Główne czynniki formowania się nowoczesnej wspólnoty białoruskiej (XIX–XXI w.)

Aleksandrovich Stsiapan Kh., 1971, Putsiaviny rodnaha slova. Prablemy razvitstsia belaruskaĭ litaratury i druku druhoĭ palovy XIX – pachatku XX st., BDU, Minsk.

Anderson Benedict, 1997, Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, tłum. Stefan Amsterdamski, Znak, Kraków.

Babosov Evgeniĭ M., 2018, Stratifikatsionnaia transformatsiia sovremennoĭ Belarusi, Belorusskaia nauka, Minsk.

Bandarchyk Vasil’ K., Tserashkovich Pavel U., 1985, Farmiravanne i razvitstsio belaruskaĭ natsyi, w: Ėtnahrafiia belarusaŭ: histaryiahrafiia, ėtnahenez, ėtnichnaia historyia, Navuka tėkhnika, Minsk.

Bokszański Zbigniew, 2004, Ponowoczesność a tożsamość narodowa, w: Władza, naród, tożsamość. Studia dedykowane Profesorowi Hieronimowi Kubiakowi, Krzysztof Gorlach, Marian Niezgoda, Zygmund Seręga (red.), Wydawnictwo Uniwersyetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 103–117.

Böckenforde Ernst-Wolfgang, 1995, Naród — tożsamość w swych różnych postaciach, w: Krzysztof Michalski (przygotowanie i przedmowa), Tożsamość w czasach zmiany. Rozmowy w Castel Gandolfo, Znak, Kraków, s. 118–136.

Brubaker Rogers, 1998, Nacjonalizm inaczej. Struktura narodowa i kwestie narodowe w nowej Europie, tłum. Jan Łuczyński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Calhoun Craig, 2007, Nacjonalizm, tłum. Bohdan Piasecki, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.

Carrère d’Encausse Hélène, 1992, Bolszewicy i narody czyli Wielkie Urągowisko 1917–1930, tłum. Krzysztof Kowalski, Oficyna Wydawnicza MOST, Warszawa.

Chakvin Igor’ V., Tereshkovich Pavel V., 1990, Iz istorii stanovleniia nataional’nogo samosoznaniia belorusov (XIV – nachalo XX v.), „Sovetskaia ėtnografiia”, nr 6, s. 42–54.

Collins Randall, 2006, Konfliktowa teoria stratyfikacji, w: Współczesne teorie socjologiczne, Aleksandra Jasińska-Kania, Lech M. Nijakowski, Jerzy Szacki, Marek. Ziółkowski, t. 1, Scholar, Warszawa, s. 482–501.

Czachor Rafał, 2016, Transformacja systemu politycznego Białorusi w latach 1988–2001, Wydawnictwo Uczelni Jana Wyżykowskiego, Polkowice.

Eriksen Thomas Hylland, 2013, Etniczność i nacjonalizm. Ujęcie antropologiczne, tłum. Barbara Gutowska-Nowak, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Feduta Aleksandr, 2005, Lukashenko. Politicheskaia biografiia, Vremia, Moskva.

Gellner Ernest, 1991, Narody i nacjonalizm, tłum. Teresa Hołówka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Głogowska Helena, 1996, Białoruś 1914–1929. Kultura pod presją polityki, Białoruskie Towarzystwo Historyczne, Białystok.

Grzybowski Jerzy, 2011, Pogoń między Orłem Białym, Swastyką i Czerwoną Gwiazdą. Białoruski ruch niepodległościowy w latach 1939–1956, BEL Studio Sp. z o.o., Warszawa.

Guthier Steven L., 1977, The Belorussians: National Identification and Assimilation, 1897–1970, cz. 1: 1897–1939, „Soviet Studies”, nr 1, s. 37–61.

Hramadska-palitychnae…, 2018, Hramadska-palitychnae zhytstsio ŭ Belarusi, 1772–1917 hh., A. U. Unuchak, V. V. Danilovich i in. (red.), Belaruskaia navuka, Minsk (rozdz. Belaruski natsyianal’ny rukh).

Hroch Miroslav, 2000, Social Preconditions of National Revival in Europe. A Comparative Analysis of the Social Composition of Patriotic Groups among the Smaller European Nations, Columbia University Press, New York.

Hroch Miroslav, 2010, Comments, „Nationalities Papers”, t. 38, nr 6, s. 881–890.

Huszczawa Wolha, 2012, Przekazywanie pamięci o wydarzeniach historycznych w wybranych rodzinach białoruskich, w: Tożsamości zbiorowe Białorusinów, Ryszard Radzik (red.), Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 267–302.

Ioffe Grigory, 2012, Długotrwałe poszukiwanie białoruskiej tożsamości, w: Tożsamości zbiorowe Białorusinów, Ryszard Radzik (red.), Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 55–103.

Jaguś Jacek, 2014, Ludność białoruska województwa nowogródzkiego II Rzeczypospolitej w percepcji polskich elit regionu. Analiza społeczno-polityczna, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.

Jaskułowski Krzysztof, 2009, Nacjonalizm bez narodów. Nacjonalizm w koncepcjach anglosaskich nauk społecznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Jeleńska Emma, 1892, Wieś Komarowicze w powiecie mozyrskim , odbitka z t. V „Wisły”, Druk Józefa Jeżyńskiego, Warszawa.

Kakareko Ksenia, 2018, System polityczno-prawny Białorusi, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.

Kłoskowska Antonina, 1997, Skąd i po co naród?, „Znak”, nr 3, 69–78.

Kołas Jakub, Nowa Ziemia / Kolas Ia., Novaia Ziamlia, 2002, tłum. Czesław Seniuch, Minsk.

Kupala Ianka, 2006, Tutėĭshyia. Trahichna-smiashlivyia stsėny ŭ 4-kh dzeiakh, Mastatskaia litaratura, Minsk.

Lashuk Irina, 2019, Sotatsiokul’turnyĭ analiz sovremennogo belorusskogo obshchestva, Belorusskaia nauka, Minsk.

Lawrence Paul, 2007, Nacjonalizm. Historia i teoria, tłum. Paweł K. Frankowski, Książka i Wiedza, Warszawa.

Liakhoŭski Uladzimir, 2010, Shkol’naia adukatsyia ŭ Belarusi padchas niametskaĭ akupatsyi (1915–1918 h.), Vydavets: Belastok: Belaruskae histarychnae tavarystva; Vil’nia: Instytut belarusistyki.

Łaniewski Aleksander, 2021, Od insurekcji do rewolucji. Białoruski ruch anarchistyczny a protesty w 2020 r., „Sprawy Międzynarodowe”, nr 2, s. 17–37.

Łuczewski Michał, 2012, Odwieczny naród. Polak i katolik w Żmiącej, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.

Manaev Oleg, 2011, Stanovlenie grazhdanskogo obshchestva v nezavisimoĭ Belarusi. Sotsiologicheskie opyty: 2006–2010. Kniga tret’ia, Nevskiĭ prostor, Sankt-Peterbug.

Manaev Oleg, Rice Natalie, Taylor Maureen, 2021, The Evolution and Influence of Russian and Belarusian Propaganda during the Belarus Presidential Election and Ensuing Protests in 2020, „Canadian Slavonic Papers”, t. 63, nr 3–4, s. 371–402.

Markovà Alena, 2012, Sovětská bělorusizace jak cesta k národu. Iluze nebo realita?, Nakladatelství Lidové Noviny, Praha.

Marody Mirosława, Giza-Poleszczuk Anna, 2004, Przemiany więzi społecznych. Zarys teorii zmiany społecznej, Scholar, Warszawa.

Michaluk Dorota, 2010, Białoruska Republika Ludowa 1918–1920. U podstaw białoruskiej państwowości, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.

Mieczkowska Nina, 2012, Stulecie białoruskiego odrodzenia narodowego: główne wydarzenia i trendy historii samoświadomości językowej i sytuacji językowej na Białorusi, w: Ryszard Radzik (red.), Tożsamości zbiorowe Białorusinów, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 105–186.

Mironowicz Antoni, 2021, Wpływ wyznań religijnych na kształtowanie się białoruskiej świadomości narodowej w XIX wieku, w: Joanna Getka, Jerzy Grzybowski (red), Tożsamość białoruska, doświadczenia przeszłości i wyzwania teraźniejszości. W 30. rocznicę uzyskania przez Białoruś niepodległości, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 38–39.

Mironowicz Eugeniusz, 2007, Białoruś, Trio, Warszawa.

Ograbiony…, 2007, Ograbiony naród. Rozmowy z intelektualistami białoruskimi przeprowadzili Małgorzata Nocuń i Andrzej Brzeziecki, Kolegium Europy Wschodniej, Wrocław.

Pawluczuk Włodzimierz, 1972, Światopogląd jednostki w warunkach rozpadu społeczności tradycyjnej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Poniedziałek Jacek, 2021, Etnosymboliczna teoria narodu Anthony’ego D. Smitha, WydawnictwoNaukowe UMK, Toruń.

Publitsistika…, 1983, Publitsistika belorusskikh narodnikov. Nelegal’nye izdaniia belorusskikh narodnikov (1881–1884), Stsiapan Kh. Aleksandrovich i I. S. Aleksandrovich (red.), Minsk.

Radzik Ryszard, 1993, Formowanie się narodów w Europie Środkowo-Wschodniej, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4, s. 17–34.

Radzik Ryszard, 1999, Od zbiorowości etnicznej do wspólnoty narodowej. Podstawowe pojęcia układu etniczno-narodowego w Europie Środkowo-Wschodniej w XIX i XX wieku, „Studia Socjologiczne”, nr 2, s. 29–63.

Radzik Ryszard, 2000, Między zbiorowością etniczną a wspólnotą narodową. Białorusini na tle przemian narodowych w Europie Środkowo-Wschodniej XIX stulecia, Wydawnictwo UMCS, Lublin.

Radzik Ryszard, 2016, Rosyjski imperializm wspólnotowy. Trójjedyny naród ruski w badaniach socjologicznych, Wydawnictwo UMCS, Lublin.

Rasinski Andrėĭ, 2019, Belaruskaia mova: 1918–2018. Na prykladze adukatsyi i druku, Belarusian Institute for Strategic Studies — BISS, Dasledavanne, nr 2, 18 II 2019.

Rust Maxim, 2021, Białoruski protest z 2020 r. w sieci. Przegrały elity, wygrało społeczeństwo?, „Sprawy Międzynarodowe”, nr 2, s. 65–87.

Sadowski Andrzej, 2019, Społeczeństwo wielokulturowe z perspektywy pogranicza, Nomos, Kraków.

Shved Viachaslau, Grzybowski Jerzy, 2020, Historia Białorusi od czasów najdawniejszych do roku 1991, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Szacki Jerzy, 2004, O tożsamości (zwłaszcza narodowej), „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3, s. 9–40.

Szatałowa Wolha, 2011, Długa śmierć białoruskiego chłopa, „Studia Białorutenistyczne”, t. 5, s. 55–85.

Tereshkovich P. V., 2004, Ėtnicheskaia istoriia Belarusi XIX – nachala XX v. v kontekste Tsentral’no-Vostochnoĭ Evropy, BGU, Minsk.

Titarenko Larisa G., 2006, Natsional’naia identichnost’ i sotsiokul’turnye tsennosti naseleniia v sovremennom belorusskom obshchestve, Minsk.

Turonek Jerzy, 1993, Białoruś pod okupacją niemiecką, Książka i Wiedza, Warszawa.

Tymanowski Józef, 2017, Rola i znaczenie Republiki Białoruś we współczesnej Europie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.

Unuchak Andrėĭ U., 2008, „Nasha niva” i belaruski natsyianal’ny rukh (1906–1915 hh.), Belaruskaia navuka, Minsk.

Wardamacki Andrej, 2020, „Geopolityczne orientacje Białorusinów. Rosyjskie wartości czy europejski dobrobyt”, Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, Konrad Adenauer Stiftung, Belarusian Analytical Workroom, Warszawa, 9 stycznia 2020 (materiał powielany).

Wierzbicki Andrzej, 2015, Paradoksy procesu narodotwórczego na Białorusi, w: Polska i Białoruś we współczesnej Europie, Józef Tymanowski, Aleksandra Daniluk, Józef Bryll (red.), Uniwersytet Warszawski, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Warszawa, s. 259–275.

Wierzbicki Andrzej, 2018, Polish-Belarusian Relations. Between a Common Past and the Future, Nomos–University of Warsaw, Baden-Baden.

Winnicki Zdzisław J., 2013, Ideologia państwowa Republiki Białoruś — teoria i praktyka projektu.Analiza politologiczna, Oficyna Wydawnicza Arboretum, Wrocław.

Zenderowski Radosław, 2011, Religia a tożsamość narodowa i nacjonalizm w Europie Środkowo-Wschodniej. Między etnicyzacją religii a sakralizacją etnosu (narodu), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Strony internetowe

Astapenia Ryhor, 2021, Belarusians’ Views on the Political Crisis. Results of a Public Opinion Poll Conducted between 1 and 10 November 2021 (https://www.chathamhouse.org/2022/01/belarusians-views-political-crisis [dostęp: 15.04.2022]).

Białorusini o Polsce, Rosji i sobie, 2021 (https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2021-01-29/bialorusini-o-polsce-rosji-i-sobie [dostęp: 10.04.2022]).

Ilu Białorusinów walczy po stronie Ukrainy?, 2022 (https://niezalezna.pl/445386-ilu-bialorusinow-walczy-po-stronie-ukrainy [dostęp: 06.06.2022]).

Itogi perepisi — 2019: belarusami sebia nazvali 84,9% zhiteleĭ Belarusi (https://reform.by/162931-itogi-perepisi-2019-belarusami-sebja-nazvali-84-9-zhitelej-belarusi [dostęp: 19.05.2022]).

Leshchenko Natal’ia, 2010, Belorusam nuzhna natsiia, „Polit.ru” (http://polit.ru/article/2010/12/17/belarus/ [dostęp: 22.05.2022]).

Sotsiolog: 50% plius 1 golos mogli ne nabrat’ i Lukashenko, i Tikhanovskaia (4 X 2020) (https://www.dw.com/ru/oleg-manaev-501-golos-mogli-ne-nabrat-ni-lukashenko-ni-tihanovskaja/a-55131952 [dostęp: 05.05.2022]).

Vardamatski Andrėĭ, 2020, Belarusy i ikh natsyianal’naia idėntychnasts’, „Belaruski Histarychny Ahliad”, t. 27 (http://www.belhistory.eu/andrej-vardamacki-belarusy-i-ich-nacyyanalnaya-identychnasc/ [dostęp: 12.04.2022]).

Vileĭta Vadzim, 2005, Belarus’ u pratsėse stanaŭlennia dziarzhaŭnaĭ toesnastsi: chynniki, tėndėntsyi i perspektyvy, „Wider Europe Review”, t. 2, nr 3 (http://review.w-europe.org/5/3.html [dostęp: 04.08.2013]).

Vos’me zahal’nonataional’ne opytuvannia: Ukraïna v umovakh viĭny (6 kvitnia 2022) (https://ratinggroup.ua/research/ukraine/vosmoy_obschenacionalnyy_opros_ukraina_v_usloviyah_voyny_6_aprelya_2022.html [dostęp: 20.04.2022]).

Znatkevich Aliakseĭ, 2021, Niametski satsyioliah pra apytan’ni ŭ Belarusi: «Z’nikla ėmatsyĭnaia padtrymka ŭlady i adchuvan’ne prynalezhnas’tsi da dziarzhavy», Radyio Svaboda (24 XI 2021) (https://www-svaboda-org.translate.goog/a/31575723.html?x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=pl&_x_tr_hl=pl&_x_tr_pto=op [dostęp: 24.03.2022]).

ZOiS, 2022 (https://www-zois-berlin-de.translate.goog/en/publications?_x_tr_sl=auto&x_tr_tl=pl&x_tr_hl) (zob. Publications — All Regions — Belarus).