Od miejsca do nie-miejsca. Drugie życie podziemi Dworca Centralnego w Warszawie
Abstrakt
The metamorphosis of Warsaw’s Central Station and its underground passages is the story of Poland’s system transformation, of the process of adapting Poland’s economy to the world economy, to the free market model, and of strategies for managing the public space in the face of general commercialization and privatization. Finally, it is the story of the results of these processes for social life. The author, using the category of invisibility, observes the processes and social phenomena that were either brought to the fore or marginalized, or eliminated, from social life during the aesthetic transformation of the station and its underground passages. She shows that ordinarily the ostensible modernization of a structure is in reality a manifestation of the economic and social gentrification of that part of the city. At the same time, seeing the domination of international chains and the short life span of local businesses, and analyzing the division of the underground commercial space between global and local brands, she concludes that it symbolizes the consolidation of the peripheral position of Polish ‘post-transformation’ businesses in regard to global businesses.
Słowa kluczowe
Dworzec Centralny w Warszawie; niewidzialność; podziemie; restaurowanie społeczne; globalizacja; standaryzacja; komercjalizacja
Bibliografia
Ackroyd Peter, 2011, Londyn. Biografia, tłum. Tomasz Bieroń, Zysk i S-ka, Warszawa.
Ackroyd Peter, 2015, Londyn podziemny, tłum. Tomasz Bieroń, Zysk i S-ka, Poznań.
Atkinson Rowland, 2003, Domestication by Cappuccino or a Revenge on Urban Space? Control and Empowerment in the Management of Public Spaces, „Urban Studies”, t. 40, nr 9.
Atkinson Rowland, 2008, The Great Cut: The Support for Private Modes of Social Evasion by Public Policy, „Social Policy and Administration”, t. 42, nr 6.
Augé Marc, 2011, Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, tlum. Roman Chymkowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Augé Marc, 2002, In the Metro, University of Minesota Press, Mineapolis.
Baudrillard Jean, 2005, Symulakry i symulacja, tłum. Sławomir Królak, Sic!, Warszawa.
Brzozowska Blanka, 2011, W stronę Maubert-Mutualité, czyli w poszukiwaniu straconego miejsca, „Teksty Drugie”, nr 5.
Certeau Michel, de, 2008, Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, tłum. Katarzyna Thiel-Jańczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Certeau Michel, de, Giard Luce, Mayol Pierre, 2011, Wynaleźć codzienność, t. 2: Mieszkać, gotować, tłum. Katarzyna Thiel-Jańczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Foucault Michel, 1998, Nadzorować i karać: narodziny więzienia, tłum. Tadeusz Komendant, Fundacja Aletheia, Warszawa.
Huse Tone, 2014, Everyday Life in the Gentrifying City: On Displacement, Ethnic Privileging and the Right to Stay Put, tłum. Diane Oatley, Ashgate Publishing, Farnham.
Gutowski Bartłomiej (red.), 2009, Genius loci. Tożsamość miejsca w kontekście historycznym i społecznym, Muzeum Pałac w Wilanowie, Warszawa.
Jałowiecki Bogdan, 2006, Czy Warszawa staje się miastem Trzeciego Świata, „Studia Regionalne i Lokalne, nr 4.
Jałowiecki Bogdan, 2011, Miejsce, przestrzeń, obszar, „Przegląd Socjologiczny”, nr 2–3.
Krajewski Marek, 2011, Miasto. Na tropach tego co niewidzialne, „Przegląd Socjologiczny”, Krajewski Marek (red.), 2012, Niewidzialne miasto, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa. nr 2–3.
Latour Bruno, Hermant Emilie, 1998, Paris ville invisible, Découverte–Les Empêcheurs, Paris.
Kevin Luis O’Neil, Kedron Thomas, 2011 Securing the City: Neoliberalism, Space and Insecurity in Post-war Guatemala, Duke University Press, Durham.
Mercier Louis-Sébastien, 1959, Obraz Paryża, tłum. Anna Tatarkiewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Miciukiewicz Konrad, 2008, Miejskie strategie i taktyki. Wokół koncepcji praktyki życia codziennego Michela de Certeau, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, nr 2.
Pessel Włodzimierz Karol, 2010, Antropologia nieczystości. Studia z kultury sanitarnej Warszawy, Trio, Warszawa.
Podgórski Michał, 2012, O ekonomii i reklamie handmade oraz towarzyszącymi im porządkom społecznym. Kontury kultury obocznej, w: Marek Krajewski (red.), Niewidzialne miasto, Fundacja Bęc Zmiana,
Warszawa.
Raco Mike, 2003, Remaking Place and Securitising Space: Regeneration and the Strategies, Tactics and Practices of Policing in the UK, „Urban Studies”, t. 40, nr 9.
Rancièr Jacques, 2007, Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka, tłum. Maciej Kropiwnicki, Janek Sowa, Korporacja Ha!art, Kraków.
Ritzer George, 2001, Explorations in the Sociology of Consumption: Fast Food, Credit Cards and Casinos, Sage, London.
Springer Filip, 2011, Źle urodzone. Reportaże o architekturze PRL-u, Wydawnictwo Karakter, Kraków.
Trench Richard, Hillman Ellis, 1993, London under London: A Subterranean Guide, John Murray, London (wyd. 2).
Uniwersytet Warszawski Polska
Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
