Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
KiS baner

Tom 66 Nr 3 (2022)

Artykuły i rozprawy

Narracje założycielskie obwodu kaliningradzkiego

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2022.66.3.4
Przesłane: 4 stycznia 2022
Opublikowane: 8 listopada 2022

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie wybranych narracji założycielskich obwodu kaliningradzkiego: mitu Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, narracji o "wygnaniu pruskiego ducha" oraz o słowańskich korzeniach terytorium. Wszystkie one powstały w polu władzy tuż po wojnie i miały legitymizować obecność post-migracyjnej społeczności na byłym niemieckim terytorium oraz ułatwiać rozpoznanie i wyjaśnianie nie do końca poznanej, dopiero tworzącej się rzeczywistości. Jak zostaje pokazane, współcześnie funkcję mitu założycielskiego w obwodzie kaliningradzkim pełni narracja o zwycięstwie nad faszyzmem. Regionalny dyskurs o wojnie w dużej mierze pokrywa się z narracją ogólnorosyjską, gdy jednak przyjrzeć się im bliżej, dostrzec można lokalną specyfikę.

 

Bibliografia

  • Anikin Danił, 2018, Istoriczeskij mif kak priedmiet „memory studies”: w poiskach metodołogii issliedowanija, „Elektronnyj nauczno-obrazowatelnyj żurnal «Istorija»”, nr 6 (70).
  • Assmann Aleida, 2009, Przestrzenie pamięci. Formy i przemiany pamięci kulturowej, tłum. Piotr Przybyła, w: Magdalena Saryusz-Wolska (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, Universitas, Warszawa, s. 101–142.
  • Assmann Jan, 2008, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. Anna Kryczyńska-Pham, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  • Bogumił Zuzanna, 2014, Pamięć drugiej wojny światowej w rosyjskich regionach: na przykładzie muzeów regionalnych w Republice Komi, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3.
  • Boym Svetlana, 2001, The Future of Nostalgia, Perseus Books, New York.
  • Brodersen Per, 2006, Die Stadt im Westen. Wie Königsberg Kaliningrad wurde, Vandenhoeck & Ruprecht, Berlin.
  • Breuer Lars, Delius Anna, 2015, Jak jest zrobiona pamięć wernakularna? Wybrane wyniki międzynarodowego badania w Niemczech, Polsce, „Kultura Współczesna”, nr 3 (86).
  • Burgoyne Robert, 2005, From Contested to Consensual Memory: The Rock and Roll Hall of Fame and Museum, w: Memory, History, Nation: Contested Pasts (Memory & Narrative), Katherine Hodgkin, Susanah Radstone (red.), Transaction Publishers, New Brunswick, s. 208–220.
  • Burszta Wojciech J., 2005, Mit narodu i jego magowie, „Kultura Współczesna”, nr 4 (46).
  • Burszta Wojciech J., 2008, Świat jako więzienie kultury, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
  • Cassirer Ernst, 1971, Esej o człowieku, tłum. Anna Staniewska, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
  • Cassirer Ernst, 2006, Mit państwa, tłum. Anna Staniewska, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
  • Charmaz Kathy, 2009, Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, tłum. Barbara Komorowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Danilova Natasha, 2015, The Politics of War Commemoration in the UK and Russia, Palgrave Macmillan, Basingstoke.
  • Dementiew Ilija, 2015, From “Ancient Slavialand” to “Paradise Lost” — Rehabilitation of Cultural Heritage in Kaliningrad (late 1940s to early 1980s), „Acta Historica Universitatis Klaipedensis”, nr 30, s. 126–145.
  • Domańska Maria i in., 2019, Twierdza Kaliningrad. Coraz bliżej Moskwy, Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, Warszawa.
  • Dubin Boris, 2004, „Krowawaja” wojna i „wielikaja” pobieda, „Otieczestwiennyje zapiski”, nr 5 (20) (http://www.strana-oz.ru/2004/5/krovavaya-voyna-i-velikaya-pobeda).
  • Dubin Boris, 2008, Pamiat’, wojna, pamiat’ o wojnie. Konstruirowanije proszłogo w socjalnoj praktikie poslednich diesiatiletij, „Otieczestwiennyje zapiski”, nr 4 (43) (http://www.stranaoz.ru/2008/4/pamyat-voyna-pamyat-o-voyne-konstruirovanie-proshlogo-v-socialnoy-praktike-poslednih-desyatiletiy).
  • Eliade Mircea, 1998, Aspekty mitu, tłum. Piotr Mrówczyński, Wydawnictwo KR,Warszawa.
  • Erll Astrid, 2018, Kultura pamięci. Wprowadzenie, tłum. Agata Teperek, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Niemiecki Instytut Historyczny, Warszawa.
  • Fisch Bernhard, Klemieszewa Marina, 1995, Zum Schicksal der Deutschen in Königsberg 1945–1948 (im Spiegel bisher unbekannter russischer Quellen), „Zeitschrift für Ostmitteleuropa Forschung”, nr 3.
  • Furier Andrzej, 2003, Uwarunkowania przemian politycznych i społecznych w Rosji 1991–2000, Szczecin.
  • Galcow Walerij, 2004, Powstanie i główne etapy rozwoju Obwodu Kaliningradzkiego, w: Walerij Galcow, Ryszard Sudziński (red.), Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej — historia i współczesność, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna, Włocławek, s. 19–28.
  • Gąsior-Niemiec Anna, 2004, Pole, habitus i imago regionis: propozycja alternatywnego podejścia do analizy regionu, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 4 (18), s. 13–26.
  • Gieba Kamila, 2015, Próba epopei. O narracjach założycielskich tzw. Ziem Odzyskanych, „Teksty Drugie”, nr 5, s. 321–335.
  • Giesen Bernhard, 2000, National Identity as Trauma: The German Case, w: Bo Stråth (red.), Myth, Memory in the Construction of Society. Historical Patterns and Beyond, Peter Lang, Bruxelles.
  • Głowacka-Grajper Małgorzata, 2014, Bohaterska praca na tyłach — pamięć Wielkiej Wojny Ojczyźnianej lat 1941–1945 w Ust-Ordyńskim Buriackim Okręgu Narodowym, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3.
  • Golka Marian, 2009, Pamięć społeczna i jej implanty, Scholar, Warszawa.
  • Gudkow Lew, 2005, „Pamiať” o wojnie i massowaja identicznost Rossijan, w: Michaił Gabowicz i in. (red.), Pamiat o wojnie 60 liet spustia. Rossija, Giermanija, Jewropa, Nowoje litieraturnoje obozrienije, Moskwa.
  • Isajew Jegor, 2015, Istoriczeskaja politika w Rossji: reprezentacja stalinskoi epochi w popularnom kinematografie, „Żurnał issledowanij socialnoj politiki”, nr 13(3), s. 391–406.
  • Kapralski Sławomir, 2010, Pamięć — przestrzeń — tożsamość, Scholar, Warszawa.
  • Kaschuba Wolfgang, 2000, The Emergence and Transformation of Foundation Myths, w: Bo Stråth (red.), Myth, Memory in the Construction of Society. Historical Patterns in Europe and Beyond, Peter Lang, Bruxelles.
  • Koposow Nikołaj, 2011, Pamiať strogogo rieżima. Istorija i politika w Rossii, Nowoje litieraturnoje obozrienije, Moskwa.
  • Kossert Andreas, 2009, Prusy Wschodnie. Historia i mit, tłum. Barbara Ostrowska, Warszawa.
  • Kostiaszow Jurij, 2009, Sekretnaja istorija Kaninigradskoj oblasti: oczerki 1945–1956 gg., Kaliningrad.
  • Kostiaszow Jurij (red.), 2000, Przesiedleńcy opowiadają. Pierwsze lata Obwodu Kaliningradzkiego we wspomnieniach i dokumentach, Ośrodek Badań Naukowych, Olsztyn.
  • Kostiaszow Jurij, Mattes Ekkhard, 2003, Izgnanije prusskogo ducha: kak formirowałos istoriczeskoje soznanije Kaliningradskoj oblasti w poslednije gody, Kaliningrad.
  • Kowalski Włodzimierz T., 1971, Polityka zagraniczna RP 1944–1947, Książka i Wiedza, Warszawa.
  • Kretinin Giennadij, 2010, Obraz wojny w istoriczeskoj pamiati kaliningradcew, w: Giennadij Kretinin, Wtoraja mirowaja i Wielikaja Otiecziestwiennaja wojny w uczebnikach istorii stran SNG i EC: probliemy, podchody, interpretacji, Moskwa, s. 412–421.
  • Lévi-Strauss Claude, 2001, Myśl nieoswojona, tłum. Andrzej Zajączkowski, Wydawnictwo KR, Kraków.
  • Malinowa Olga, 2015, Wielikaja otiecziestwiennaja wojna kak simwoliczeskij resurs: ewolucija otobrażenija w oficialnoj ritorikie 2000–2010 gg., „Rossija i sowriemiennyj mir”, nr 2 (87), s. 6–29.
  • Nijakowski Lech M., 2006, Domeny symboliczne. Konflikty narodowe i etniczne w wymiarze symbolicznym, Scholar, Warszawa.
  • Nikžentaitis Alvydas, 2018, Kultura pamięci i polityka historyczna w dzisiejszej Rosji, „Acta Baltico-Slavica”, nr 42.
  • Nowicka Ewa, 2014, Wielka Wojna Ojczyźniana nad Ononem. Bohaterowie Okręgu Agińsko-Buriackiego w muzeach i obiektach pamięci, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3.
  • Pichoja Rudolf, 2007, Moskwa, Kreml, wlasť: dwie istorii odnoj strany: Rossija na izlomie tysiacziletij, 1985–2005 gg., Moskwa.
  • Popow Gawrił, 2005, O Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945, tłum. Michał B. Jagiełło, Wydawnictwo Iskry, Warszawa.
  • Repina Lorina, 2011, Istoriczeskaja nauka na rubieże XX–XXI w.: socialnyje teorii i istoriograficzeskaja praktika, Krug, Moskwa.
  • Romanowska Ewa, 2005, Skąd się wziął obwód kaliningradzki, „Borussia”, nr 36.
  • Safronovas Vasilijus, 2009, Antrojo pasaulinio karo pabaiga Rytų Prūsijoje: faktai ir istorinės įžvalgos, „Acta Historica Universitatis Klaipedensis”, t. 18, s. 87–108.
  • Sakson Andrzej, 2011, Od Kłajpedy do Olsztyna. Współcześni mieszkańcy Byłych Prus Wschodnich: Kraj Kłajpedzki, Obwód Kaliningradzki, Warmia i Mazury, Instytut Zachodni, Poznań.
  • Schlögel Karl, 2009, W przestrzeni czas czytamy. O historii cywilizacji i geopolityce, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
  • Schütze Fritz, 1997, Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, tłum. Marek Czyżewski, „Studia Socjologiczne”, nr 1, s. 11–56.
  • Sezneva Olga, 2002, Living in the Russian Present with a German Past: The Problems of Identity in the City of Kaliningrad, w: David Crowley, Susan E. Reid (red.), Socialist Spaces: Sites of Everyday Life in the Eastern Bloc, Berg Publishers, Oxford–New York.
  • Siergiejew Wiktor, 2006, Isslediwanije istorii Kaliningradskoj oblasti w 90-e gody XX w. – naczale XXI w., w: Wiktor Siergiejew (red.), Kaliningradskoj oblasti: etapy istorii, problemy razwitija, Kaliningrad.
  • Stiepanowa Olga, 1996, Zasiedlenie obwodu kaliningradzkiego w pierwszych latach po II wojnie światowej, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 2 (212).
  • Szacka Barbara, 2006, Czas przeszły — pamięć — mit, Scholar, Warszawa.
  • Szerlok Tomas, 2014, Istoriczeskie narratiwy i politika w Sowietskom Sojuzie i postsowietskoj Rossii, w: Rossijskaja politiczeskaja enciklopedija, Moskwa.
  • Tomicki Ryszard, 1989, Mit, w: Zofia Staszczak (red.), Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  • Topolski Jerzy, 1998, Jak się pisze i rozumie historię: tajemnice narracji historycznej, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa.
  • Toporow Władimir, 2000, Miasto i mit, tłum. Bogusław Żyłko, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
  • Traba Robert, 2009, Przeszłość w teraźniejszości. Polskie spory o historię na początku XXI wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
  • Tumarkin Nina, 1994, The Living and the Dead: The Rise and Fall of the Cult of World War II in Russia, Basic Books of Harper Collins, New York.
  • Wrzesiński Wojciech, 1992, Spór o los Prus Wschodnich (1939–1945), „Borrusia”, nr 1, s. 49–52.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

1 2 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.