Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 67 Nr 3 (2023): Ukraina i Polska 2022 — wobec inwazji Rosji

Artykuły i rozprawy

Ramy wojny: inwazja rosyjska na Ukrainie jako wydarzenie historyczne: Analiza ramowa polskiego dyskursu prasowego

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2023.67.3.10
Przesłane: 10 lutego 2023
Opublikowane: 26.09.2023

Abstrakt

Artykuł ma na celu opisanie zmian w polskim imaginarium historyczno-politycznym pod wpływem wybuchu wojny. Przedmiotem analizy ramowej (framing analysis) jest dyskurs prasowy pierwszych tygodni wojny (od 24 lutego do końca marca 2022): na korpus składają się teksty autorskie, zawierające szczegółową analizę sytuacji, refleksję nad sensem opisywanego wydarzenia, oraz odwołania do historii, obrazów przeszłości lub treści historycznych (wydarzenia, postaci). Cechą tych tekstów była podwójnie uhistoryczniona narracja: historią jest przedmiot opowieści jak sama opowieść wytwarzająca sens tego, co wspólnie przeżywamy. W wyniku przeprowadzonej analizy w artykule opisane są sposoby odwoływania się do przeszłości z perspektywy wewnętrznej (polskocentrycznej) oraz zewnętrznej (geopolitycznej) oraz opisane dwie podstawowe ramy, sposoby ujmowania wojny jako faktu historycznego: rama diachroniczna lokująca wydarzenie w kontekście szerszej narracji historycznej dziejów relacji pomiędzy imperium rosyjskim a zachodem, oraz rama synchroniczna: traktująca to wydarzenie jako moment uniwersalnej walki dobra ze złem.

Bibliografia

  1. Babińska Maria, Bilewicz Michał, Górska Paulina, Toruńczyk-Ruiz Sabina, Wypych Michał, 2022, Polacy wobec Ukraińców. Wyniki badań sondażowych zrealizowanych po inwazji rosyjskiej na Ukrainę w 2022 roku, „Nauka”, nr 4, s. 37–58.
  2. Barthes Roland, 1985, Retoryka obrazu, tłum. Zbigniew Kruszyński, „Pamiętnik Literacki”, nr 3, s. 289–302.
  3. Benjamin Walter, 2005, Pasaże, tłum. Ireneusz Kania, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
  4. Bińczyk Ewa, 2018, Epoka człowieka: retoryka i marazm antropocenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  5. Butler Judith, 2011, Ramy wojny. Kiedy życie godne jest opłakiwania?, tłum. Agata Czarnacka, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa.
  6. Chakrabarty Dipeh, 2014, Klimat historii. Cztery tezy, tłum. Magda Szcześniak, „Teksty Drugie”, nr 5, s. 168–199.
  7. Demel Grzegorz, 2022, A więc wojna! Pierwsze reakcje polskich tygodników opinii na rosyjską inwazję na Ukrainę, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, t. 86, z. 2 (https://doi.org/10.14746/rpeis.2022.84.2.14).
  8. van Dijk Theo A., 2003, Dyskurs polityczny i ideologia, tłum. Aneta Wysocka, „Etnolingwistyka”, t. 15, s. 7–28.
  9. Entman Robert M., 1991, Framing U.S. Coverage of International News: Contrasts in Narratives of the KAL and Iran Air Incidents, „Journal of Communication”, t. 41, s. 6–27.
  10. Entman Robert M., 2007, Framing Bias: Media in the Distribution of Power, „Journal of Communication”, t. 57(1), s. 163–173.
  11. Franczak Karol, 2017, Analiza ramowania, w: Marek Czyżewski, Marek Otrot, Tomasz Piekot, Jerzy Stachowiak (red.), Analiza dyskursu publicznego. Przegląd metod i perspektyw badawczych, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa.
  12. Hoffman David L., 2021, The Memory of the Second World War in Soviet and Post-Soviet Russia, Routledge, London–New York.
  13. Judt Tony, 2013, Historia niedokończona. Francuscy intelektualiści 1944–1956, tłum. Paweł Marczewski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  14. Koselleck Reinhart, 2012, „Przestrzeń doświadczenia” i „horyzont oczekiwań” — dwie kategorie historyczne, tłum. Wojciech Kunicki, w: Reinhart Koselleck, Semantyka historyczna, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
  15. Lakoff Georg, 2003, Metafory i wojna: system metafor użyty, by usprawiedliwić wojnę w Zatoce Perskiej, tłum. Aneta Wysocka, „Etnolingwistyka”, t. 15, s. 29–47.
  16. Laruelle Marlene, 2019, Russian Nationalism. Imaginaries, Doctrines, and Political Battlefields, Routledge, Oxon–New York.
  17. Leder Andrzej, 2014, Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  18. Löwith Karl, 2002, Historia powszechna i dzieje zbawienia. Teologiczne przesłanki filozofii dziejów, tłum. Józef Marzęcki, Wydawnictwo Antyk, Kęty.
  19. Łuczewski Michał, 2017, Kapitał moralny. Polityki historyczne w późnej nowoczesności, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków.
  20. Markowska Barbara, 2019, Herosi czy ofiary? Kapitał moralny Polaków w narracji Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 163–190.
  21. Markowska Barbara, 2021, Historyczny populizm. Strategie dyskursywne w polskim przekazie telewizyjnym w roku świętowania stulecia niepodległości, w: Barbara Markowska (red.), Dyskurs historyczny w mediach masowych: reprezentacje przeszłości w polskiej i ukraińskiej sferze medialnej, Scholar, Warszawa, s. 237–284.
  22. Marks Karol, 2011, 18 brumaire’a Ludwika Bonaparte, tłum. Marek Beylin, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  23. Mielczarek Tomasz, 2018, Tygodniki opinii w zmieniającej się rzeczywistości, Universitas, Kraków.
  24. Putin Władimir, 2021, O historycznej jedności Rosjan i Ukraińców (https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,27388209,wladimir-putin-ohistorycznej-jednosci-rosjan-i-ukraincow.html [dostęp: 30.05.2022]).
  25. Sadura Przemysław, Sierakowski Sławomir, 2022, Polacy za Ukrainą, ale przeciw Ukraińcom. Raport z badań socjologicznych, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  26. Shore Marci, 2018, Ukraińska noc. Rewolucja jako doświadczenie, tłum. Marcin Szuster, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  27. Sierakowski Sławomir, 2022, Wstęp, w: Michał Sutowski, Agnieszka Wiśniewska, Co wyrośnie z kieszeni pełnej ziaren słonecznika? Wojna na Ukrainie, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  28. Snyder Timothy, 2018, Rosyjski faszysta, patron Putina (https://krytykapolityczna.pl/swiat/iwan-iljin-patron-putina/ [dostęp: 30.01.2023]).
  29. Stryjek Tomasz, 2021, Rzeczpospolita podzielona. Obrazy przeszłości i dyskursy historyczne w prasie polskiej w 2018 r. Próba zmapowania debaty, w: Barbara Markowska (red.), Dyskurs historyczny w mediach masowych. Reprezentacje przeszłości w polskiej i ukraińskiej sferze medialnej, Scholar, Warszawa, s. 113–235.
  30. Tabaszewska Justyna, 2022, Pamięć afektywna: dynamika polskiej pamięci po 1989 roku, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
  31. Taylor Charles, 2010, Nowoczesne imaginaria społeczne, tłum. Adam Puchejda, Karolina Szymaniak, Znak, Kraków.
  32. White Hayden, 2009, Zdarzenie historyczne, tłum. Rafał Borysławski, w: Ewa Domańska (red.), Proza historyczna, Universitas, Kraków.
  33. White Hayden, 2010, Fabularyzacja historyczna a problem prawdy, tłum. Ewa Domańska, w: Hayden White, Poetyka pisarstwa historycznego, red. Ewa Domańska, Mariusz Wilczyński, Universitas, Kraków.

Downloads

Download data is not yet available.

Inne teksty tego samego autora

Podobne artykuły

<< < 1 2 3 4 5 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.