Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
KiS baner

Tom 69 Nr 3 (2025)

Artykuły i rozprawy

Percepcja dzieł oryginalnych, kopii i reprodukcji cyfrowych: Strategie oglądania oraz doświadczania sztuki w teorii i praktyce

DOI: https://doi.org/10.35757/KiS.2025.69.3.8
Przesłane: 12 lutego 2025
Opublikowane: 29 września 2025

Abstrakt

Artykuł zawiera analizę różnic w percepcji dzieł oryginalnych i ich cyfrowych reprodukcji w kontekście toczącej się od lat dyskusji akademickiej na temat wartości kopii dzieł sztuki. Autorka przedstawia różne teoretyczne ujęcia problemu oraz wyniki badań empirycznych, które zostały uzupełnione o własne badanie pilotażowe z wykorzystaniem eye-trackingu. W eksperymencie wzięło udział 39 młodych osób, które oglądały dwa współczesne obrazy – w przestrzeni muzealnej oraz jako reprodukcje cyfrowe. Analiza danych wykazała odmienne strategie oglądania w zależności od medium prezentacji. Kontakt z oryginałem skutkował bardziej swobodnym i rozproszonym sposobem patrzenia, podczas gdy reprodukcje cyfrowe prowokowały do bardziej schematycznego i skoncentrowanego oglądu. Badanie potwierdziło również wyższą ocenę estetyczną dzieł oglądanych w muzeum, szczególnie tych uznawanych za bardziej wartościowe artystycznie. Wyniki wskazują na potrzebę uwzględniania formy prezentacji dzieła w badaniach nad recepcją sztuki.

Bibliografia

  • Adorno Theodor, 1967, Valery Proust Museum, tłum. Samuel i Shierry Weber, Neville Spearman, London.
  • Benjamin Walter, 1975, Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej, w: Hubert Orłowski (red.), Twórca jako wytwórca, tłum. Janusz Sikorski, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
  • Berger John, 1997, Sposoby widzenia, tłum. Mariusz Bryl, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
  • Brieber David, Nadal Marcos, Leder Helmut, 2014a, In the White Cube: Museum Context Enhances the Valuation and Memory of Art, „Acta Psychologica”, nr 154, s. 36–42 (https://doi.org/10.1016/j.actpsy.2014.11.004).
  • Brieber David, Nadal Marcos, Leder Helmut, Rosenberg Raphael, 2014b, Art in Time and Space: Context Modulates the Relation between Art Experience and Viewing Time, „PLoS ONE”, 9(6): e99019 (https://doi.org/10.1371/journal.pone.0099019).
  • Brinkmann Hanna, Mikuni Jan, Dare Zoya, Kawabata Hideaki, Leder Helmut, Rosenberg Raphael, 2022, Cultural Diversity in Oculometric Parameters when Viewing Art and Non-Art, „Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts”, t. 17(4), s. 398–411 (https://doi.org/10.1037/aca0000563).
  • Carbon Claus-Christian, 2017, Art Perception in the Museum: How We Spend Time and Space in Art Exhibitions, „i-Perception” (https://doi.org/10.1177/2041669517694184).
  • Currie Gregory, 1985, The Authentic and the Aesthetic, „American Philosophical Quarterly”, t. 22(2), s. 153–160 (https://www.jstor.org/stable/20014091 [dostęp: 11.07.2025]).
  • Francuz Piotr, 2013, Imagia. W kierunku kognitywnej teorii obrazu, Wydawnictwo KUL, Lublin.
  • Gilman Benjamin Ives, 1916, Museum Fatigue, „The Scientific Monthly”, t. 2(1), s. 62–74 (http://www.jstor.org/stable/6127 [dostęp: 11.07.2025]).
  • Huang Mengfrei, Bridge Holly, Kemp Martin J., Parker Andrew J., 2011, Human Cortical Activity Evoked by the Assignment of Authenticity When Viewing Works of Art, „Frontiers in Human Neuroscience”, t. 5 (https://doi.org/10.3389/fnhum.2011.00134).
  • Kisiel Przemysław, 2024, Przyszłość muzeów sztuki. Refleksja nad młodą publicznością, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 20(3), s. 14–35 (https://doi.org/10.18778/1733-8069.20.3.02).
  • Locher Paul, Smith Lisa, Smith Jeffrey, 1999, Original Paintings versus Slide and Computer Reproductions: A Comparison of Viewer Responses, „Empirical Studies of the Arts”, t. 17(2), s. 121–129 (https://doi.org/10.2190/R1WN-TAF2-376D-EFUH).
  • Papuci-Władyka Ewdoksia, 2001, Sztuka starożytnej Grecji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków.
  • Saunderson Helen, Cruickshank Alice, McSorley Eugene, 2010, The Eyes Have It: Eye Movements and the Debatable Differences between Original Object and Reproductions, w: Sandra Dudley (red.), Museum Materialities: Object, Engagements, Interpretations, Routledge, London–New York, s. 89–98.
  • Serrell Beverly, 1997, Paying Attention: The Duration and Allocation of Visitors’ Time in Museum Exhibitions, „The Museum Journal”, t. 40(2), s. 108–125 (https://doi.org/10.1111/j.2151-6952.1997.tb01292.x).
  • Smith Jeffrey, Smith Lisa, 2001, Spending Time on Art, „Empirical Studies of the Arts”, t. 19(2), s. 229–236 (https://doi.org/10.2190/5MQM-59JH-X21R-JN5J).
  • Strzemiński Władysław, 2016, Teoria widzenia, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź.
  • Wolz Stefanie, Carbon Claus-Christian, 2014, What’s Wrong with an Art Fake? Cognitive and Emotional Variables Influenced by Authenticity Status of Artworks, „Leonardo”, t. 47(5), s. 467–473 (https://doi.org/10.1162/LEON a 00869).
  • Yarbus Alfred, 1967, Eye Movements and Vision, tłum. Basil Haigh, Springer Science+Business Media, New York.

Downloads

Download data is not yet available.

Podobne artykuły

<< < 1 2 3 4 5 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.