Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
KiS baner

Tom 66 Nr 4 (2022)

Artykuły i rozprawy

Klasobójstwo. Socjologiczne wyjaśnienie zamieszek chłopskich w Galicji Zachodniej w 1846 r.

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2022.66.4.8
Przesłane: 15 czerwca 2022
Opublikowane: 20 grudnia 2022

Abstrakt

Artykuł podejmuje próbę reinterpretacji rabacji galicyjskiej z 1846 r. Główna teza zakłada, że była to gwałtowna kulminacja konfliktu społecznego, którego rezultatem było zdarzenie o charakterze ludobójczym. Wyjaśnienie tej złożonej sytuacji jest dokonane w pierwszej części tekstu poprzez przybliżenie długotrwałych procesów ekonomicznych, politycznych oraz paramilitarnych i ideologicznych. W drugiej części wyjaśniam charakter zamieszek korzystając z typologii i pojęć zaczerpniętych z mikrosocjologicznej teorii przemocy zbiorowej. Podsumowanie artykułu zawiera wnioski i dyskusję dotyczącą alternatywnych ścieżek budowania tożsamości narodowej i obywatelskiej.

Bibliografia

  • Chirot Daniel, Ragin Charles, 1975, The Market, Tradition and Peasant Rebellion: The Case of Romania in 1907, „American Sociological Review”, t. 40, s. 428–444.
  • Collins Randall, 2008, Violence. A Micro-sociological Theory, Princeton.
  • Collins Randall, 2011, Łańcuchy rytuałów interakcyjnych, tłum. Katarzyna Suwada, Nomos, Kraków.
  • Judson Pieter M., 2017, Imperium Habsburgów. Wspólnota narodów, tłum. Sławomir Patlewicz, Bellona, Warszawa.
  • Kamusella Tomasz, 2021, Ethnicity and Estate: The Galician Jacquerie and the Rwandan Genocide Compared, „Nationalities Papers”, s. 1–20 [doi: 10.1017/nps.2021.12].
  • Kieniewicz Stefan, 1951, Ruch chłopski w Galicji w 1846 roku, Ossolineum, Wrocław.
  • Kieniewicz Stefan, 1969, The Emancipation of the Polish Peasantry, University of Chicago Press, Chicago.
  • Kieniewicz Stefan, 1980, Pomiędzy Stadionem a Goslarem. Sprawa włościańska w Galicji w 1848 r., Ossolineum, Wrocław.
  • Lemkin Rafał, 1944, The Axis Rule in Occupied Europe, tłum. Piotr Szlagowski, „Teologia Polityczna” (https://teologiapolityczna.pl/rafal-lemkin-rzady-osi-w-okupowanej-europie] [dostęp: 06.10.2022]).
  • Leszczyński Adam, 2020, Ludowa historia Polski, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
  • Łuczewski Michał, 2012, Odwieczny naród. Polak i katolik w Żmiącej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
  • Mann Michael, 1993, The Sources of Social Power, t. 2: The Rise of Classes and Nation-states, 1760–1914, Cambridge University Press, Cambridge.
  • Mann Michael, 2005, The Dark Side of Democracy: Explaining Ethnic Cleansing, Cambridge University Press, Cambridge.
  • Neitzel Sönke, Welzer Harald, 2014, Żołnierze. Protokoły walk, zabijania i umierania, tłum. Viktor Grotowicz, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  • Rauszer Michał, 2020, Bękarty pańszczyzny. Historia buntów chłopskich, Wydawnictwo RM, Warszawa.
  • Rozdolski Roman, 1962, Stosunki poddańcze w dawnej Galicji, t. 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
  • Słomka Jan, bdw. [1929], Pamiętniki włościanina, wyd. 2, Kraków, Towarzystwo Szkoły Ludowej [podana strona odnosi do wydania www: http://www.linux.net.pl/~wkotwica/slomka/slomka.html] [dostęp 7.06.2022].
  • Szubert Tomasz, 2014, Jak(ó)b Szela (14)15 lipca 1787–21 kwietnia 1860, DiG, Warszawa.
  • Tessarczyk Antoni, 1848, Rzeź galicyjska 1846 r. czyli szczegółowy opis dokonanych morderstw, rozbojów i łupieztw, wraz z ważniejszemi wypadkami, jakie tym okropnym scenom towarzyszyły w związku z intrygami biórokracyi, Drukarnia Stanisława Gieszkowskiego, Kraków.
  • Tilly Charles, 1978, From Mobilization to Revolution, Random House, New York.
  • Winiarski Bohdan, 1915, Ustrój prawno-polityczny Galicyi, Gebethner i Wolff, Warszawa–Lublin–Łódź.
  • Wycech Czesław, 1955, Powstanie chłopskie w roku 1846. Jakub Szela, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
  • Ziejka Franciszek, 1969, Dwie legendy o Jakubie Szeli, „Kwartalnik Historyczny”, nr 4, s. 831–852.
  • Zięba Andrzej, 2017, Polacy galicyjscy, czy Polacy w Galicji? Refleksje na temat przeobrażeń tożsamości polskiej w zaborze austriackim. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Historyczne, nr 144, z. 2, s. 215–232.

Downloads

Download data is not yet available.