Abstrakt
Artykuł zawiera analizę nagrobków z cmentarza dla zwierząt w Bytomiu, porusza kwestie szowinizmu gatunkowego, imion, napisów na nagrobkach i przenikania się sfery sacrum z profanum w przypadku śmierci istot innych niż ludzie. Analiza nagrobków kotów i psów potwierdziła, że opiekunowie zwierząt udomowionych tworzą z nimi silne więzi i mają potrzebę odtwarzania rytuałów funeralnych po ich śmierci. Cmentarze dla zwierząt są miejscem, które oddala ludzi od szowinizmu gatunkowego, ale nie niweluje antropocentyzmu.. Opiekunowie zmarłych kotów i psów sprzeciwiają się wykluczaniu tych gatunków ze sfery pamięci oraz sacrum, lecz jednocześnie podkreślają różnice międzygatunkowe, niejednokrotnie nieświadomie osłabiając podmiotowość pochowanych istot. Uzyskany materiał badawczy pozwolił także na refleksję o ewentualnym kierunku ewolucji cmentarzy dla zwierząt.
Bibliografia
- Auster Carol J., Auster-Gussman Lauren J., Carlson Emma C., 2000, Lancaster Pet Cemetery Memorial Plaques 1951–2018: An Analysis of Inscriptions, „A Multidisciplinary Journal of the Interactions between People and Other Animals”, t. 3.
- Borzymowska Barbara, 2015, Inaczej, tak samo? — Umieranie zwierząt, w: Jacek Gołaczyński i in. (red.), Nom omnis moriar. Osobiste i majątkowe aspekty prawne śmierci człowieka. Zagadnienia wybrane, Oficyna Prawnicza, Wrocław, s. 101–110.
- Brandes Stanley 2009, The Meaning of American Pet Cemetery Gravestones, „Ethnology. An International Journal of Cultural and Social Anthropology”, t. 48(2), s. 99–118.
- Durkheim Émile, 1990, Elementarne formy życia religijnego, tłum. Anna Zadrożyńska, Państwowe Wydanictwo Naukowe, Warszawa.
- Duszczyk Kinga, 2011, Tendencje w kreowaniu współczesnych imion zwierząt na tle polskiej tradycji zoonimicznej, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, s. 273–282.
- Frankiewicz Ewa, 2014, Pies jako istota społeczna we współczesnej rodzinie polskiej, „Pedagogika Rodziny. Family Pedagogy”, nr 4, s. 27–39.
- Gawoń Małgorzata, 2022, Tradycja i nowatorstwo w tworzeniu zdrobnień imion dzieci w świetle badań ankietowych, „Linguodidactica”, t. 26, s. 51–65.
- Gibbs Graham, 2011, Analizowanie danych jakościowych, tłum. Maja Brzozowska-Brywczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- Goffman Erving, 2012, Ramy fotografii, w: Małgorzata Bogunia-Borowska, Piotr Sztompka (red), Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów socjologii wizualnej, Znak, Warszawa, s. 265–305.
- Grabowska Barbara, 2011, Językowe aspekty szowinizmu gatunkowego, „Ruch Filozoficzny”, nr 2, , s. 363–376.
- Guźlińska Aleksandra, 2022, Nazywanie zwierząt, w: Łucja Lange (red.), Socjologia relacji międzygatunkowych. Impresje, Wydawnictwo LangeL–Łucja Lange, Łódź, s. 161–166.
- Gzyra Dariusz, 2018, Dziękuję za świńskie oczy. Jak krzywdzimy zwierzęta, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
- Juchniewicz Andrzej, 2023, Kiedy odchodzi przyjaciel… Jak możliwa jest nie-ludzka biografia?, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, t. 66, z. 1.
- Karpiński Mirosław, Krupa Wanda, Garbiec Aleksandra, Wojtaś Justyna, Czyżowski Piotr, 2020, Zoonimia jako odzwierciedlenie relacji ludzi i zwierząt, „Medycyna Weterynaryjna”, t. 76, nr 8, s. 458–462.
- Konecki Krzysztof T., 2012, Wizualna teoria ugruntowana. Podstawowe zasady i procedury, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 8, nr 1, s. 12–45.
- Koudounaris Paul, 2024, Faithful Unto Death: Pet Cemeteries, Animal Graves & Eternal Devotion, Thames And Hudson, London.
- Kwiecień Arkadiusz, 2019, Zwierzęce cmentarze jako miejsca performansu kulturowego, „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies”, nr 5, s. 73–82.
- Mamzer Hanna, 2017, Zwierzęce imiona — upodmiotowienie czy zawłaszczenie, „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies”, nr 3.
- Myślińska Anna, 2018, Grzebowiska dla zwierząt w Polsce, „Architectus”, nr 1.
- Najdecka Anna, 2019, Stylistyka nagrobków cmentarza dla zwierząt „Psi Los”, „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies”, nr 5, s. 47–57.
- Pręgowski Michał Piotr, 2014, Między mitem a wiedzą empiryczną. Defniowanie relacji międzygatunkowej w szkoleniu psów, „Miscellanea. Anthropologica et Sociologica”, t. 15, nr 1, s. 55–70.
- Pręgowski Michał Piotr, 2016, Pet Cemeteries in Poland and Beyond: Their Histories, Meanings, and Symbolism, w: Michał Piotr, Justyna Włodarczyk (red.), Free Market Dogs. The Human-Canine Bond in Post-Coummunist Poland, Purdue University Press, West Lafayette, Indiana.
- Schuurman Nora, Redmalm David, 2019, Transgressing Boundaries of Grievability: Ambiguous Emotions at Pet Cemeteries, „Space and Society”, t. 31, s. 32–40 (https://doi.org/10.1016/j.emospa.2019.03.006).
- Singer Peter, 2018, Wyzwolenie zwierząt, tłum. Anna Alichniewicz, Anna Szczęsna, Marginesy, Warszawa.
- Sobstyl Katarzyna, 2020, Semantyka grzebowisk dla zwierząt na tle miejsc pochówków ludzi. Analiza porównawcza makroznaków, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury”, t. 32, s. 157–171.
- Roeske Małgorzata, 2019, Stylistyka i społeczna recepcja cmentarza dla zwierząt w Rzędzianach, „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies”, nr 5.
- Roeske Małgorzata, 2022, Utracona obecność. Doświadczenie żałoby po śmierci zwierzęcia towarzyszącego, „Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia” t. 8, s. 171–193.
- Uccheddu Stefania i in., 2019, Pet Humanisation and Related Grief: Development and Validation of a Structured Questionnaire Instrument to Evaluate Grief in People Who Have Lost a Companion Dog, „Animals (Basel)”, t. 9(11): 933.
- Wilczek Wioletta, 2012, Imiona psów analiza opozycyjnych grup zoonimów występujących na portalach internetowych dla miłośników zwierząt, „Linguarum Silva”, nr 1, s. 55–68.
- Zwierkowska Dominika, Adamczyk Krzysztof, 2021, Antropomorfizacja zwierząt — dylemat współczesnych relacji człowiek–zwierzę, „Przegląd Hodowlany”, nr 4, s. 25–29.
Downloads
Download data is not yet available.
