Odcienie obcości. Wyniki sondażu „Polacy i inni 30 lat później” — analiza porównawcza (1988, 1998, 2018)
Abstrakt
The aim of the article is to analyze selected results of the 2018 survey “Poles and Others after Thirty Years” on attitudes to the arrival of foreigners in Poland and to compare them with the results of analogous studies from 1988 and 1998. The authors suggest that the notion of “foreign” is becoming increasingly definite in the consciousness of Polish society. There is a noticeable decline in openness in regard to more foreigners coming to Poland and an increase in the number of people who are clearly opposed to foreigners. The authors argue that the current attitudes of the respondents could have been influenced, on the one hand, by their personal experiences, which in the last few years have begun to take the form of real (non-abstract) contact with foreigners (immigrants), and on the other hand, by the media discourse related to the migration crisis of 2015. In light of the research, open (inclusive) attitudes toward foreigners can not be reduced to simple yes or no answers but remain related to wider world-outlook complexes reflecting the shape of Polish society, which in recent years has experienced the effects of immigration.
Słowa kluczowe
swój i obcy; dystans społeczny; migracje; nastawienia wobec cudzoziemców; społeczeństwo polskie
Bibliografia
Andrejuk Katarzyna, 2017, Znaczenie polskiej sfery welfare dla imigrantów. Opinie i praktyki ludności napływowej z wybranych krajów europejskich, „Studia BAS”, nr 2 (50), s. 107–128.
Andrejuk Katarzyna, 2015, Postawy wobec imigrantów w świetle wyników Europejskiego Sondażu Społecznego 2014–2015. Polska na tle Europy, European Studies Unit, Polish Academy of Sciences Institute of Philosophy and Sociology, Warsaw, „Working Paper”, nr 2, s. 1–23.
Bauman Zygmunt, 2016, Obcy u naszych drzwi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bielecka-Prus Joanna, 2018, Retoryka lęku przed obcym w polskim dyskursie prasowym, „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych. Kwartalnik”, nr 1, s. 5–34.
Bilewicz Michał, 2006, Kiedy kontakt osłabia uprzedzenia? Kategoryzacje społeczne i temporalne jako warunki skuteczności kontaktu międzygrupowego, „Psychologia Społeczna”, nr 2(2), s. 63–74.
Cieśla Joanna, 2016, Obcy wyjęci z sieci, „Polityka”, 26 października–1 listopada.
Croucher Stephen M., 2016, Integrated Threat Theory, „Oxford Research Encyclopedia of Communication”, University Press USA, Oxford, s. 1–15.
Garapich Michał P., 2019, Migracje z Polski do Wielkiej Brytanii: geneza, stan dzisiejszy, wyzwania na przyszłość, „Studia BAS”, nr 4 (60), s. 13–30.
Górny Agata, Kindler Marta, 2018, Cudzoziemcy w Polsce na przełomie XX i XXI wieku, w: Magdalena Lesińska, Marek Okólski (red.), 25 wykładów o migracjach, Scholar, Warszawa, s. 235–248.
Grzymała-Kazłowska Aleksandra, 2012, Paradoksy polskiej tolerancji. Postawy wobec mniejszości i imigrantów w Polsce na tle Europy, w: Aleksandra Jasińska-Kania (red.), Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie, Scholar, Warszawa, s. 131–164.
Hall Dorota, Mikulska-Jolles Agnieszka, 2016, Uprzedzenia, strach czy niewiedza? Młodzi Polacy o powodach niechęci do przyjmowania uchodźców, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Warszawa.
Jaroszewicz Marta, 2018, Migracje z Ukrainy do Polski — Stabilizacja trendu. Raport OSW, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa.
Jaskułowski Krzysztof, 2019, The Everyday Politics of Migration Crisis in Poland: Between Nationalism, Fear and Empathy, Palgrave Macmillan, Cham, Switzerland.
Konieczna-Sałamatin Joanna, 2019, Konkurencja, zagrożenie czy ratunek dla gospodarki? Postawy Polaków wobec imigrantów, „Studia Socjologiczno Polityczne. Seria Nowa”, nr 1 (10), s. 61–82.
Nowicka Ewa (red.), 1990, Swoi i obcy, Instytut Socjologii UW, Warszawa.
Nowicka Ewa, 2011, Badanie rasizmu: problemy metodologiczne, „Studia Migracyjne. Przegląd Polonijny”, nr 4 (142), s. 121–144.
Nowicka Ewa, Łodziński Sławomir, 2001, U progu otwartego świata. Poczucie polskości i nastawienia Polaków wobec cudzoziemców w latach 1988–1998, Nomos, Kraków.
Organiściak-Krzykowska Anna, 2018, Konsekwencje społeczno-ekonomiczne sytuacji demograficznej w Polsce, w: Józefina Hrynkiewicz, Janusz Witkowski, Alina Potrykowska (red.), Sytuacja demograficzna Polski jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa, s. 130–144.
Pasamonik Barbara, Markowska-Manista Urszula (red.), 2017, Kryzys migracyjny. Perspektywa społeczno-kulturowa, t. 1, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.
Pędziwiatr Konrad, 2015, Islamofobia jako nowy wymiar lęków i obaw Polaków, w: Robert Kusek, Jacek Purchla, Joanna Sanetra-Szeliga (red.), Narody i stereotypy 25 lat później, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków.
Switat Mustafa, 2018, Rasizm i mechanizmy mu pokrewne w kontekście badań nad diasporą arabską w Polsce, „Studia Migracyjne — Przegląd Polonijny, nr 1 (167), s. 189–218.
Taras Raymond, 2019, Re-imaging Nationhood: Consolidating Nativist and Immigrant Social Bonding, „Studia Socjologiczno-Polityczne. Seria Nowa”, nr 1 (10), s. 13–30.
Wark Colin, Galliher John F., 2007, Emory Bogardus and the Origins of the Social Distance Scale, „The American Sociologist”, t. 38(4), s. 383–395.
Winiarska Aleksandra, Wojno Magdalena, 2018, Local Perspective on the Practices and Challenges of Migrant Integration: The Case of Warsaw, „Croatian and Comparative Public Administration”, t. 18(3), s. 341–372.
Zubrzycki Jerzy, 1988, Soldiers and Peasants: The Sociology of Polish Migration, The School of Slavonic and East European Studies-Orbis Book, London.
Collegium Civitas w Warszawie Polska
https://orcid.org/0000-0003-0170-0845
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
