Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
KiS baner

Tom 52 Nr 2 (2008): Narodowe i etniczne

Artykuły i rozprawy

Antysemityzm: postawa indywidualna czy norma kulturowa?

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2008.52.2.7
Przesłane: 10 października 2021
Opublikowane: 9 kwietnia 2008

Abstrakt

This article considers the phenomenon of social stereotypes and whether they can be measured, analysed and interpreted, using the stereotypes adopted for Jews in Poland. The stereotype is presented as complex concept which has many aspects at the structural, functional and operational levels. In all these aspects of particular importance is the differentiation between individual convictions and the collective stereotype which normally partly reflects the rules prevailing in a given community. This differentiation can be observed in the phenomenon of anti-semitism which seems to rather more completely function at the collective/national level, while at the individual level it virtually disappears – which is illustrated in the literature discussed on the subject. This phenomenon is also discussed from a psychological, historic and social point of view.

Bibliografia

  1. Adorno Theodor, Frenkiel-Brunswik Else, Levinson Daniel, Sanford Nevitt, 1950, The Authoritarian Personality, Harper, New York.
  2. Allport Gordon W., 1954, The Nature of Prejudice, Addison-Wesley, Reading, MA.
  3. Bauer Yehuda, 1994, In Search of a Definition of Antisemitism, w: Michael Brown (red.), Approaches to Antisemitism: Context and Curriculum, American Jewish Committee – International Center for University Teaching of Jewish Civilization, New York–Jerusalem.
  4. Berger David, 1986, Anti-Semitism: An Overview, w: David Berger (red.) History and Hate: The Dimensions of Anti-Semitism, Jewish Publication Society, Philadelphia.
  5. Bergmann Walter (red.), 1988, Error without Trial: Psychological Research on Antisemitism, Walter de Gruyter, Berlin.
  6. Bodenhausen Galen V., Macrae C. Neil, 1999, Samoregulacja w spostrzeganiu grupowym: mechanizmy i skutki tłumienia stereotypów, w: C. N. Macrae, Ch. Stangor, M. Hewstone (red.), Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie, GWP, Gdańsk.
  7. Bogardus Emory S. 1925, Measuring Social Distances, „Journal of Applied Sociology”, t. 9, s. 299–308.
  8. Boski Paweł, 1995, Humanizm, indywidualizm-kolektywizm a rozumienie i preferencje ładu demokratycznego, w: Janusz Reykowski (red.), Potoczne wyobrażenia o demokracji. Psychologiczne uwarunkowania i konsekwencje, Wydawnictwo Instytutu Psychologii, Warszawa.
  9. Boski Paweł, 2001, O stereotypach niestereotypowo, czyli jak badać wiedzę o kulturze grup społecznych i unikać ich stereotypów, w: Mirosław Kofta, Aleksandra Jasińska-Kania (red), Stereotypy i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe, Scholar, Warszawa.
  10. Brigham Jack C., 1971, Ethnic Stereotypes, „Psychological Bulletin”, t. 76, s. 15–38.
  11. Cała Alina, 2001, Stereotyp Żyda i Niemca — trwałość i zmiany, w: Mirosław Kofta, Aleksandra Jasińska-Kania, Stereotypy i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe, Scholar, Warszawa.
  12. Cameron Judy A., Trope Yaacov, 2004, Stereotype-Biased Search and Processing of Information About Group Members, „Social Cognition”, t. 22, s. 650–672.
  13. Clémence Alain 2001, Social Positioning and Social Representations, w: Kay Deaux, Gina Philogène, Representation of the Social: Bridging Theoretical Traditions, Blackwell, Oxford.
  14. Datner-Śpiewak Helena, 1996, Struktura i wyznaczniki postaw antysemickich, w: Ireneusz Krzemiński (red.), Antysemityzm w Polsce i na Ukrainie, Scholar, Warszawa.
  15. Devine Patricia G., 1989, Stereotypes and Prejudice: Their Automatic and Controlled Components, „Journal of Personality and Social Psychology”, t. 56, s. 5–18.
  16. Devine Patricia G., 1995, Prejudice and Out-Group Perception, w: Abraham Tesser (red.), Advanced Social Psychology, McGraw-Hill, New York.
  17. Devine Patricia G., Monteith Margo J., 1993, The Role of Discrepancy-Associated Affect in Prejudice Reduction, w: Diane M. Mackie, David L. Hamilton, Affect, Cognition, and Stereotyping: Interactive Processes in Group Perception, Academic Press, San Diego.
  18. Devine Patricia G., Monteith Margo J., 1999, Automaticity and Control in Stereotyping, w: Shelly Chaiken, Yaacov Trope (red.), Dual Process Theories in Social Psychologies, Guilford Press, New York.
  19. Doise Willem, 1993, Debating Social Representations, w: Glynis M. Breakwell, David V. Canter (red.), Empirical Approaches to Social Representations, Clarendon Press–Oxford University Press, Oxford–New York.
  20. Doise Willem, 2001, Human Rights Studied as Normative Social Representations, w: Kay Deaux, Gina Philogène, Representation of the Social: Bridging Theoretical Traditions, Blackwell, Oxford.
  21. Doise Willem, Staerkle Christian, 2001, From Social to Political Psychology: The Societal Approach, w: Kirsten Monroe (red.), Political Psychology, Erlbaum, New York.
  22. Dovidio Jack F., Brigham Jack C., Johnson Blair T., Gaertner Samuel L., 1999, Stereotypizacja, uprzedzenia i dyskryminacja: spojrzenie z innej perspektywy, w: C. N. Macrae, Ch. Stangor, M. Hewstone, Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie, GWP, Gdańsk.
  23. Esses Victoria M., Haddock Geoffrey, Zanna Mark P., 1993a, Values, Stereotypes, and Emotions as Determinants of Intergroup Attitudes, w: Diane M. Mackie, David L. Hamilton, Affect, Cognition, and Stereotyping: Interactive Processes in Group Perception, Academic Press, San Diego.
  24. Esses Victoria M., Haddock Geoffrey, Zanna Mark, 1993b, The Role of Mood in the Expression of Intergroup Stereotypes, w: Mark P. Zanna, James M. Olson (red.), The Psychology of Prejudice. The Ontario Symposium, t. 7, Erlbaum, Hillsdale, NJ.
  25. Fábián Zoltán, Fleck Zoltán, 1997, Authoritarianism, Socio-Demographic Variables and Socialization in the Explanation of Prejudiced Attitudes: Antisemitism and Anti-Gypsy Attitudes in Hungary, w: Zsolt Enyedi, Ferenc Erős, Zoltán Fábián (red.), Authoritarianism and the Ideological Spectrum in Hungary, Collegium Budapest, Budapest.
  26. Förster Jens, Higgins E. Tory, Strack Fritz, 2000, When Stereotype Disconfirmation Is a Personal Threat: How Prejudice and Prevention Focus Moderate Incongruency Effects, „Social Cognition”, t. 18, s. 178–197.
  27. Freud Sigmund, 1994, Człowiek imieniem Mojżesz a religia monoteistyczna, tłum. Aleksander Ochocki, Jerzy Prokopiuk, KR Sen, Warszawa.
  28. Gardner Robert C., 1994, Stereotypes as Consensual Beliefs, w: Mark P. Zanna, James M. Olson (red.), The Psychology of Prejudice. The Ontario Symposium, t. 7, Erlbaum, Hillsdale, NJ.
  29. Hogg Michael A., Abrams Dominic, 1998, Social Identifications, Routledge, London–New York.
  30. Jost John, Banaji Mahzarin, 1994, Stereotyping and False Consciousness, „British Journal of Social Psychology”, t. 33, s. 1–27.
  31. Jost John T., Hamilton David L., 2005, Stereotypes in Our Culture, w: John F. Dovidio, Peter Glick, Laurie A. Rudman, (red.), On the Nature of Prejudice: Fifty years after Allport, Blackwell Publishing: Malden, MA.
  32. Kapralski Sławomir, 2001, Battlefields of Memory, „History and Memory”, t. 13, nr 2.
  33. Kofta Mirosław, 2001, Stereotyp spiskowy jako centralny składnik antysemityzmu, w: Mirosław Kofta, Aleksandra Jasińska-Kania (red.), Stereotypy i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe, Scholar, Warszawa.
  34. Kofta Mirosław, Jasińska-Kania Aleksandra, 2001, Wstęp. Czy możliwy jest dialog między społeczno-kulturowych a psychologicznym podejściem do stereotypów, w: Mirosław Kofta, Aleksandra Jasińska-Kania (red.), Stereotypy i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe, Scholar, Warszawa.
  35. Kofta Mirosław, Sędek Grzegorz, 1995, Stereotyp „duszy grupowej”, wybory parlamentarne, a postawy wobec osób pochodzenia żydowskiego, w: Bogdan Wojciszke (red.), „Makropsychologia. Kolokwia Psychologiczne”, nr 4.
  36. Kofta Mirosław, Sędek Grzegorz, 1999, Stereotyp duszy grupowej a postawy wobec obcych: Wyniki badań sondażowych, w: Bogdan Wojciszke, Maria Jarymowicz (red.), Psychologia rozumienia zjawisk społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  37. Kofta Mirosław, Sędek Grzegorz, 2005, Conspiracy Stereotypes of Jews during Systemic Transformation in Poland, „International Journal of Sociology”, t. 35, nr 1.
  38. Kovács András, 1999, Antisemitic Prejudices in Contemporary Hungary, „Acta” (Analysis of Current Trends in Antisemitism), nr 16, The Vidal Sassoon International Center for the Study of Antisemitism, Hebrew University of Jerusalem.
  39. Kovács András, 2002, Public Identity in Defining the Boundaries of Public and Private: The Example of Latent Anti-Semitism, „Social Research”, t. 69, nr 179–194.
  40. Król Marcin, 2004, Nowy antysemityzm?, „Res Publica Nowa”, nr 2.
  41. Krueger Joachim, 1996, Personal Beliefs and Cultural Stereotypes about Racial Characteristics, „Journal of Personality and Social Psychology”, t. 71, s. 536–548.
  42. Krzemiński Ireneusz (red.), 1996, Czy Polacy są antysemitami?, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  43. Krzemiński Ireneusz, 2004a, Postawy antysemickie po dziesięciu latach i ich wyznaczniki, w: Ireneusz Krzemiński (red.), Antysemityzm w Polsce i na Ukrainie, Scholar, Warszawa.
  44. Krzemiński Ireneusz, 2004b, Polacy i Ukraińcy o swych narodach, cierpieniu w czasie wojny i o Zagładzie Żydów, w: Ireneusz Krzemiński (red.), Antysemityzm w Polsce i na Ukrainie, Scholar, Warszawa.
  45. Krzemiński Ireneusz (red.), 2004c, Antysemityzm w Polsce i na Ukrainie, Scholar, Warszawa.
  46. Kurcz Ida, 1995, Zmienność i nieuchronność stereotypów, Instytut Psychologii PAN, Warszawa.
  47. Langmuir Gavin I., 1987, Toward a Definition of Antisemitism, w: Helen Fein (red.), The Persisting Question: Sociological Perspectives and Social Context of Modern Antisemitism, De Gruyter, Boston–New York.
  48. Leyens Jacques-Philippe, Yzerbyt Vincent, Schadron Georges, 1994, Stereotypes and Social Cognition, Sage, London.
  49. Lippmann Walter, 1922, Public Opinion, Harcourt & Brace, New York.
  50. Lyons Anthony, Kashima Yoshihisa, 2006, Maintaining Stereotypes in Communication: Investigating Memory Biases and Coherence-Seeking in Storytelling, „Asian Journal of Social Psychology”, t. 9, nr 1.
  51. Łukaszewski Wiesław, 1995, The Attitude Toward Jews in Polish Psychological Studies, „Polish Psychological Bulletin”, t. 26, s. 97–112.
  52. Łukaszewski Wiesław, Weigl Barbara, 2001, Stereotyp stereotypu czy prywatna koncepcja natury ludzkiej, w: Mirosław Kofta, Aleksandra Jasińska-Kania (red.), Stereotypy i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe, Scholar, Warszawa.
  53. McConahay John B., 1983, Modern Racism and Modern Discrimination: The Effect of Race, Racial Attitudes, and Context on Simulated Hiring Decisions, „Personality and Social Psychology Bulletin”, t. 9, nr 4.
  54. McConahay John B., 1986, Modern Racism, Ambivalence, and the Modern Racism Scale, w: John F. Dovidio, Samuel L. Gaertner (red.), Prejudice, Discrimination, and Racism, Academic Press, New York.
  55. Marks Gary, Miller Norman, 1987, Ten Years of Research on the False Consensus Effect: An Empirical and Theoretical Review, „Psychological Bulletin”, t. 102(1), s. 72–90.
  56. Morse Nancy C., Allport Floyd H., 1988, The Causation of Anti-Semitism: An Investigation of Seven Hypotheses, w: Werner Bergmann, Error without Trial: Psychological Research on Antisemitism, Walter de Gruyter, Berlin.
  57. Moscovici Serge, 1976, La psychanalyse: son image et son public, PUF, Paris.
  58. Moscovici Serge, 1984, The Phenomenon of Social Representations, w: Robert M. Farr, Serge Moscovici (red.), Social Representations, Cambridge University Press, Cambridge.
  59. Moscovici Serge, 1988, Notes towards a Description of Social Representations, „European Journal of Social Psychology”, nr 18.
  60. Moscovici Serge, 1993, The Invention of Society, Cambridge University Press, Cambridge.
  61. NJCRAC, 1986, 1985–1986 Joint Program Plan, National Jewish Community Relations Advisory Council, New York.
  62. Poliakov Leon, 1974, The Aryan Myth, Chatto Heinemann, London.
  63. Scodel Alvin, Austrin Harvey, 1957, The Perception of Jewish Photographs by Non-Jews and Jews, „Journal of Abnormal and Social Psychology”, t. 54, s. 278–280.
  64. Stangor Charles, Schaller Mark, 1999, Stereotypy jako reprezentacje indywidualne i zbiorowe, w: C. N. Macrae, C. Stangor, M. Hewstone, (red.), Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie, GWP, Gdańsk.
  65. Stephan Walter G., Stephan Cookie W., 1999, Wywieranie wpływu przez grupy. Psychologia Relacji, tłum. Magdalena Kacmajor, GWP, Gdańsk.
  66. Strzeszewski Michał, 2003, Czy Polacy lubią inne narody? Raport CBOS, nr BS/1/2003.
  67. Strzeszewski Michał, 2006, Sympatia i niechęć do innych narodów. Raport CBOS, nr BS/148/2006.
  68. Strzeszewski Michał, 2007, Przejawy dystansu społecznego wobec innych narodów i religii. Raport CBOS, nr BS/3/2007.
  69. Tajfel Henri, 1981, Social Stereotypes and Social Groups, w: John C. Turner, Howard Giles (red.), Intergroup Behaviour, Blackwell Publishers, Oxford, UK.
  70. Tversky Amos, Kahneman Daniel, 1973, Availability: A Heuristic for Judging Frequency and Probability, „Cognitive Psychology”, t. 5.
  71. Valencia Jose F., Gil de Montes Lorena, Elejabarrieta Fran, 2004, Creencias y actitudes hacia la inmigración: estereotipos, prejuicio y regulaciones normativas, „Revista de Psicología Social”, t. 19, nr 3.
  72. Weigl Barbara, 1999, Stereotypy i uprzedzenia etniczne u dzieci i młodzieży, Instytut Psychologii PAN, Warszawa.
  73. Weigl Barbara, 2001, Stereotypy i uprzedzenia, w: Jan Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 3, GWP, Gdańsk.
  74. Weigl Barbara, Łukaszewski Wiesław, 1992, Modyfikowanie stereotypów i uprzedzeń etnicznych dzieci, w: Zdzisław Chlewiński, Ida Kurcz (red.), Stereotypy i uprzedzenia. „Kolokwia Psychologiczne”, nr 1.
  75. Zanna Mark P., 1994, On the Nature of Prejudice, „Canadian Psychology”, t. 36, nr 1.
  76. Zimmermann Moshe, 1986, Wilhem Marr: The Patriarch of Anti-Semitism, Oxford University Press, New York.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.