Abstrakt
W ostatnich latach da się zaobserwować wzmożony namysł nad etycznymi aspektami badań naukowych. Trend ten, w założeniu pozytywny, niewolny jest od zagrożeń, między innymi zbytnią instytucjonalizacją czy biurokratyzacją etyki, gdzie wrażliwość na drugiego człowieka gubi się w gąszczach regulaminów, kodeksów czy rekomendacji. Rozpoznając wady i zalety tej zmiany podejścia do badań naukowych, autor tekstu z perspektywy historii mówionej spogląda na humanistykę, odwołując się do pojęć wyobraźni, empatii i ranliwości, z ufnością, że dają one klucz do etycznego uprawiania nauki, tu humanistyki i badań społecznych, które ze swej natury są (powinny być) blisko ludzi. Sięga przy tym do swoich badań poświęconych dzieciom urodzonym z powodu wojny.
Bibliografia
- Frisch Michael, 1990, A Shared Authority: Essays on the Craft and Meaning of Oral and Public History, State University of New York Press, Albany, NY.
- Gałęziowski Jakub, 2020, When a Historian Meets Vulnerability. Methodological and Ethical Aspects of Research on Sensitive Topics and with People Affected by Difficult Experiences, „Rocznik Antropologii Historii”, nr 13, s. 169–189.
- Gałęziowski Jakub, 2022, Niedopowiedziane biografie. Polskie dzieci urodzone z powodu wojny, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
- Gałęziowski Jakub, Haberkern Lisa, Käuper Eva, 2021, Oral History and Requirements: Translating Theory into Practice, w: Sabine Lee, Heide Glaesmer, Barbara Stelzl-Marx (red.), Children Born of War. Past, Present and Future, Routledge, London, s. 35–58.
- Kaźmierska Kaja, 2020, Ethical Aspects of Social Research: Old Concerns in the Face of New Challenges and Paradoxes. A Reflection from the Field of Biographical Method, „Qualitative Sociology Review”, t. 16(3), s. 118–135.
- Kiciński Krzysztof, 2016, Moralność i różne oblicza empatii, w: Wojciech Pawlik (red.), Empatia, moralność a życie społeczne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
- Kita Małgorzata, 1998, Wywiad prasowy. Język — gatunek — interakcja, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
- Kurkowska-Budzan Marta, 2008, Badacz–tubylec. O emocjach, władzy i tożsamości w badaniach oral history miasteczka Jedwabne, w: Barbara Wagner, Tomasz Wiślicz (red.), Obserwacja uczestnicząca w badaniach historycznych, Inforteditions, Zabrze.
- Laar Amos, 2014, Researcher Vulnerability: An Overlooked Issue in Vulnerability Discourses, „Scientific Research and Essays”, t. 9(16), s. 737–743.
- Levine Carol i in., 2004, The Limitations of ‘Vulnerability’ as a Protection for Human Research Participants, „The American Journal of Bioethics”, t. 4(3), s. 44–49.
- Luna Florencia, 2009, Elucidating the Concept of Vulnerability: Layers Not Labels, „International Journal of Feminist Approaches to Bioethics”, t. 2(1), s. 121–139.
- Malinowska Anna, 2017, Brunatna kołysanka. Historie uprowadzonych dzieci, Agora, Warszawa.
- Mayotte Cliff, 2015, Oral History and Vulnerability, Voice of Witness (blog), (https://voiceofwitness.org/oral-history-and-vulnerability [dostęp: 30.09.2024]).
- Mills C. Wright, 2008, Wyobraźnia socjologiczna, tłum. Marta Bucholc, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- Miłosz Czesław, 1997, Piesek przydrożny, Znak, Kraków.
- Miłosz Czesław, 2000, To, Znak, Kraków.
- Ossowski Stanisław, 1967, Z zagadnień psychologii społecznej. Dzieła, t. 3, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
- Portelli Alessandro, 1991, The Death of Luigi Trastulli and Other Stories Form and Meaning in Oral History, SUNY Press, New York.
- Portelli Alessandro, 2013, Afterword, w: Anna Sheftel, Stacey Zembrzycki (red.), Oral History off the Record: Toward an Ethnography of Practice, Palgrave Macmillan, New York.
- Portelli Alessandro, 2018, Living Voices: The Oral History Interview as Dialogue and Experience, „The Oral History Review”, t. 45(2), s. 239–248.
- Portelli Alessandro, 2022a, Notatki o historii mówionej i władzy, w: Alessandro Portelli, Odkrywając historię mówioną, tłum. Magdalena Wrana, Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”, Wrocław.
- Portelli Alessandro, 2022b, Wstęp, w: Alessandro Portelli, Odkrywając historię mówioną, tłum. Agata Wiącek, Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”, Wrocław.
- Schrag Zachary M., 2010, Ethical Imperialism Institutional Review Boards and the Social Sciences, 1965–2009, John Hopkins University Press, Baltimore, MD.
- Tokarczuk Olga, 2020, Czuły narrator, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
- Traianou Anna, Hammersley Martyn, 2024, Interrogating the Concept of Vulnerability in Social Research Ethics, „Diametros”, t. 21, nr 80, s. 7–22.
- van den Hoonaard Will C., 2020, ‘Vulnerability’ as a Concept Captive in Its Own Prison, w: Ron Iphofen (red.), Handbook of Research Ethics and Scientific Integrity, Springer, Cham.
- Woźniak Marek, 2013, Wyobraźnia (historyczna) i jej rola w procesie badania przeszłości, „Pamięć i Sprawiedliwość”, t. 12, nr 2.
Downloads
Download data is not yet available.
