Mikołaj Kopernik jako podmiot badań nad pamięcią. Znajomość postaci i dorobku naukowego w wybranych krajach europejskich

Grażyna Pol; Rafał Wiśniewski

doi:10.35757/KiS.2023.67.4.5

Tom 67 Nr 4 (2023)

Artykuły i rozprawy

Mikołaj Kopernik jako podmiot badań nad pamięcią. Znajomość postaci i dorobku naukowego w wybranych krajach europejskich

Grażyna Pol⁺⁻
Rafał Wiśniewski⁺⁻

PDF

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2023.67.4.5
Przesłane: 4 kwietnia 2023
Opublikowane: 28 grudnia 2023

Abstrakt

The article focuses on an analysis of the level of knowledge of contemporary British, Germans, French, Italians and Poles about Nicolaus Copernicus the person and his scientific achievements. The analysis is based on the results of an international quantitative survey concerning this historical figure that was carried out in 2022 in the countries mentioned. Despite happily associating Nicolaus Copernicus with the cultural heritage of their own countries, it turned out that the respondents knew little of the astronomer’s achievements. A comparison of the recognisability of this figure in the three countries with which he was most associated, that is, with Poland, Germany and Italy, also shows that Italians more often than Germans associate the cultural heritage of their country with this figure. This may prove that it is not in Germany but in contemporary Italy that stronger or more effective processes of discursive and symbolic elaboration of the past take place in the context of the legacy of Nicolaus Copernicus.

Bibliografia

Anderson Benedict, 1997, Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, tłum. Stefan Amsterdamski, Znak, Warszawa–Kraków.
Assmann Jan, 2015, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. Anna Kryczyńska-Pham, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Czarnowski Stefan, 1956, Kult bohaterów i jego społeczne podłoże: święty Patryk, bohater narodowy Irlandii, w: Dzieła, t. 4, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Czarnowski Stefan, 1956, Dawność a teraźniejszość w kulturze, w: „Studia z historii kultury”. Dzieła, t. 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Durkheim Émile, 1990, Elementarne formy życia religijnego. System totemiczny w Australii, tłum. Anna Zadrożyńska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Gansiniec Ryszard, 1958, Tytuł dzieła astronomicznego Mikołaja Kopernika, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, t. 3, nr 2, s. 195–222.
Getka-Kenig Mikołaj, 2017, Pomniki publiczne i dyskurs zasługi w dobie „wskrzeszonej” Polski lat 1807–1830, Universitas, Kraków.
Górski Karol, 1968, Dom i środowisko rodzinne Mikołaja Kopernika, TNT, Toruń.
Grotek Edyta, 2018, Miejsca pamięci a toruńska tożsamość zbiorowa w XIX wieku. Przypadek Kopernika, w: Waldemar Czachur (red.), Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Hałas Elżbieta (red.), 2012, Kultura jako pamięć. Posstradycjonalne znaczenie przeszłości, Nomos, Kraków.
Hue-Tam Ho Tai, 2001, Remembered Realms: Pierre Nora and French National Memory, „American Historical Review”, t. 106(3), s. 906–922.
Jaskulski Krzysztof, 2012, Wspólnota symboliczna. W stronę antropologii symbolizmu, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk.
Karas Marcin, 2017, The Contribution of Nicolaus Copernicus to Jagiellonian Ideas, w: Leszek Korporowicz, Sylwia Jaskuła, Malgožata Stefanovič, Paweł Plichta (red.), Jagiellonian Ideas Towards Challenges of Modern Times, Jagiellonian Library, Kraków.
Kilias Jarosław, 2011, Maurice Halbwachs and Social Memory Studies in Poland and Bohemia: on Two Translations and their Contexts, „Historická Sociologie”, nr 2.
Kłoskowska Antonina, 2012, Kultury narodowe u korzeni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kończal Kornelia, Joanna Wawrzyniak, 2011, Polskie badania pamięcioznawcze: tradycje, koncepcje, (nie)ciągłości, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4.
Kończal Kornelia, 2014, Miejsce pamięci, w: Magdalena Saryusz-Wolska, Robert Traba (red.), Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, Scholar, Warszawa.
Kordel Jacek, 2020, Królestwo anarchii. W poszukiwaniu nowożytnych wyobrażeń o Rzeczypospolitej i jej mieszkańcach, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
Kreis Greg, 2014, Pierre Nora — lepsze zrozumienie i krytyka, w: Kornelia Kończal (red.), (Kon)teksty pamięci Antologia, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
Kwiatkowski Piotr, 2018, Odzyskanie niepodległości w polskiej pamięci zbiorowej, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
Löfgren Orvar, 1989, The Nationalization of Culture, „Ethnologia Europaea”, t. 19, s. 5–23.
Łopuszański Piotr, 2022, Mikołaj Kopernik. Nowe oblicze geniusza, Fronda, Warszawa.
Mikulski Krzysztof, 2022, Mikołaj Kopernik wciąż tajemniczy? Obrazki z życia astronoma w przededniu 550. rocznicy urodzin, „Nauka”, nr 1.
Napiórkowski Marcin, 2019, Turbopatriotyzm, Wydawnictwo Czarne, Warszawa.
Napiórkowski Marcin, hasło „Upamiętnianie” (https://cbh.pan.pl/pl/upami%C4%99tnienie [dostęp: 21.03.2023]).
Nora Pierre, 2009, Między pamięcią i historią: Les lieux de Mémoire, „Tytuł roboczy: Archiwum”, nr 2, s. 4–12.
Nora Pierre, 2022, Między pamięcią a historią, tłum. Jan Maria Kłoczowski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Ritter Elisabeth, 2015, Mikołaj Kopernik. O obrotach narodowych dziełem wielkiego astronoma, w: Robert Traba, Hans Henning Hahn (red.), Polsko-niemieckie miejsca pamięci, Scholar, Warszawa.
Saryusz-Wolska Magdalena (red.), 2009, Pamięć zbiorowa i kulturowa: współczesna perspektywa niemiecka, Universitas, Kraków.
Skimborowicz Hipolit, 1843, Mikołaj Kopernik Polak, Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu.
Stawowy Ewa, 1975, Stefana Czarnowskiego socjologiczna analiza kultu bohatera, „Rocznik Naukowo-dydaktyczny WSP w Krakowie”.
Szacka Barbara, 2006, Czas przeszły — pamięć — mit, Scholar, Warszawa.
Szpociński Andrzej, 2011, Antoniny Kłoskowskiej koncepcja kultury narodowej jako źródło inspiracji, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2–3.
Szpociński Andrzej, 2021, Współczesna kultura historyczna i jej przemiany, Scholar, Warszawa.
Sztabiński Franciszek, 2011, Ocena jakości danych w badaniach surveyowych, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Thelen David (red.), 1990, Memory and American History, Indiana University Press, Bloomington–Indianapolis.
Traba Robert, 2010, Polityka wobec historii: kontrowersje i perspektywy, „Teksty Drugie”, nr 2.
Traba Robert, Hahn Hans Henning (red.), 2015, Polsko-niemieckie miejsca pamięci, Scholar, Warszawa.
Wawrzyniak Joanna, 2014, Pamięć zbiorowa w: Magdalena Saryusz-Wolska, Robert Traba (red.), Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, Scholar, Warszawa.
Wiśniewski Rafał, Kukołowicz Tomasz, Maciejczak-Kwiatkowska Zuzanna, Modzelewska Marlena, Węglarska Kamila, Zarzecki Marcin, 2019, O 11 listopada pewnego roku. Świętowanie stulecia odzyskania niepodległości w ujęciu socjologicznym, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.

Downloads

Download data is not yet available.

Słowa kluczowe

Mikołaj Kopernik
międzynarodowe badania pamięci
upamiętnianie
polityka pamięci
pamięcioznawstwo

Jak cytować

Pol, G., & Wiśniewski, R. (2023). Mikołaj Kopernik jako podmiot badań nad pamięcią. Znajomość postaci i dorobku naukowego w wybranych krajach europejskich. Kultura I Społeczeństwo, 67(4), 81–105. https://doi.org/10.35757/KiS.2023.67.4.5

Prawa autorskie

Podobne artykuły

Anna Wylegała, Pamiętniki konkursowe oraz współczesne wywiady jako komplementarne źródła do badania chłopskiego doświadczenia reformy rolnej , Kultura i Społeczeństwo: Tom 66 Nr 2 (2022)
Tymoteusz Król, Świętowanie w opowieściach wspomnieniowych Wilamowian o powojennych prześladowaniach , Kultura i Społeczeństwo: Tom 66 Nr 1 (2022)
Małgorzata Łukianow, Aneta Gop, Joanna Skrzypowska, Rodzicielskie doświadczenia nauczania zdalnego w okresie pandemii Covid-19 , Kultura i Społeczeństwo: Tom 65 Nr 3 (2021)
Krzysztof Jaskułowski, Piotr Majewski, Polityka pamięci „żołnierzy wyklętych” , Kultura i Społeczeństwo: Tom 68 Nr 1 (2024): Kłopotliwe dziedzictwo
Magdalena Rek-Woźniak, Dziedzictwo konfliktu klasowego a lokalna polityka pamięci , Kultura i Społeczeństwo: Tom 68 Nr 1 (2024): Kłopotliwe dziedzictwo
Arkadiusz Łuba, Putler, Putinna i Śmierć , Kultura i Społeczeństwo: Tom 67 Nr 3 (2023): Ukraina i Polska 2022 — wobec inwazji Rosji
Paweł Matuszewski, Jacek Bieliński, Entuzjazm jako motywator działań pomocowych wobec uchodźców z Ukrainy: analiza związku między entuzjazmem a udzielaniem pomocy w modelu emocjonalnego wyboru , Kultura i Społeczeństwo: Tom 67 Nr 3 (2023): Ukraina i Polska 2022 — wobec inwazji Rosji
Piotr Zbieranek, Racjonalność działań społecznych w obszarze kultury , Kultura i Społeczeństwo: Tom 66 Nr 3 (2022)
Sławomira Kamińska-Berezowska, Rafał Cekiera, Sytuacja pracownicza migrantów zarobkowych z Ukrainy w opinii przedstawicieli Międzyzakładowego Związku Zawodowego Pracowników Ukraińskich w Polsce , Kultura i Społeczeństwo: Tom 67 Nr 3 (2023): Ukraina i Polska 2022 — wobec inwazji Rosji
Joanna Kulpińska, Rodzinne mikrohistorie, łańcuchy i sieci migracyjne do Stanów Zjednoczonych na przestrzeni stulecia. Analiza porównawcza wychodźstwa z polskiej, niemieckiej i szwedzkiej wsi , Kultura i Społeczeństwo: Tom 66 Nr 4 (2022)

1 2 3 4 5 > >>

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

[1] Anderson Benedict, 1997, Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, tłum. Stefan Amsterdamski, Znak, Warszawa–Kraków.

[2] Assmann Jan, 2015, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. Anna Kryczyńska-Pham, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

[3] Czarnowski Stefan, 1956, Kult bohaterów i jego społeczne podłoże: święty Patryk, bohater narodowy Irlandii, w: Dzieła, t. 4, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

[4] Czarnowski Stefan, 1956, Dawność a teraźniejszość w kulturze, w: „Studia z historii kultury”. Dzieła, t. 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

[5] Durkheim Émile, 1990, Elementarne formy życia religijnego. System totemiczny w Australii, tłum. Anna Zadrożyńska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

[6] Gansiniec Ryszard, 1958, Tytuł dzieła astronomicznego Mikołaja Kopernika, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, t. 3, nr 2, s. 195–222.

[7] Getka-Kenig Mikołaj, 2017, Pomniki publiczne i dyskurs zasługi w dobie „wskrzeszonej” Polski lat 1807–1830, Universitas, Kraków.

[8] Górski Karol, 1968, Dom i środowisko rodzinne Mikołaja Kopernika, TNT, Toruń.

[9] Grotek Edyta, 2018, Miejsca pamięci a toruńska tożsamość zbiorowa w XIX wieku. Przypadek Kopernika, w: Waldemar Czachur (red.), Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

[10] Hałas Elżbieta (red.), 2012, Kultura jako pamięć. Posstradycjonalne znaczenie przeszłości, Nomos, Kraków.

[11] Hue-Tam Ho Tai, 2001, Remembered Realms: Pierre Nora and French National Memory, „American Historical Review”, t. 106(3), s. 906–922.

[12] Jaskulski Krzysztof, 2012, Wspólnota symboliczna. W stronę antropologii symbolizmu, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk.

[13] Karas Marcin, 2017, The Contribution of Nicolaus Copernicus to Jagiellonian Ideas, w: Leszek Korporowicz, Sylwia Jaskuła, Malgožata Stefanovič, Paweł Plichta (red.), Jagiellonian Ideas Towards Challenges of Modern Times, Jagiellonian Library, Kraków.

[14] Kilias Jarosław, 2011, Maurice Halbwachs and Social Memory Studies in Poland and Bohemia: on Two Translations and their Contexts, „Historická Sociologie”, nr 2.

[15] Kłoskowska Antonina, 2012, Kultury narodowe u korzeni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

[16] Kończal Kornelia, Joanna Wawrzyniak, 2011, Polskie badania pamięcioznawcze: tradycje, koncepcje, (nie)ciągłości, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4.

[17] Kończal Kornelia, 2014, Miejsce pamięci, w: Magdalena Saryusz-Wolska, Robert Traba (red.), Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, Scholar, Warszawa.

[18] Kordel Jacek, 2020, Królestwo anarchii. W poszukiwaniu nowożytnych wyobrażeń o Rzeczypospolitej i jej mieszkańcach, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.

[19] Kreis Greg, 2014, Pierre Nora — lepsze zrozumienie i krytyka, w: Kornelia Kończal (red.), (Kon)teksty pamięci Antologia, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.

[20] Kwiatkowski Piotr, 2018, Odzyskanie niepodległości w polskiej pamięci zbiorowej, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.

[21] Löfgren Orvar, 1989, The Nationalization of Culture, „Ethnologia Europaea”, t. 19, s. 5–23.

[22] Łopuszański Piotr, 2022, Mikołaj Kopernik. Nowe oblicze geniusza, Fronda, Warszawa.

[23] Mikulski Krzysztof, 2022, Mikołaj Kopernik wciąż tajemniczy? Obrazki z życia astronoma w przededniu 550. rocznicy urodzin, „Nauka”, nr 1.

[24] Napiórkowski Marcin, 2019, Turbopatriotyzm, Wydawnictwo Czarne, Warszawa.

[25] Napiórkowski Marcin, hasło „Upamiętnianie” (https://cbh.pan.pl/pl/upami%C4%99tnienie [dostęp: 21.03.2023]).

[26] Nora Pierre, 2009, Między pamięcią i historią: Les lieux de Mémoire, „Tytuł roboczy: Archiwum”, nr 2, s. 4–12.

[27] Nora Pierre, 2022, Między pamięcią a historią, tłum. Jan Maria Kłoczowski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

[28] Ritter Elisabeth, 2015, Mikołaj Kopernik. O obrotach narodowych dziełem wielkiego astronoma, w: Robert Traba, Hans Henning Hahn (red.), Polsko-niemieckie miejsca pamięci, Scholar, Warszawa.

[29] Saryusz-Wolska Magdalena (red.), 2009, Pamięć zbiorowa i kulturowa: współczesna perspektywa niemiecka, Universitas, Kraków.

[30] Skimborowicz Hipolit, 1843, Mikołaj Kopernik Polak, Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu.

[31] Stawowy Ewa, 1975, Stefana Czarnowskiego socjologiczna analiza kultu bohatera, „Rocznik Naukowo-dydaktyczny WSP w Krakowie”.

[32] Szacka Barbara, 2006, Czas przeszły — pamięć — mit, Scholar, Warszawa.

[33] Szpociński Andrzej, 2011, Antoniny Kłoskowskiej koncepcja kultury narodowej jako źródło inspiracji, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2–3.

[34] Szpociński Andrzej, 2021, Współczesna kultura historyczna i jej przemiany, Scholar, Warszawa.

[35] Sztabiński Franciszek, 2011, Ocena jakości danych w badaniach surveyowych, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

[36] Thelen David (red.), 1990, Memory and American History, Indiana University Press, Bloomington–Indianapolis.

[37] Traba Robert, 2010, Polityka wobec historii: kontrowersje i perspektywy, „Teksty Drugie”, nr 2.

[38] Traba Robert, Hahn Hans Henning (red.), 2015, Polsko-niemieckie miejsca pamięci, Scholar, Warszawa.

[39] Wawrzyniak Joanna, 2014, Pamięć zbiorowa w: Magdalena Saryusz-Wolska, Robert Traba (red.), Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, Scholar, Warszawa.

[40] Wiśniewski Rafał, Kukołowicz Tomasz, Maciejczak-Kwiatkowska Zuzanna, Modzelewska Marlena, Węglarska Kamila, Zarzecki Marcin, 2019, O 11 listopada pewnego roku. Świętowanie stulecia odzyskania niepodległości w ujęciu socjologicznym, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.