Epistemologiczne źródła kryzysu demokracji liberalnej – dwa argumenty


Abstrakt

The starting point of the article is an attempt to describe the socio-economic changes that serve as the context in which the crisis of liberal democracy is currently discussed. In this article, the author puts forward the thesis that this crisis primarily concerns the narrative legitimising the system of liberal democracy. She points out that the reason for this situation is not so much the exhaustion of a language but the exhaustion of the formula describing the world at the epistemological level. The purpose of this analysis is to reconstruct two arguments that support this thesis. Firstly, it is the ambiguity of the notion of democracy and its self-reference indicated by Giorgio Agamben; secondly, it is the scope of the concept itself, or the inability to set its limits. The second argument is based on Bruno Latour’s concept of nature and his criticism of Plato’s allegory of the cave.


Słowa kluczowe

kryzys demokracji; Giorgio Agamben; Bruno Latour; jaskinia Platona; ekologia polityczna

Abriszewski K., Poznanie, zbiorowość, polityka. Analiza teorii aktora-sieci Bruno Latoura, Universitas, Kraków 2008.

Agamben G., Arystoteles, Polityka, 1279a, 25 i nast.

Agamben G., Co zostaje z Auschwitz? Archiwum i świadek, przeł. S. Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2008.

Agamben G., Czym jest Lud?, w: Agamben. Przewodnik Krytyki Politycznej, przeł. P. Mościcki, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2010.

Agamben G., Pojęcie demokracji – uwagi wstępne, w: Co dalej z demokracją? Agamben, Badiou, Bensaïd, Brown, Nancy, Rancière, Ross, Žižek, tłum. M. Kowalska, Książka i Wiedza, Warszawa 2012.

Arendt H., O rewolucji, tłum. M. Godyń, P. Nowak, Czytelnik, Warszawa 2003.

Arystoteles, Polityka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.

Atanassow E., Boyd R.(red.), Tocqueville and the Frontiers of Democracy, Cambridge University Press, Cambridge 2013.

Crouch C., Post-Democracy, Polity Press, Cambridge 2004.

Dore R., Financialization of the Global Economy, „Industrial and Corporate Change” 2008, t. 17, nr 6, s. 1108.

Fukuyama F., Koniec historii, w: I. Lasota (red.), Czy koniec historii?, tłum. B. Stanosz, Wydawnictwo PoMOST, Warszawa 1991.

Harman Ch., Kapitalizm Zombie. Globalny kryzys i aktualność myśli Marksa, tłum. H. Jankowska, Wydawnictwo Muza SA, Warszawa 2011.

Harvey D., Neoliberalizm. Historia katastrofy, tłum. J.P. Listwan, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2010.

Harvey D., Przestrzenie globalnego kapitalizmu. W stronę teorii rozwoju nierównego geograficznie, tłum. J.P. Listwan, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2016.

Klein N., To zmienia wszystko. Kapitalizm kontra klimat, tłum. H. Jankowska, Wydawnictwo Muza SA, Warszawa 2016.

Kowalska M., Demokracja jako dekonstrukcja struktur społecznych, w: P. Gliński, I. Sadowski, A. Zawistowska (red.), Kulturowe aspekty struktury społecznej, Instytut filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 2010.

Laclau E., Emancypacje, tłum. L. Koczanowicz i in., Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Wrocław 2004.

Latour B., Nigdy nie byliśmy nowocześni. Studium z antropologii symetrycznej, tłum. M. Gdula, Oficyna Naukowa, Warszawa 2011.

Latour B., Polityka natury. Nauki wkraczają do demokracji, tłum. M. Gdula, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2009.

Lefort C., The Question of Democracy, w: C. Lefort, Democracy and Political Theory, przeł. D. Macey, University of Minnesota Press, Minneapolis 1988.

Levitsky S., Ziblatt D., How Democracies Die, Crown, New York 2018.

Markowska B., Zwierzoczłekobywatel? O biopolitycznych założeniach praw człowieka i obywatela, „Zoon Politikon” 2010, nr 1. Dostępne na: https://www.researchgate.net/publication/263062491_Zwierzoczlekobywatel_O_biopolitycznych_zalozeniach_praw_czlowieka_i_obywatela (dostęp: grudzień 2018).

Marti U., Niedotrzymana obietnica demokracji, przeł. K. Kuszyk, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2010.

Mitterer J., Tamta strona filozofii. Przeciwko dualistycznej zasadzie poznania, przeł. M. Łukasiewicz, Oficyna Naukowa, Warszawa 1996

Mouffe Ch., Paradoks demokracji, tłum. W. Jach, M. Kamińska, A. Orzechowski, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Wrocław 2005.

Mouffe Ch., Polityczność, tłum. J. Erbel, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2008.

Piketty Th., Ekonomia nierówności, tłum. A. Bilik, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2015.

Polanyi K., Anachronizm mentalności rynkowej. Cywilizacja musi odnaleźć nowy wzór myślenia, tłum. E. Urwanowicz-Rojecka, „Kronos” 2016, nr 4.

Tocqueville A., O demokracji w Ameryce, tłum. S. Amsterdamski, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków – Warszawa 1996, t. 1.

Tooze A., Crashed. How a Decade of Financial Crises Changed the World, Viking, New York 2018.

Vogl J., Widmo kapitału, tłum. K. Sosnowska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2015.

Pobierz

Opublikowane : 2018-05-30


Markowska, B. (2018). Epistemologiczne źródła kryzysu demokracji liberalnej – dwa argumenty. Civitas. Studia Z Filozofii Polityki, 22, 51-70. https://doi.org/10.35757/CIV.2018.22.03

Barbara Markowska 
Instytut Socjologii Collegium Civitas  Polska
https://orcid.org/0000-0002-9824-0453

Filozofka, socjolożka, doktor, adiunkt w Instytucie Socjologii Collegium Civitas. Zastępczyni redaktora naczelnego rocznika „Zoon Politikon”.






Inne teksty tego samego autora