. Tillmann Klaus-Jürgen, 1996, Teorie socjalizacji, PWN, Warszawa.
  28. Wilson Edward O., 2000, Socjobiologia, tłum. Mariusz Siemiński, Zysk i S-ka , Poznań.
  29. Wilson Edward O., 2002, Konsiliencja. Jedność wiedzy, tłum. Jarosław Miklos, Zysk i S-ka, Poznań.
  30. Witkowski Tomasz, 2005, Inteligencja makiaweliczna. Rzecz o pochodzeniu natury ludzkiej, Biblioteka Moderatora, Taszów.
  31. Wrangham Richard, Peterson Dale, 1999, Demoniczne samce. Małpy człekokształtne i źródła ludzkiej przemocy, tłum. Monika Auriga, PIW, Warszawa.
  32. Zlatev Jordan, Persson Tomas, Gärdenfors Peter, 2005, Bodily Mimesis as „the Missing Link” in Human Cognitive Evolution, „Lund University Cognitive Studies”, nr 121.
  33. Żygulski Kazimierz, 1976, Wspólnota śmiechu. Studium socjologiczne komizmu, PIW, Warszawa.
  34. Żygulski Kazimierz, 1981, Święto i kultura. Święta dawne i nowe. Rozważania socjologa, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa.

Downloads

Download data is not yet available.