Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer

Vol. 51 No. 2 (2007): Tożsamość religii – religie tożsamości

Articles and essays

About what Is Left. A Biographical Approach to Research on Human Remains, Using the Example of the Hair Exhibited in the Auschwitz-Birkenau Museum

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2007.51.2.4
Submitted: August 3, 2023
Published: June 14, 2007

Abstract

The article is an attempt to write a “cultural biography” of the hair exhibited at the National Auschwitz-Birkenau Museum in Oświęcim. It in that hair has been treated a relic, remains and material constituting a source of various senses. The preface to the discussion regarding the Auschwitz hair is a presentation of their cultural and social significance and the way in which they are manipulated. Using factual data and the recollections of prisoners, the article describes German practices associated with obtaining hair in the concentration camps. The history of the hair in the museum is covered by a description of two successive exhibitions at the National Auschwitz-Birkenau Museum, a presentation of the corpus delicti rhetoric, a discussion of the conservation of the hair and, finally, what could be described as their sacralisation. At the end, the article raises the motive of the Auschwitz hair in art.

References

  1. Ackerman Diane, 1994, Historia naturalna zmysłów, tłum. Krystyna Chmielowa, KiW, Warszawa.
  2. Agamben Giorgio, 2007, Homo Sacer. Obóz jako biopolityczny paradygmat nowoczesności, tłum. Adam Ostolski, „Krytyka Polityczna”, nr II/12.
  3. Bauman Zygmunt, 1992, Nowoczesność i Zagłada, tłum. Franciszek Jaszuński, Fundacja Kulturalna Masada, Warszawa.
  4. Banek Kazimierz, 2004, Symbolika włosów. Aspekt dyferencjacji na zewnątrz i do wewnątrz, „Nomos”, nr 45/46.
  5. Berenbaum Michael, 2003, Musimy zachować Auschwitz, w: Chronić dla przyszłości. Międzynarodowa Konferencja Konserwatorska, Oświęcim, 23–25 czerwca 2003, Oświęcim.
  6. Cyra Adam, 2006, Pozostał po nich ślad…, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim.
  7. Domańska Ewa, 2006, Historie niekonwencjonalne, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
  8. Douglas Mary, 2007, Czystość i zmaza, tłum. Marta Bucholc, PIW, Warszawa.
  9. Durkheim Émile, 1990, Elementarne formy życia religijnego: system totemiczny w Australii, tłum. Anna Zadrożyńska, PWN, Warszawa.
  10. Dziadosz Edward, 1967, Stosunki handlowe obozu koncentracyjnego na Majdanku z firmą Paula Reimanna, „Zeszyty Majdanka”, t. 2.
  11. Gennep Arnold van, 2006, Obrzędy przejścia. Systematyczne studium ceremonii, tłum. Beata Biały, PIW, Warszawa.
  12. Goffman Erving, 1975, Charakterystyka instytucji totalnych, w: Włodzimierz Derczyński, Aleksandra Jasińska-Kania, Jerzy Szacki (red.), Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej, PWN, Warszawa.
  13. Gradowski Załmen, „W sercu piekła. Dokument oświęcimskiego Sonderkommando, 1944” (maszynopis tłumaczenia książki: Załmen Gradowski, In hare fin gehinom. A dokument fin Ojszwicer Zonderkommando, 1944, Jerusalem 1978).
  14. Jacobs Janet, 2004, From the Profane to the Sacred: Ritual and Mourning at Sites of Terror and Violence, „Journal for the Scientific Study of Religion”, t. 43, nr 3.
  15. Jedlińska Eleonora, 2001, Sztuka po Holokauście, Fundacja Anima, Łódź.
  16. Klein Kerwin Lee, 2003, O pojawieniu się pamięci w dyskursie historycznym, tłum. Maciej Bańkowski, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”, nr 1–2.
  17. Kopaliński Władysław, 1990, Słownik symboli, Wiedza Powszechna, Warszawa.
  18. Kopytoff Igor, 2005, Kulturowa biografia rzeczy — utowarowienie jako proces, tłum. Ewa Klekot, w: Ewa Nowicka, Marian Kempny (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, PWN, Warszawa.
  19. Krupa Bartłomiej, 2006, Wspomnienia obozowe jako specyficzna odmiana pisarstwa historycznego, Universitas, Kraków.
  20. Kucia Marek, 2005, Auschwitz jako fakt społeczny. Historia, współczesność i świadomość społeczna KL Auschwitz w Polsce, Universitas, Kraków.
  21. Krzyszowski Andrzej, Stochaj Marian, Pawłowski Ryszard, Welz Anna, 1996, Identyfikacja płci osobnika odkrytego na cmentarzysku z X/XI wieku w Sowinkach koło Poznania na podstawie badań genetycznych szczątków włosów, „Przegląd Antropologiczny”, t. 59.
  22. Lanzmann Claude, 1993, Shoah, tłum. Marek Bieńczyk, Oficyna Wydawnicza Novex, Koszalin.
  23. Lech Teresa, 1996, Wykorzystywanie włosów ludzkich w kryminalistyce i toksykologii, „Prawo i Prokuratura”, nr 7–8.
  24. Levi Primo, 1996, Czy to jest człowiek, tłum. Halszka Wiśniowska, Państwowe Muzeum w Oświęcimiu–KiW, Warszawa.
  25. MacCannell Dean, 2002, Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej, tłum. Ewa Klekot, Anna Wieczorkiewicz, Muza, Warszawa.
  26. Niessner Władysław, 2001, Sauna jako obiekt architektoniczny, jego zachowanie i konserwacja, w: Architektura zbrodni. Budynek tzw. centralnej sauny w KL Auschwitz II-Birkenau, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim.
  27. Niessner Władysław, 2003, Dylematy konserwatorsko-etyczne związane z zachowaniem włosów ofiar obozu Auschwitz-Birkenau, w: Chronić dla przyszłości. Międzynarodowa Konferencja Konserwatorska, Oświęcim, 23–25 czerwca 2003, Oświęcim.
  28. Nola Alfonso M. di, 2006, Triumf śmierci. Antropologia żałoby, tłum. różni, Universitas, Kraków.
  29. Perkowska-Szczypiorska Irena, 1962, Pamiętnik łączniczki, Czytelnik, Warszawa.
  30. Peter Stefanie, 1995, Symbole Instandhalten, w: Yasmin Doosry (red.), Representation of Auschwitz. 50 lat w fotografii, malarstwie, grafice, Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim.
  31. Pointon Marcia, 1999, Materializing Mourning: Hair, Jewellery and the Body, w: Marius Kwint, Christopher Breward, Jeremy Aynsley (red.), Material Memories, Oxford–New York.
  32. Reder Rudolf, 1946, Bełżec, Wojewódzka Żydowska Komisja Historyczna w Krakowie, nr 4, Kraków.
  33. Ryback Timothy W., 1993, Evidence of Evil, „The New Yorker Magazine”, 15 listopada, (www.fscwv.edu/users/pedwards/evidence_of_evil_by_tomothy_w.htm).
  34. Strzelecki Andrzej, 1995, Wykorzystywanie zwłok ofiar obozu, „Zeszyty Oświęcimskie”, nr 21.
  35. Targońska Anna, 1998, Symbolika włosów i manipulowanie włosami w kulturze ludowej, „Lud”, t. 82.
  36. Tomicki Ryszard, 1987, Poza społeczeństwem — w pobliżu boskości. Przyczynek do rozważań nad symboliką włosów, „Polska Sztuka Ludowa”, t. 41, nr 1–4.
  37. Young James E., 2004, Holokaust w świadectwach filmowych i w świadectwach wideo. Dokumentowanie świadka, tłum. Tomasz Łysak, „Literatura na Świecie”, nr 1–2.
  38. Zbrzeska Teresa, 1997, Bringing History to Millions, „Pro memoria”, nr 7.
  39. Zych Adam A. (red.), 1987, na mojej ziemi był Oświęcim… Oświęcim w poezji współczesnej, Wydawnictwo Państwowego Muzeum w Oświęcimiu, Oświęcim.
  40. Zych Adam A. (red.), 1993, na mojej ziemi był Oświęcim… Oświęcim w poezji współczesnej, część 2, Wydawnictwo Państwowego Muzeum w Oświęcimiu, Oświęcim.

Downloads

Download data is not yet available.

Similar Articles

<< < 1 2 3 4 5 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.