Abstrakt
Niniejszy tekst analizuje pamiętniki konkursowe oraz przeprowadzane współcześnie wywiady biograficzne jako źródłem do badania chłopskiego doświadczenia reformy rolnej PKWN przeprowadzonej na mocy dekretu z 6 września 1944 r. Biorę pod uwagę trzy konkursy: „Opis mojej wsi” (1948), „Nowe pamiętniki chłopów” (1955) i „Mój rok 1944/1945” (1969), zestawiając je z 69 wywiadami, nagranymi w latach 2017-2019. W przypadku pamiętników pokuję, z jakiego rodzaju autorami mamy do czynienia, jak wyglądają pamiętniki pod względem formy, jakie tematy były w nic poruszane, a jakie nie, i dlaczego nie są one wystarczające jako materiał do badania tego tematu. Zastanowię się nad specyfiką pamiętników jako narracji wywołanej i przedstawię możliwości krytycznego podejścia metodologicznego w ich analizie. W części drugiej pokazuję, w jaki sposób wywiady uzupełniają materiał pamiętnikarski.
Bibliografia
- Bertaux Daniel, 1990, Funkcje wypowiedzi autobiograficznych w procesie badawczym, w: Jan Włodarek, Marek Ziółkowski (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Poznań.
- Daruk Wacław, 1973, Bez głaskania po głowie, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
- Głowacka Maja, Helak Monika, Kościńska Justyna, 2020, Konkurs «Pamiętniki Pandemii». Założenia, wyniki, wstępne refleksje, „Autobiografia Literatura Kultura Media”, nr 2 (15), s. 227–242.
- Góra Władysław, 1969, Reforma rolna PKWN, Książka i Wiedza, Warszawa.
- Hemmerling Zygmunt (red.), 1990, Wieś polska 1944–1989. Wybrane problemy podmiotowości społecznej, życia politycznego, ekonomicznego, oświatowego, kulturalnego i religijnego, Ośrodek Badań Społecznych, Warszawa.
- Iwaniak Stefan, 1975, Reforma rolna w województwie kieleckim w latach 1944–1945, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
- Kaczor Jan, 1961, Wspomnienia ludowego starosty, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
- Karolczak Kazimierz, 2006, Życie codzienne i funkcje dworu ziemiańskiego w czasie wojny i okupacji 1939–1945, w: Michał Wenklar (red.), Ziemianie wobec okupacji 1939–1945, IPN–Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Societas Vistulana, Kraków.
- Kaźmierska Kaja, 1996, Wywiad narracyjny — technika i pojęcie analityczne, w: Marek Czyżewski, Andrzej Piotrowski, Alicja Rokuszewska-Pawełek (red.), Biografia a tożsamość narodowa, Wydawnictwo UŁ, Łódź, s. 35–45.
- Kaźmierska Kaja, 2019, Pamiętnik imigranta jako przedmiot analizy w «Chłopie polskim w Europie i Ameryce». Refleksja w stulecie wydania, „Człowiek i Społeczeństwo”, t. 47, s. 39–56.
- Kersten Krystyna, Szarota Tomasz (oprac.), 1967–1971, Wieś polska 1939–1948. Materiały konkursowe, t. 1–3, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
- Kosiński Krzysztof, 2003, Pamiętnikarstwo konkursowe jako źródło historyczne, „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” nr 6, s. 133–145.
- Motyka Grzegorz, 2018, Obywatel „Igła” — krawiec ze Skaryszewa. Analiza mikrohistoryczna kontrrewolucji wyklętych, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
- Pawłowska Kinga, 2009, Metoda pamiętnikarska w polskiej socjologii wsi — ujęcia antropologiczne, „Wieś i Rolnictwo”, nr 1, s. 62–84.
- Siekierski Stanisław, 1992, Etos chłopski w świetle pamiętników, Zakład Wydawniczy „Galicja” Fundacji Artystycznej ZMW, Kraków.
- Słabek Henryk, 1972, Dzieje polskiej reformy rolnej 1944–1948, Wiedza Powszechna, Warszawa.
- Szczepański Jan, 1971, Pamiętniki a wiedza o polskim społeczeństwie, w: Pół wieku pamiętnikarstwa polskiego, Warszawa, s. 26–28.
- Szpak Ewelina, 2005, Między osiedlem a zagrodą. Życie codzienne mieszkańców PGR-ów, Wydawnictwo Trio, Warszawa.
- Turnau Stanisław, Pamiętnik z wojny 1939–1945, Biblioteka Narodowa, akc. 10571–10572, 10702–10703, 3.02.1945
- Wieruszewska Maria 2019, Społeczności wiejskie w stuleciu przemian, w: Maria Halamska, Monika Stanny, Jerzy Wilkin (red.), Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, t. 1–2, IRWiR PAN–Scholar, Warszawa.
- Wierzchoś Dariusz, 2008, Zwyczajne życie zwykłych ludzi. Losy archiwum Towarzystwa Przyjaciół Pamiętnikarstwa (https://histmag.org/Zwyczajne-zycie-zwyklych-ludzi.-Losy-archiwum-Towarzystwa-Przyjaciol-Pamietnikarstwa-1750 [dostęp: 25.02.2021]).
- Wolska Dorota, 2012, Odzyskać doświadczenie. Sporny temat humanistyki współczesnej, Universitas, Kraków.
- Wylegała Anna, 2021, Był dwór, nie ma dworu. Reforma rolna w Polsce, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
- Zborowska Agata, 2020, Życie rzeczy w powojennej Polsce, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Downloads
Download data is not yet available.