Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 68 Nr 4 (2024): Troska o dobrostan

Artykuły i rozprawy

Werbalna przemoc położnicza i lekarska wobec kobiet rodzących w Polsce: Zakres i różnorodność doświadczeń rodzących w ujęciu socjologicznym

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2024.68.4.9
Przesłane: 29 lutego 2024
Opublikowane: 17 grudnia 2024

Abstrakt

Poród to ważne doświadczenie. Jego przebieg i jakość są kluczowe tak dla rozwoju i podjęcia roli matki, jak i dla dziecka (dzieci). O swoim porodzie, w badaniu „Głos Matek”, prowadzonym przez Fundację Rodzić po Ludzku, co roku opowiada kilkanaście tysięcy kobiet. W artykule zaprezentowano wyniki analiz tych wypowiedzi, ukierunkowane na stosowaną przez położne i lekarzy przemoc werbalną wobec kobiet rodzących w Polsce w latach 2021-2022. W wyniku analizy zebranego materiału badawczego (opowieści o przemocy), udało się ustalić kto krzyczy na kobiety podczas porodu, jaka jest treść przemocowych wypowiedzi, w reakcji na jakie zachowania kobiet krzyczą położne i lekarze. Uzyskane wyniki zostały zinterpretowane m.in. w świetle teorii Michela Foucaulta oraz zestawione z wytycznymi medycznymi dotyczącymi wzorcowego traktowania kobiet podczas porodu oraz obowiązującymi w Polsce przepisami prawa, a także wytycznymi WHO na temat pozytywnego doświadczenia porodowego.

Bibliografia

  1. Adamska Iwona, Baranowska Barbara, Doroszewska Antonina, Pietrusiewicz Joanna, Godlewska Maria, Kwiatek-Kucharska Anna, 2021, Raport: Opieka okołoporodowa podczas pandemii COVID-19 w świetle doświadczeń kobiet i personelu medycznego. Fundacja Rodzić po Ludzku. (https://rodzicpoludzku.pl/raporty/raport-opieka-okoloporodowa-podczas-pandemii-covid-19-w-swietle-doswiadczen-kobiet-i-personelu-medycznego/ [dostęp: 28.09.2023].
  2. Bińczyk Ewa, 2002, Nieklasyczna socjologia medycyny Michela Foucault: praktyki medykalizacji jako praktyki władzy, w: Włodzimierz Piątkowski, Anna Titkow (red.), W stronę socjologii zdrowia, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 181–193.
  3. Dąbrowska Justyna, 2023, Przeprowadzę cię na drugi brzeg. Rozmowy o porodzie, traumie i ukojeniu, Wydawnictwo Agora, Warszawa.
  4. Diaz-Tello Farah, 2016, Invisible Wounds: Obstetric Violence in the United States, „Reproductive Health Matters”, t. 24(47), s. 56–64 (https://doi.org/10.1016/j.rhm.2016.04.004).
  5. Domańska Urszula, 2005, Medykalizacja i demedykalizacja macierzyństwa, w: Włodzimierz Piątkowski, Włodzimierz A. Brodniak (red.), Zdrowie i choroba. Perspektywa socjologiczna, Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza, Tyczyn, s. 311–322.
  6. Doroszewska Antonina, Adamska-Sala Iwona, Baranowska Barbara, Piekarek Moni]ka, Pietrusiewicz Joanna, 2018, Raport z monitoringu oddziałów położniczych. Opieka okołoporodowa w Polsce w świetle doświadczeń kobiet, Fundacja Rodzić po Ludzku (https://rodzicpoludzku.pl/raporty/raport-z-monitoringu-oddzialow-polozniczych-opieka-okoloporodowa-w-polsce-w-swietle-doswiadczen-kobiet/ [dostęp: 04.10.2023]).
  7. Doroszewska Antonina, Nowakowski Michał, 2017, Medykalizacja opieki okołoporodowej w Polsce, „Zdrowie Publiczne i Zarządzanie”, nr 2, s. 172–177.
  8. Edward Majani M., Kibanda Zakia, 2022, Obstetric Violence: A Public Health Concern, „Health Science Reports”, „PubMed Central”, PMCID: PMC9795374 (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9795374/ [dostęp: 01.10.2023]).
  9. Foucault Michel, 1999, Narodziny kliniki, tłum. Paweł Pieniążek, Wydawnictwo KR, Warszawa.
  10. Foucault Michel, 2006, Trzy typy władzy, tłum. Małgorzata Kowalska, w: Aleksandra Jasińska-Kania, Lech M. Nijakowski, Jerzy Szacki, Marek Ziółkowski (red.), Współczesne teorie socjologiczne, Scholar, Warszawa, s. 512–536.
  11. Foucault Michel, 2009, Nadzorować i karać, tłum. Tadeusz Komendant, Aletheia, Warszawa.
  12. Goffman Erving, 2011, Instytucje totalne. O pacjentach szpitali psychiatrycznych i mieszkańcach innych instytucji totalnych, tłum. Olena Waśkiewicz, Jacek Łaszcz, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
  13. Helios Joanna, Jedlecka Wioletta, 2020, Przemoc instytucjonalna wobec dzieci. Kulturowe uzasadnienie przemocy instytucjonalnej, Difin, Warszawa.
  14. Heszen-Celińska Irena, Sęk Helena, 2020, Psychologia zdrowia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  15. Iwanowicz-Palus Grażyna, Kicia Mariola, Makara-Studzińska Marta, 2009, Stres w pracy położnej, w: Marta Makara-Studzińska, Grażyna Iwanowicz-Palus (red.), Psychologia w położnictwie i ginekologii, PZWL, Warszawa, s. 46–80.
  16. Kawula Stanisław, Brągiel Józefa, Janke Andrzej W., 2005, Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
  17. Koszewska Iwona, 2020, O depresji w ciąży i po porodzie, PZWL, Warszawa.
  18. Kubiak Rafał, 2019, Prawo medyczne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
  19. Kuryś Karolina, 2010, Urodzenie pierwszego dziecka jako wydarzenie krytyczne w życiu kobiet i mężczyzn, Impuls, Kraków.
  20. Kwiatek-Kucharska Anna, Nowakowska-Kutra Aleksandra, Pietrusiewicz Joanna, 2022, Przemoc położnicza i ginekologiczna (https://rodzicpoludzku.pl/baza-wiedzy/wiesci-ze-swiata/przemoc-poloznicza-i-ginekologiczna/ [dostęp: 25.09.2023]).
  21. Lichtenberg-Kokoszka Emilia, 2016, Humanistyczny wymiar opieki okołoporodowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
  22. Matecka Monika, Baum Ewa, 2023, Wsparcie społeczne jako czynnik ochronny w zaburzeniach zdrowia psychicznego okresu okołoporodowego, w: Ewa Baum, Maria Nowosadko, Katarzyna Wszołek, Sigríður Síi Jónsdóttir (red.), Opieka okołoporodowa w kontekście zdrowia psychicznego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań, s. 116–128.
  23. Muszyński Karol, 2020, Michel Foucault, w: Andrzej Kojder, Zbigniew Cywiński (red.), Socjologia prawa. Główne problemy i postacie, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 98–102.
  24. Nowakowska Luiza, 2014, Refleksje nad ciążą i porodem. Perspektywa krytycznej analizy dyskursu, „Kultura — Społeczeństwo — Edukacja”, nr 1, s. 9–24 (https://doi.org/10.14746/kse.2014.5.1.01).
  25. Nowakowska Luiza, 2016, Ciąża, poród, macierzyństwo jako obszary ustanawiania i utrwalania społecznej marginalizacji kobiet Perspektywa feministyczna, w: Kazimiera Wódz, Dorota Nowalska-Kapuścik, Grzegorz Libor (red.), Peryferie społeczne w teorii i badaniach empirycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 149–157.
  26. Nowakowska-Kutra Aleksandra, 2023, Niektóre społeczne i komunikacyjne znaczenia w autonarracjach o porodzie zamieszczonych przez matki w grupach wsparcia na Facebooku — ustalenia wstępne, w: Antonina Doroszewska, Marta Chojnacka-Kuraś, Aldona K. Jankowska (red.), Komunikacja medyczna — wyzwania i źródła inspiracji, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 302–322.
  27. Oleś Katarzyna, 2018, Poród naturalny, Natuli, Szczecin.
  28. Oleś-Binczyk Zuzanna, 2011, Medykalizacja ciąży i porodu w Polsce, w: Alicja Palęcka, Helena Szczodry, Marta Warat (red.), Kobiety w społeczeństwie polskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 43–63.
  29. Perera Dinusha, Lund Ragnhild, Swahnberg Katarina, Schei Berit, Infanti Jennifer J., 2018, ‘When Helpers Hurt’: Women’s and Midwives’ Stories of Obstetric Violence in State Health Institutions, Colombo District, Sri Lanka, „BMC Pregnancy and Childbirth”, t. 18: 211 (https://doi.org/10.1186/s12884-018-1869-z).
  30. Pospiszyl Irena, 1994, Przemoc w rodzinie, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
  31. Ritzer George, 2003, Makdonaldyzacja społeczeństwa, tłum. Ludwik Stawowy, Muza, Warszawa.
  32. Simkin Penny, Ancheta Ruth, 2015, Udany poród. Jak wcześnie zapobiec dystocji i ją leczyć, tłum. Marta Florea, PZWL, Warszawa.
  33. Simonovic Dubravka, 2019, A Human Rights-Based Approach to Mistreatment and Violence against Women in Reproductive Health Services with a Focus on Childbirth and Obstetric Violence, w: Report of the Special Rapporteur on Violence against Women, Its Causes and Consequences on a Human Rights-Based Approach to Mistreatment and Violence against Women in Reproductive Health Services with a Focus on Childbirth and Obstetric Violence (https://digitallibrary.un.org/record/3865936?ln=en [dostęp: 29.09.2023]).
  34. Szałys Dorota i in., 2023, Sytuacja demograficzna Polski do roku 2022, stat.gov.pl (https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/sytuacja-demograficzna-polski-do-roku-2022,40,3.html [dostęp: 01.10.2023]).
  35. Zaborowski Piotr, 2013, Etyczny wymiar komunikacji z pacjentem, w: Weronika Chańska, Joanna Różyńska (red.), Bioetyka, Wolters Kluwer, Warszawa, s. 135–152.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

<< < 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.